Praca zmianowa

Praca zmianowa to wykonywanie pracy według ustalonego z góry rozkładu czasu pracy przewidującego zmianę pory wykonywania pracy poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni, dopuszczalne w każdym systemie czasu pracy (art. 128 § 2 pkt 1 i art. 146 K.p.).

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

W ramach nowelizacji obowiązującej od 1 stycznia 2004 r. ustawodawca  w art. 128 § 2 pkt 1 zdefiniował pracę zmianową. Pod tym pojęciem rozumie się wykonywanie pracy według ustalonego rozkładu czasu pracy, przewidującego zmianę pory wykonywania pracy przez poszczególnych pracowników po upływie określonej liczby godzin, dni lub tygodni.

Z definicji tej wynika, że:

• zmianowość może mieć miejsce tylko wówczas, gdy rozkład czasu pracy określony jest z góry na podstawie harmonogramu czasu pracy danego pracownika lub pracowników,
• zmianowość musi dotyczyć co najmniej dwóch pracowników, gdyż ustawodawca używa w definicji liczby mnogiej,
• zmianowość polega na zmianie rozkładu czasu pracy tych co najmniej dwóch pracowników po upływie określonej jednostki czasu, nie musi się jednak łączyć z zastępowaniem innych pracowników.

Praca zmianowa, choć dotychczas nie definiowana normatywnie, w praktyce polegała na tym, że w danym zakładzie pracy określona grupa pracowników wykonywała pracę na różnych zmianach, w ten sposób, iż dany pracownik raz pracował na zmianie I a po upływie pewnego czasu na zmianie II, ewentualnie III itd. Istotnym elementem pracy zmianowej, było to, że praca była w zasadzie wykonywana w sposób ciągły przez pewien okres doby, przy czym jeden pracownik przy tej samej pracy zastępował innego na następnej zmianie.

W definicji zawartej w art. 128 § 2 pkt 1 K.p., ustawodawca nie wymaga aby jeden pracownik zastępował innego, co oznacza, że zmianowość może polegać na tym, że u danego pracodawcy przez np. 3 miesiące praca przebiegać będzie od 6^oo do 14^oo, a przez następne 3 miesiące od 14^oo do 22^oo. W istocie więc, nie muszą występować równocześnie dwie co najmniej zmiany, lecz wystarczy, że dojdzie do zmiany rozkładu czasu pracy w określonej jednostce czasu.

Zgodnie z art. 146 K.p. praca zmianowa może mieć miejsce w każdym systemie czasu pracy. Taki zapis ustawodawcy świadczy o tym, że praca zmianowa może być  wprowadzana na ogólnych zasadach przewidzianych w art. 150 K.p., gdyż mieści się w pojęciu rozkładu czasu pracy, stanowiąc jego charakterystyczny rodzaj. W konsekwencji, pracodawca może być skrępowany niedopuszczalnością pracy zmianowej, w zasadzie, tylko wówczas, gdy takie zastrzeżenie znajdzie się w umowie o pracę.

Konsekwencją szerokiej możliwości stosowania pracy zmianowej, w zasadzie niczym nie ograniczonej jest tak samo szeroka możliwość zatrudniania pracowników w niedziele i święta, gdyż praca zmianowa w myśl art. 151¹⁰ § 1 pkt 3 na to pozwala. Stawia to pod znakiem zapytania celowość długiej wyliczanki zapisanej w art. 151¹⁰ § 1.

W ramach nowelizacji obowiązującej od 1 stycznia 2004 r., ustawodawca zrezygnował z czterobrygadowego systemu czasu pracy, chociaż w praktyce system ten będzie funkcjonował nadal, przy wykorzystaniu właśnie komentowanego przepisu. Zmiana ta może wskazywać jednak na jakościowe zróżnicowanie pojęcia pracy zmianowej , która niekoniecznie, tak jak to było dotychczas, musi się łączyć z równoczesnym wykonywaniem pracy przez pracowników danego pracodawcy co najmniej na dwóch zmianach.

Zmianowość może polegać równie dobrze na tym że dany pracownik będzie posiadał zróżnicowany czasowo po pewnym okresie rozkład czasu pracy np. przez pierwsze dwa tygodnie  miesięcznego okresu rozliczeniowego będzie pracował od 7^oo do 15^oo a przez następne dwa tygodnie od 12^oo do 20^oo. Taki rozkład czasu pracy wyczerpie definicję pracy zmianowej a co za tym idzie pozwoli pracodawcy zatrudniać pracowników w niedziele i święta.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>