Zawał serca jako wypadek w pracy

Z treści Pani pytania wynika, iż Pani małżonek jest zawodowym kierowcą samochodów ciężarowych. Pyta Pani, czy zawał serca można zakwalifikować jako wypadek przy pracy. Istotna z punktu widzenia Państwa interesu jest treść ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
• podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
• w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Jak podnosi się w literaturze, stosownie do treści art. 3 tej ustawy, „aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy muszą być łącznie spełnione następujące okoliczności, zdarzenie musi:

• mieć charakter nagły,
• być wywołane przyczyną zewnętrzną,
• powodować uraz lub śmierć,
• nastąpić w związku z pracą w szczególności podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy” (Piśmiennictwo: Praktyczne wyjaśnienia oraz wzory umów i pism, LexisNexis – LexPolonica).

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2004 r., sygn. akt II UK 381/03, „kwalifikacja zawału serca jako wypadku w drodze do pracy jest rezultatem oceny materiału dowodowego i ustaleń faktycznych w każdej konkretnej sprawie. Nie można więc zasadnie twierdzić, że zakwalifikowanie związanego z pracą i spowodowanego przyczyną zewnętrzną zdarzenia raz jako nagłego, innym razem jako pozbawionego tej cechy dowodzi rozbieżności w orzecznictwie sądów. Zatem o tym, czy zawał serca zostanie zakwalifikowany jako wypadek przy pracy, czy też wypadkiem nie będzie zadecydują konkretne okoliczności zdarzenia. Istotne zatem znaczenie w przypadku kwalifikacji zawału serca jako wypadku przy pracy będzie miało to, czy zawał był skutkiem przyczyny zewnętrznej, czy też doszło do niego na skutek przyczyn wewnętrznych danej osoby, czyli jej choroby. Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem „zewnętrzną przyczyną sprawczą wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny – w istniejących warunkach – wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym” (por. wyrok SN z dnia 18.08.1999 r., sygn. akt II UKN 87/99).

Konieczne nadto do ustalenia, iż mieliśmy do czynienia z wypadkiem przy pracy, jest wskazanie, że „w sytuacji, gdy podczas pracy pracownika cierpiącego na chorobę niedokrwienną serca wystąpiły dwa zdarzenia o charakterze przyczyny zewnętrznej, tj. stres psychiczny i wysiłek fizyczny, które ocenione osobno nie mogłyby stanowić przyczyny zewnętrznej wypadku przy pracy – zawału serca, wymaga oceny związek zachodzący między tymi zdarzeniami w takim sensie, czy stres psychiczny, który spowodował skurcz mięśni wieńcowych i niedokrwienie mięśnia serca, nie przyczynił się do powstania zawału wtedy, gdy pod wpływem wysiłku fizycznego może pogłębić się niedokrwienie mięśnia serca, a w jego wyniku nastąpił zawał” (por. wyrok SN z dnia 22.11.2000 r., sygn. akt II UKN 63/2000).

Kwalifikacja prawna zawału serca jako wypadku przy pracy wymaga wykazania, że przyczyna zewnętrzna tego zdarzenia pozostawała w związku z wykonywaniem obowiązków pracowniczych.

„Zewnętrzną przyczyną sprawczą wypadku przy pracy może być każdy czynnik pochodzący spoza organizmu poszkodowanego, zdolny – w istniejących warunkach – wywołać szkodliwe skutki, w tym także pogorszyć stan zdrowia pracownika dotkniętego już schorzeniem samoistnym” (wyrok SN z dnia 18 sierpnia 1999 r., sygn. akt II UKN 87/99).

Istotny z punktu widzenia interesu Pani małżonka jest także pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 22.02.2000 r., sygn. akt III AUa 864/99, zgodnie z którym „stres związany z wykonywaniem pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych jest cechą tych obowiązków i jako taki nie może być uznany za przyczynę zewnętrzną wypadku przy pracy w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 1983 r. Nr 30 poz. 144 ze zm.), chyba że jest nadmierny i został spowodowany nadzwyczajnymi okolicznościami zaistniałymi w czasie i miejscu pracy”.

Reasumując, aby zdarzenie zostało uznane za wypadek przy pracy, muszą być łącznie spełnione następujące okoliczności: zdarzenie musi mieć charakter nagły, musi być wywołane przyczyną zewnętrzną, musi powodować uraz lub śmierć, musi nastąpić w związku z pracą w szczególności podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, w czasie pozostawania dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającym ze stosunku pracy.

O ile uraz może być wewnętrzny, tj. uszkodzenie serca, które w swej istocie doprowadziło do wszczepienia rozrusznika, o tyle niezbędne jest wykazanie przyczyny zewnętrznej, tj. np. stresu.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.