• Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Byłam zatrudniona na czas nieokreślony w publicznej szkole podstawowej, której organem prowadzącym jest gmina. Z dniem 15 lutego br. rozwiązałam umowę o pracę w związku z przejściem na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Zostało mi 4 dni niewykorzystanego urlopu uzupełniającego za 2022 r. Dyrektor zapewniał, że dostanę za to ekwiwalent. Teraz się okazuje, że ten mi nie przysługuje, bo uznano, że te dni wykorzystałam podczas ferii zimowych. Proszę o wyjaśnienie, czy rzeczywiście tak może być. Czuję się trochę oszukana, bo gdybym wiedziała o takim rozwiązaniu, wykorzystałabym te dni. Wiem, że nie są to wielkie pieniądze, ale…
Zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. 2021 r. poz. 1762; dalej KN) – nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania. Zasada ta nie dotyczy nauczycieli pełniących funkcje kierownicze. Zgodnie bowiem z art. 64 ust. 2a KN: Dyrektorowi i wicedyrektorowi szkoły oraz nauczycielowi pełniącemu inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów.
Niemniej jednak, w razie niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego następuje przerwanie urlopu wypoczynkowego. Co więcej, w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego – nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni. Nadto zgodnie z art. 66 ust. 2 KN: W razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego – nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 8 tygodni w odniesieniu do nauczycieli, o których mowa w art. 64 ust. 1 (nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której przewidziano ferie szkolne), a nie więcej niż za 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczycieli, o których mowa w art. 64 ust. 2a (zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych) i 3 (zatrudnionych w placówkach, gdzie nie przewidziano ferii szkolnych).
W przepisie art. 66 ust. 2 KN określone są przypadki, w których nauczycielowi przysługuje prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Prawo do ekwiwalentu powstaje, jeżeli nauczyciel nie wykorzystał i nie ma możliwości wykorzystania – w ściśle określonych w ustawie przypadkach – przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Ekwiwalent przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w placówce feryjnej, jak i nauczycielowi zatrudnionemu w placówce nieferyjnej z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego. Nauczyciel, który przed wystąpieniem wymienionych przyczyn zdążył wykorzystać odpowiednio 8 tygodni lub 35 dni roboczych urlopu, nie otrzyma ekwiwalentu pieniężnego. (Zajda [w:] Karta Nauczyciela. Komentarz, red. K. Gawroński, Warszawa 2023, art. 66).
Prawa do urlopu uzupełniającego nie można ustalić przed zakończeniem ferii letnich, ponieważ dopiero 31 sierpnia wiadomo, czy i jaki wymiar urlopu wypoczynkowego został faktycznie wykorzystany. Urlopu uzupełniającego nie można udzielać w okresie ferii szkolnych. Należy go udzielić w takim wymiarze, by w sumie nauczyciel wykorzystał w danym roku 8 tygodni urlopu wypoczynkowego. Ustalenie, czy nauczycielowi przysługuje urlop uzupełniający, i w jakim wymiarze, może więc dokonane zostać dopiero po zakończeniu ferii letnich.
Zatem co do zasady urlop udzielany jest w okresach ferii szkolnych. W celu prześledzenia prawidłowości decyzji podjętej przez pracodawcę należałoby dokładnie przeanalizować:
Przeliczanie urlopów nauczycieli nie jest najłatwiejsze i mogła się Pani poczuć wprowadzona w błąd. Myślę, że warto to jeszcze raz zweryfikować, rozpisują sobie dni urlopowe, tak aby miała Pani poczucie, że zrobiła wszystko, aby to ustalić.
Pani Anna pracowała jako nauczycielka matematyki w szkole podstawowej. W 2023 roku przebywała na zwolnieniu lekarskim przez cały okres ferii zimowych z powodu poważnej operacji. Po powrocie do pracy nie miała możliwości wykorzystania zaległego urlopu uzupełniającego z powodu intensywnego programu zajęć. Rozwiązując umowę o pracę w czerwcu, zwróciła się o wypłatę ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Dyrekcja odmówiła, twierdząc, że urlop został "zaliczony" na poczet ferii, mimo że była wtedy na zwolnieniu.
Pan Marek, nauczyciel historii, korzystał z urlopu dla poratowania zdrowia przez większą część roku szkolnego, w tym podczas ferii zimowych. Gdy po zakończeniu roku szkolnego przeszedł na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, nie mógł już skorzystać z urlopu uzupełniającego. Gmina odmówiła wypłaty ekwiwalentu, powołując się na przepisy dotyczące okresów ferii. Pan Marek czuł się pokrzywdzony, bo nie miał fizycznej możliwości wykorzystania przysługujących mu dni wolnych.
Pani Katarzyna, wicedyrektor szkoły, przebywała na urlopie macierzyńskim, który trwał od stycznia do końca czerwca. Po powrocie do pracy w lipcu nie miała możliwości skorzystania z przysługującego jej urlopu uzupełniającego. Rozwiązując stosunek pracy w sierpniu, złożyła wniosek o ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Otrzymała odmowę, ponieważ pracodawca uznał, że jej prawo do urlopu wygasło z końcem ferii letnich.
Kwestia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop uzupełniający nauczyciela jest złożona i często budzi wątpliwości. Kluczowe znaczenie ma dokładne przeanalizowanie okresów nieobecności oraz faktycznie wykorzystanego urlopu w danym roku szkolnym. Warto pamiętać, że urlop uzupełniający nie jest przyznawany automatycznie i jego rozliczenie następuje dopiero po zakończeniu ferii letnich. W przypadku wątpliwości co do prawidłowości rozliczenia urlopu, warto skonsultować się z prawnikiem lub specjalistą ds. kadr, aby uniknąć nieporozumień i poczucia niesprawiedliwości.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące swoich praw pracowniczych, w tym kwestii ekwiwalentu za niewykorzystany urlop uzupełniający, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Nasi specjaliści pomogą Ci przeanalizować sytuację, sprawdzić poprawność rozliczeń i wskazać możliwe działania. Szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu – zadbaj o swoje prawa z pomocą ekspertów.
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy