• Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Jestem na 3-miesięcznym wypowiedzeniu, które upływa za 2 tygodnie. Otrzymałam wypowiedzenie umowy o pracę z powodu reorganizacji pracy zakładu. Jednak niedługo potem firma ogłosiła likwidację, zwalniając pozostałych 100 pracowników. Będąc już na wypowiedzeniu, zaszłam w ciążę. Obecnie jestem w 10. tygodniu ciąży i przebywam na zwolnieniu chorobowym. Pracodawca nie chce wycofać mojego wypowiedzenia, ponieważ twierdzi, że skoro zaszłam w ciążę po wypowiedzeniu, to ochrona mnie nie obejmuje, co jest nieprawdą. Na dodatek na świadectwie pracy napisał, że zostałam zwolniona za wypowiedzeniem na podstawie art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy z przyczyn niezależnych od pracowników. Takie świadectwo według ZUS-u pozbawia mnie prawa do zasiłku macierzyńskiego, ponieważ nie ma wzmianki, że zostałam zwolniona z powodu likwidacji zakładu. Czy rzeczywiście pracodawca stosując taki artykuł może mnie zwolnić? Czy nie jestem chroniona? Uważam, że pracodawca powinien zmienić mi wypowiedzenie na zwolniona z powodu likwidacji. Czy zapis, który zastosował, faktycznie pozbawia mnie prawa do zasiłku macierzyńskiego? Co powinnam w tej sytuacji zrobić, aby nie zostać bez świadczeń?
W pierwszej kolejności wskazać należy, że ochrona trwałości stosunku pracy pracownic w ciąży oznacza nie tylko zakaz rozwiązywania umowy o pracę w okresie ochronnym, ale również zakaz wypowiadania takiej umowy. Zakaz wypowiadania umowy o pracę obowiązuje również w przypadku, gdy w momencie wypowiadania umowy o pracę pracownica nie była jeszcze w ciąży albo nie wiedziała o swoim stanie, natomiast była w ciąży w momencie gdy umowa zostanie rozwiązania (tak jak w Pani przypadku). Jeżeli pracodawca wypowiedział umowę o pracę, a następnie po tym fakcie pracownica przedstawi zaświadczenie lekarskie potwierdzające ciąże, to pracodawca ma obowiązek cofnąć oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy. W przeciwnym razie pracownicy przysługują roszczenia związane z niezgodnym z prawem rozwiązaniem umowy o pracę.
Zatem jeżeli pracodawca nie cofnie wypowiedzenia, to powinna Pani w terminie 21 dni od dnia, w którym dowiedziała się Pani, że jest w ciąży, złożyć odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy, żądając uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, jeżeli odwołanie składa Pani wówczas, gdy okres wypowiedzenia jeszcze biegnie, a w przypadku gdy umowa ulegnie już rozwiązaniu, to żądanie przywrócenia do pracy. Podstawę prawną w tym zakresie stanowi art. 177 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 1465): W okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo jego części, urlopu ojcowskiego albo jego części, urlopu rodzicielskiego albo jego części – do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Jednocześnie uprzejmie wskazuję, że serwis EPorady24.pl zajmuje się również przygotowywaniem pism procesowych, w tym odwołań w sprawach z zakresu prawa pracy. W przypadku chęci otrzymania projektu odwołania uprzejmie proszę o kontakt zwrotny. Chętnie pomożemy.
Przechodząc do drugiej kwestii: napisała Pani, że pracodawca w świadectwie pracy podał jako podstawę prawną zwolnienia art. 30 § 1 pkt 2. Tymczasem Pani jeszcze przez 2 tygodnie pozostaje w zatrudnieniu, a zatem nie powinna Pani otrzymać jeszcze świadectwa pracy.
Zgodnie z art. 97 § 1 Kodeksu pracy (K.p.): „W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy w dniu, w którym następuje ustanie stosunku pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy. Jeżeli z przyczyn obiektywnych wydanie świadectwa pracy pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej w tym terminie nie jest możliwe, pracodawca w ciągu 7 dni od dnia upływu tego terminu przesyła świadectwo pracy pracownikowi lub tej osobie za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 896, 1933 i 2042) albo doręcza je w inny sposób. Świadectwo pracy dotyczy okresu lub okresów zatrudnienia, za które dotychczas nie wydano świadectwa pracy.
Podana przez pracodawcę podstawa prawna – art. 30 § 1 pkt. 2 K.p. – to oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). Zatem jeżeli rozwiązanie umowy ma nastąpić z powodu likwidacji stanowiska pracy, to taka właśnie przyczyna powinna znajdować się na świadectwie pracy. Dlatego też powinna Pani również w tym zakresie wnieść odwołanie do sądu pracy, z uwagi na to, że nie wskazano wprost, że doszło do likwidacji Pani stanowiska pracy. Oczywiście pierwotne roszczenie tj. roszczenie o przywróceniu do pracy jest dalej idące, ale musi Pani to zrobić poprzez odwołanie do sądu pracy.
Przejdźmy teraz do kwestii zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 1732): „Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży:
1) wskutek śmierci, ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
2) z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.”
Zatem ZUS w tym wypadku ma racje i musi Pani podjąć obronę swoich praw, aby otrzymała Pani świadczenie.
Jednocześnie w przypadku likwidacji pracodawcy (tj. takiej sytuacji, w której pracodawca przestaje istnień np. likwidacji ulega spółka, zamknięta zostaje jednoosobowa działalność gospodarcza) ochrona stosunku pracy nie obowiązuje, natomiast musi być to dokładnie wskazane w dokumentach związanych z zatrudnieniem. U Pani nastąpiła likwidacja stanowisk pracy, a nie pracodawcy.
Pracownica w dziale księgowości
Maria, zatrudniona na czas nieokreślony w dziale księgowości, otrzymała wypowiedzenie z powodu redukcji etatów w firmie. W czasie trwania trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia zaszła w ciążę i dostarczyła zaświadczenie lekarskie pracodawcy. Pracodawca początkowo odmówił cofnięcia wypowiedzenia, argumentując, że ciąża rozpoczęła się już po wręczeniu wypowiedzenia. Po skierowaniu sprawy do sądu pracy, sąd uznał wypowiedzenie za niezgodne z prawem i przywrócił Marię do pracy.
Zwolnienie podczas reorganizacji działu sprzedaży
Kasia, pracownica działu sprzedaży, dostała wypowiedzenie umowy o pracę z powodu reorganizacji. Dwa tygodnie po otrzymaniu wypowiedzenia dowiedziała się, że jest w ciąży. Mimo przedłożenia zaświadczenia lekarskiego, pracodawca nie wycofał wypowiedzenia i wystawił jej świadectwo pracy. Kasia zgłosiła sprawę do sądu, który orzekł o przywróceniu jej do pracy i uznał wypowiedzenie za bezskuteczne, ponieważ ochrona ciąży obejmuje również takie przypadki.
Likwidacja stanowiska pracy w trakcie ciąży
Anna, zatrudniona jako specjalistka ds. IT, została zwolniona w ramach likwidacji jej stanowiska. W czasie trwania wypowiedzenia zaszła w ciążę i przedstawiła dokumenty medyczne. Pracodawca upierał się, że likwidacja stanowiska pracy wyklucza jej ochronę. Anna skierowała sprawę do sądu pracy i wskazała, że likwidacja dotyczyła jedynie jej stanowiska, a nie całego zakładu. Sąd przyznał rację Annie, uznając, że podlegała ochronie wynikającej z przepisów o pracy w ciąży.
Pracownica, która zaszła w ciążę podczas okresu wypowiedzenia, podlega ochronie przewidzianej w Kodeksie pracy. Pracodawca ma obowiązek cofnąć wypowiedzenie, jeśli zostanie przedstawione zaświadczenie lekarskie potwierdzające ciążę. W razie odmowy warto złożyć odwołanie do sądu pracy, by dochodzić swoich praw. Ochrona obejmuje również sytuacje, gdy rozwiązanie umowy wynika z likwidacji stanowiska, ale nie całego zakładu pracy. Aby uzyskać pomoc w tej sprawie, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Skorzystaj z naszych usług porad prawnych online i profesjonalnego przygotowania pism, by skutecznie bronić swoich praw. Aby uzyskać pomoc, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
