• Autor: Marta Handzlik
Mój mąż zajmuje stanowisko kierownicze. Miał podpisaną umowę o pracę na czas określony. Umowa wygasła, a pracodawca nie wręczył mężowi kolejnej umowy do podpisania. Szef obiecywał jednak, że umowa zostanie podpisana, więc mąż pracował nadal. Czy mąż ma prawo do wynagrodzenia mimo braku umowy o pracę w formie pisemnej? Jeśli mąż nie otrzyma kolejnej umowy, to czy może domagać się odszkodowania? Czy jeśli nie zostanie przedłużona umowa z winy pracodawcy, to umowa o zakazie konkurencji podpisana przez męża stanie się nieważna?
Odpowiadając na Pani pytanie, uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 29 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Pisemna forma umowy o pracę nie jest zastrzeżona w Kodeksie pracy pod rygorem nieważności. Konsekwencją prawną niezachowania tej formy jest obowiązek pracodawcy potwierdzenia pracownikowi na piśmie, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, rodzaju umowy i jej warunków.
W piśmie potwierdzającym ustną umowę należy jako dzień nawiązania stosunku pracy podać datę uzgodnioną w tej umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli tego terminu strony we wspomnianej umowie nie określiły – datę zawarcia ustnej umowy.
Jeżeli do zawarcia umowy doszło przez podjęcie i dopuszczenie do pracy, w potwierdzeniu tej umowy na piśmie należy podać jako datę nawiązania stosunku pracy dzień, w którym pracodawca zgodził się z faktem podjęcia zatrudnienia przez osobę rozpoczynającą pracę określonego rodzaju („dopuścił ją do pracy”).
Niedopełnienie przez pracodawcę obowiązku potwierdzenia na piśmie rodzaju umowy i jej warunków nie jest przyczyną nieważności faktycznie zawartej umowy. Kodeks nie przewiduje takiej sankcji, a zgodnie z art. 73 K.c. czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Brak dowodu stwierdzającego, na jakich warunkach umowa została zawarta, może być jednak źródłem sporów między stronami, które rozstrzygają sądy pracy. W postępowaniu dowodowym strony mogą powoływać świadków, ponieważ w sprawach z zakresu prawa pracy nie stosuje się ograniczenia dowodu ze świadków (i z przesłuchania stron).
Podsumowując, fakt, iż Pani mąż po zakończeniu pierwszej umowy wykonywał swoje obowiązki, nie mając umowy na piśmie, nie oznacza, że stosunek pracy nie był zawarty. Pani mąż może za ten okres oczekiwać wypłaty wynagrodzenia i wszelkich składników, które powinien otrzymać z tytułu jej świadczenia. Co do zasady, aby ją zakończyć, powinien także ją wypowiedzieć lub porozumieć się co do jej zakończenia z pracodawcą (inaczej pracodawca, mimo braku umowy pisemnej, może rozwiązać ją dyscyplinarnie z powodu porzucenia pracy, jeśli Pani mąż się do pracy nie stawi).
Brak umowy w formie pisemnej nie zwalnia bowiem pracownika od zachowania zasad wynikających z Kodeksu pracy odnoszących się do zakończenia stosunku pracy.
Odszkodowanie w takim przypadku nie przysługuje, gdyż przysługuje wynagrodzenie. Jeśli pracodawca go nie wypłaci – należy złożyć pozew do sądu pracy.
Natomiast umowa o zakazie konkurencji co do zasady obowiązuje, gdyż nie jest ona zależna od przedłużenia bądź nie umowy o pracę. Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.
Zobacz też: Praca bez umowy
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy