Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Autor: Tadeusz M. Nycz
W miesięczniku Atest-Ochrona Pracy z 2005 r. Nr 3 str. 32 ukazała się wypowiedź J. Kowalskiego dyrektora Departamentu Warunków Pracy Ministerstwa Gospodarki i Pracy, na temat zakresu czasowego użytkowania monitora ekranowego dla celów stosowania przepisów rozporządzenia MPiPS z dnia 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, Dz. U. Nr 148, poz.973.
Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>
Odnosząc się do tej kwestii, J. Kowalski stwierdził, że pracownikiem w rozumieniu § 2 pkt 4 cyt. rozporządzenia jest każda osoba zatrudniona przez pracodawcę, użytkująca monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy.
Wielkość tę należy odnieść do art. 129 Kodeksu pracy, a więc do 8 godzinnego dobowego i 40 godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, biorąc równocześnie pod uwagę przyjęty okres rozliczeniowy, w którym faktyczny czas pracy pracownika przy obsłudze monitora ekranowego wynosi co najmniej połowę wymiaru czasu pracy.
Z wykładnią tą jako poprawną trzeba się zgodzić, tym bardziej, że jeśli założyć, iż J. Kowalski działa z upoważnienia ministra ds. pracy, to wykładnia ta jako autentyczna (pochodząca od organu, który rozporządzenie wydał) ma charakter wiążący.
W następnej części wypowiedzi J. Kowalski stwierdza, że praca polegająca wyłącznie na obserwacji za pośrednictwem monitorów ekranowych zainstalowanych w systemie telewizji przemysłowej np. terenu wokół obiektu budowlanego lub pomieszczeń w tym obiekcie czy pozyskaniu informacji źródłowych z zakresu określonej tematyki bez ich przetwarzania w ramach programu komputerowego – nie może być uznana za pracę wykonywaną na stanowiskach, o których mowa w cyt. rozporządzeniu.
Jeśli zatem monitor ekranowy nie stanowi wyposażenia stanowiska pracy, a służy np. do obserwacji określonej sytuacji, zjawiska czy cyklu technologicznego – w stosunku do pracowników wykonujących prace obserwacyjne przy takim monitorze nie jest wymagane stosowanie przepisów rozporządzenia.
Należy więc przyjąć, zdaniem J. Kowalskiego, że osoby zatrudnione przy monitorach ekranowych w systemie telewizji przemysłowej, niezależnie od dobowego wymiaru czasu pracy nie mogą być w takich warunkach uznane za pracowników, którym przysługują okulary korygujące wzrok.
O ile wykładnia pierwszego problemu wydaje się oczywista, o tyle twierdzenie zawarte w drugiej tezie wykładniowej budzi uzasadnione wątpliwości aż do tego stopnia, że można powątpiewać, czy aby jest to oficjalna wykładnia resortu pracy, czy też jedynie zdanie J. Kowalskiego?
Z czego wynikają te wątpliwości? Otóż przede wszystkim, z dowolnie przyjętego zakresu stosowania przepisów omawianego rozporządzenia, który to zakres pozostaje w sprzeczności z ochronnym charakterem przepisów bhp, czyli wręcz narusza art. 15 K.p.
J. Kowalski zdaje się nie dostrzegać elementów bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników związanych z pracą polegająca na użytkowaniu monitora ekranowego. Zasadniczo zagrożenia wynikające z wykonywania pracy przy monitorze ekranowym dotyczą:
Zagrożenia z tym związane powinny być przedmiotem oceny ryzyka zawodowego (art. 226 K.p.).
Analizując kwestię obciążenia narządu wzroku pracownika, należy dojść do wniosku, że dla tego zagadnienia nie ma większego znaczenia fakt, czy pracownik użytkując monitor ekranowy, dokonuje przy pomocy programu komputerowego jakieś manualne czynności, czy też jego praca ogranicza się do śledzenia informacji pojawiających się na monitorze.
J. Kowalski, jako koronny argument przemawiający za wyłączeniem spod działania przepisów rozporządzenia pracowników zatrudnionych w systemie telewizji przemysłowej podaje definicję stanowiska pracy, o której mowa w § 2 pkt 2 cyt. rozporządzenia.
Dowodzi, że skoro w telewizji przemysłowej nie mamy do czynienia z pojęciem stanowiska pracy, gdyż nie występują na takim stanowisku łącznie elementy wymienione w § 2 pkt 2 lit. a,b oraz c, cyt. rozporządzenia, to oznacza, że pracownicy są wyłączeni spod działania tego aktu prawnego.
Zarówno z gramatycznego jak i funkcjonalnego, czyli ochronnego punktu widzenia jest to wykładnia nonsensowna.
Interpretując gramatycznie przepisy rozporządzenia dochodzimy do wniosku, że występowanie wszystkich składowych elementów stanowiska pracy przy monitorze ekranowym, wcale nie musi mieć miejsca.
Można bowiem sobie wyobrazić, że dane stanowisko będzie się składać z:
natomiast na tym stanowisku nie będzie występować wyposażenia dodatkowe np. nie będzie drukarki, czy skanera. W takim przypadku, rzecz jasna, że stanowisko zaliczymy do grona stanowisk objętych przepisami rozporządzenia.
W konsekwencji logicznej nie ma żadnych zastrzeżeń, aby stanowisko było wyposażone wyłącznie w monitor ekranowy, jeżeli inne elementy dla celów właściwego wykonywania pracy nie są potrzebne.
Wyłączenie więc pracowników zatrudnionych przy monitorach ekranowych telewizji przemysłowej spod działania omawianego rozporządzenia może mieć miejsce wtedy, gdy ich czas pracy ustalony wg. pkt 1 wykładni J. Kowalskiego nie jest wystarczający.
Jeśli zaś pracownicy ci pracują przy monitorze ekranowym, zasadniczo, co najmniej przez 4 godziny na dobę, to są objęci przepisami omawianego rozporządzenia. Oczywiście, do pracowników tych będą znajdowały zastosowanie te przepisy omawianego rozporządzenia, które związane są głownie z obciążeniem narządu wzorku pracownika.
Reasumując, np. ochroniarz którego praca polega na stałym śledzeniu monitora lub monitorów ekranowych, na których ukazywany jest obszar objęty jego kontrolą, ma prawo do okularów korygujących wzrok, zgodnie z § 8 ust. 2 cyt. rozporządzenia.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>
Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
