• Autor: Katarzyna Nosal
W umowie o pracę (na czas nieokreślony) miejsce pracy mam wpisane jako Warszawa. Mimo to pracodawca stale wysyła mnie w długie delegacje służbowe ? na tę chwilę mam 62 dni. Czy mogę odmówić wyjazdu w delegację? Jakie mam możliwości?
Żaden przepis Kodeksu pracy nie reguluje też kwestii długości czy częstokrotności wyjazdu służbowego. Brak jest też jakichkolwiek regulacji, które ograniczałyby pracodawcę w tej kwestii. Kodeks pracy nie definiuje wprost podróży służbowej. Wskazuje jedynie w art. 775, że pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Tylko do tego ogranicza się ustawodawca w tej kwestii. Oczywiście wskazuje także kwestie rozliczeń za taką podróż bardziej szczegółowo w stosownych rozporządzeniach. O maksymalnym czasie trwania i ilości tego rodzaju poleceń służbowych próżno szukać przepisów.
Jeśli chodzi o długość jednorazową takiej podróży służbowej, to próbuję się posiłkować przepisem art. 42 § 4, zgodnie z którym wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Ten przepis nie odnosi się wprost do podróży służbowej, przyjmuje się na jego podstawie, że delegacja nie może trwać dłużej niż trzy miesiące. Mimo wszystko nie można wykluczyć sytuacji, gdy podróż będzie trwała dłużej ? należy tu uwzględniać faktyczne potrzeby pracodawcy i pamiętać o incydentalnym charakterze takiego wyjazdu.
Okres 3 miesięcy w roku kalendarzowym może być dzielony na części. Może on też przypadać w ostatnim kwartale jednego roku i w pierwszym kwartale następnego roku. Pogląd ten podzielił SN w wyroku z 3.09.2019 r., sygn. akt I PK 105/18, i poniósł, że powierzenie wykonywania innej pracy, obejmujące wówczas łącznie 6 kolejnych miesięcy, nie stanowi obejścia prawa (art. 58 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy), jeżeli wymagają tego usprawiedliwione, obiektywnie istniejące potrzeby pracodawcy.
To, co może Pana zainteresować, to stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 4.12.1997 r., sygn. akt I PKN 418/97, według którego ?za zatrudnianie pracownika bez jego zgody przy innej pracy po upływie trzech miesięcy (§ 4), pracodawca może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 300 k.p. Należy przyjąć, że w takiej sytuacji pracownikowi służy także roszczenie o dopuszczenie do wykonywania pracy określonej w umowie (zob. uw. 6 do art. 22)?.
Natomiast nie może być tak, że do czasu upływu tych trzech miesięcy odmówi Pan podróży.
Muszę także zwrócić uwagę na fakt, że odpowiadając, niewiele wiem o Pana pracy. Być może podróże służbowe są stale wpisane w charakter Pana racy, są koniecznością na Pana stanowisku i podejmując ją, miał Pan świadomość licznych wyjazdów. W takiej sytuacji trudno będzie zakwestionować prawo pracodawcy do polecania Panu wyjazdów służbowych.
Pan Janusz, pracownik dużej firmy budowlanej, ma w umowie wpisane miejsce pracy jako Warszawa. Mimo to, od kilku miesięcy stale jest wysyłany na delegacje do innych miast, a ostatnia podróż trwała już 62 dni. Janusz ma wątpliwości, czy może odmówić dalszych wyjazdów, gdyż czyni to zbyt dużą ingerencję w jego życie prywatne. Po analizie przepisów dowiaduje się, że zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca nie ma ograniczeń w ilości delegacji, jednak mogą być one ograniczane czasem trwania do trzech miesięcy.
Pani Maria pracuje w firmie informatycznej z siedzibą w Warszawie, ale przez ostatnie pół roku była wysyłana na projekty do różnych miast w Polsce. Mimo że wyjazdy trwają krócej niż 3 miesiące, odczuwa znaczne zmęczenie ciągłym podróżowaniem. Po konsultacji z prawnikiem dowiedziała się, że brak jest w Kodeksie pracy ograniczeń dotyczących częstotliwości wyjazdów, ale może spróbować negocjować z pracodawcą zmniejszenie ich ilości lub wprowadzenie harmonogramu wyjazdów.
Pan Tomasz został zatrudniony jako handlowiec z miejscem pracy w Warszawie, jednak pracodawca z czasem zaczął go regularnie wysyłać na delegacje trwające nawet kilka tygodni, głównie do klientów zagranicznych. Po trzecim takim wyjeździe Tomasz zaczął rozważać, czy może odmówić dalszych podróży. Dowiedział się, że podróż służbowa musi być zgodna z uzasadnionymi potrzebami pracodawcy, ale jej długość i częstotliwość nie mogą trwać bez końca, a on sam ma prawo negocjować warunki w ramach umowy.
Potrzebujesz wsparcia prawnego w kwestii delegacji lub sporządzenia pisma? Skontaktuj się z nami online, a nasi specjaliści pomogą Ci skutecznie bronić swoich praw i przygotować niezbędne dokumenty. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 3 września 2019 r., sygn. akt I PK 105/18
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 1997 r., sygn. akt I PKN 418/97
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Katarzyna Nosal
Radca prawny od 2005 roku, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Udziela porad z prawa cywilnego, pracy oraz rodzinnego, a także z zakresu procedury cywilnej i administracyjnej. Ma wieloletnie doświadczenie w stosowaniu prawa administracyjnego i samorządowego. Ukończyła również aplikację sądową. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
