Brak podpisania umowy po okresie próbnym
• Autor: Marta Handzlik
Kilka miesięcy temu podjąłem pracę w nowym zakładzie (zakład liczy około 25 osób). Dostałem umowę na okres próbny 3-miesięczny. Po jego zakończeniu pracuję nadal w tym zakładzie na prośbę pracodawcy, ale do tej pory nie mam jeszcze żadnej umowy. Jest pewien zastój w zamówieniach produkcyjnych i podejrzewam, że pracodawca nie wie jeszcze, co ze mną zrobić. Boję się, że nagle powie, że nie pracuję już u niego, bo go nie stać na wypłaty. Nadmienię jeszcze, że w trakcie tej pracy skończyłem 62 lata. Czy mimo skończenia okresu próbnego przysługuje mi ochrona przedemerytalna i nie można mnie zwolnić? A jeśli ta ochrona mi nie przysługuje, to czy mam inne możliwości obrony przed zwolnieniem, np. brak nowej umowy, mimo że przychodzę do pracy i podpisuję listę?
Brak podpisania umowy a stosunek pracy
Brak umowy na piśmie nie oznacza, że stosunek pracy nie został zawarty. Zgodnie z art. 29 ustawy Kodeks pracy „umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
1) rodzaj pracy,
2) miejsce wykonywania pracy,
3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
4) wymiar czasu pracy,
5) termin rozpoczęcia pracy”.
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Zobacz też: Nie przedłużenie umowy o pracę przez pracownika
Potwierdzenie na piśmie stosunku pracy
Z uwagi na to, że umowa o pracę nie została zawarta na piśmie, może Pan zwrócić się do pracodawcy o potwierdzenie przez niego na piśmie wzajemnych ustaleń co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że w przypadku umów o pracę forma pisemna nie ma charakteru formy pod rygorem nieważności. Kodeks pracy, mimo wprowadzenia wymagania zachowania formy pisemnej, dopuszcza również możliwość nawiązania stosunku pracy w inny sposób (np. przez dopuszczenie do pracy). Umowa o pracę zawarta w innej formie niż forma pisemna nie jest zatem nieważna i jest prawnie skuteczna.
Brak podpisania umowy a jej zawarcie przez dopuszczenie do pracy
W Pana przypadku należy więc przyjąć, iż mamy do czynienia właśnie z niedochowaniem pisemnej formy umowy o pracę, choć doszło do zawarcia umowy poprzez dopuszczenie Pana do wykonywania zadań.
Problematyczne może okazać się jedynie ustalenie rodzaju zawartej w sposób dorozumiany umowy o pracę, co wymagałoby dokonania przez obie strony szczegółowej analizy i następnie oceny zachowań obu stron pod kątem przyświecającego każdej z nich zamiaru (należałoby ustalić, czy obie strony były świadome, że ten dorozumiany stosunek pracy jest ograniczony w czasie, czy tez miała to być w zamierzeniu umowa na czas nieokreślony).
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2009 r. w przypadku kiedy doszło do zawarcia umowy po rozwiązaniu się umowy na okres próbny, należałoby z reguły przyjąć (wobec braku innych zastrzeżeń stron), że doszło do nawiązania umowy na czas nieokreślony.
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Skoro więc pracodawca dopuścił Pana do pracy, nie może teraz wręczyć Panu wypowiedzenia. Należy tylko ustalić, jaka umowa została dorozumianie zawarta.
Przykłady
Pracownik biurowy
Anna została zatrudniona w małej firmie na stanowisku asystentki biura na trzymiesięczny okres próbny. Po upływie tego czasu, szef ustnie poinformował ją, że jest zadowolony z jej pracy i może kontynuować zatrudnienie. Anna pracuje już kolejny miesiąc, wykonując te same obowiązki, co w okresie próbnym, jednak nowa umowa nie została podpisana. W tym przypadku, mimo braku pisemnej umowy, doszło do zawarcia umowy w sposób dorozumiany poprzez dopuszczenie do pracy i akceptację tego faktu przez obie strony. Zgodnie z orzecznictwem, w takiej sytuacji, przy braku odmiennych ustaleń, przyjmuje się, że zawarto umowę na czas nieokreślony.
Pracownik fizyczny
Jan rozpoczął pracę w firmie budowlanej na okres próbny jako pomocnik budowlany. Po trzech miesiącach, kierownik budowy, ze względu na dużą ilość zleceń, poprosił go o dalszą pracę. Jan pracował jeszcze przez dwa miesiące, otrzymując wynagrodzenie, jednak umowy nadal nie podpisał. Nagle, z powodu zmniejszenia liczby zleceń, kierownik poinformował Jana, że jego praca nie jest już potrzebna. W tej sytuacji, podobnie jak w przykładzie pierwszym, doszło do zawarcia umowy w sposób dorozumiany. Fakt, że Jan wykonywał pracę i otrzymywał za nią wynagrodzenie, świadczy o istnieniu stosunku pracy. Zwolnienie go w takiej sytuacji może być problematyczne dla pracodawcy, ponieważ Jan ma prawo domagać się ustalenia warunków zatrudnienia i ewentualnego odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy.
Pracownik w restauracji
Marta pracowała jako kelnerka na okresie próbnym w nowo otwartej restauracji. Po upływie trzech miesięcy, właściciel, ze względu na duże obroty lokalu, zaproponował jej dalszą współpracę. Marta pracowała jeszcze przez miesiąc, jednak z powodu problemów organizacyjnych, właściciel nie przedstawił jej nowej umowy. Po tym czasie, z powodu sezonowego spadku liczby klientów, właściciel postanowił zredukować personel i zwolnił Martę. W tym przypadku, podobnie jak w poprzednich przykładach, doszło do nawiązania stosunku pracy w sposób dorozumiany. Marta ma prawo domagać się od pracodawcy potwierdzenia warunków zatrudnienia na piśmie oraz ewentualnego odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy.
Podsumowanie
Brak pisemnej umowy po okresie próbnym nie oznacza automatycznie braku stosunku pracy. Jeśli pracownik kontynuuje pracę za zgodą pracodawcy, dochodzi do zawarcia umowy w sposób dorozumiany, najczęściej na czas nieokreślony. Pracownik ma prawo domagać się potwierdzenia warunków zatrudnienia na piśmie i jest chroniony przed niezgodnym z prawem zwolnieniem.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz pomocy prawnej w związku z brakiem umowy po okresie próbnym? Oferujemy konsultacje prawne online, podczas których doświadczeni prawnicy przeanalizują Twoją sytuację, odpowiedzą na pytania dotyczące Twoich praw i możliwości działania, w tym ustalenia warunków zatrudnienia, dochodzenia roszczeń z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy i ochrony przed zwolnieniem. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać profesjonalną i szybką poradę prawną bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
» Nowa organizacja oddziału szpitalnego a prawa pracownika, czy należy się dodatek?
» Niepłacący pracodawca i upadłość, na jakie świadczenia mogą liczyć pracownicy?
» Czy szkolny alarm powinna uruchamiać sprzątaczka ? przepisy i prawa pracownika
Kodeks pracy
