• Autor: Marta Handzlik
Jestem nauczycielem zatrudnionym w pełnym wymiarze na podstawie mianowania, posiadam ponad 20-letni staż pracy. Czy dyrektor może obniżyć mi etat, motywując, że nie ma wystarczającej liczby godzin? Czy mogę odmówić i złożyć pozew do sądu? Czy po ewentualnej przegranej mogę zgodzić się na warunki zaproponowane przez dyrektora?
Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r., poz. 1379 z późn. zm.) dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia.
Zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia może być – za zgodą nauczyciela – stosowana również w wypadku, gdy z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1, nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole. W razie braku zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia, stosuje się przepisy art. 20.
Na podkreślenie zasługuje fakt, że ograniczenie nauczycielowi mianowanemu wymiaru etatu do 1/2 nie powoduje zmiany stosunku pracy. Nauczyciel nadal pozostaje zatrudniony na podstawie mianowania.
Ze względu na fakt, iż sytuacja kadrowa w szkole uzależniona jest od wielu czynników, zaistnienia których dyrektor nie jest w stanie przewidzieć z rocznym wyprzedzeniem – ograniczenie wymiaru zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania powinno być dokonywane na okres jednego roku szkolnego. Po upływie tego okresu należy albo zatrudnić nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy, a jeśli nadal nie ma takiej możliwości, wówczas na podstawie art. 20 KN należy z nim rozwiązać stosunek pracy i wypłacić odprawę.
Słowem – jeśli rzeczywiście nie ma tylu godzin, aby miała Pani pełny etat dyrektor ma prawo zaproponować Pani ograniczenie etatu.
Wiele orzeczeń Sądu Najwyższego poświęconych jest kwestii kryteriów wyboru nauczycieli do zwolnienia (ograniczenia etatu). Stosownie jednak do wyroku SN z dnia 19 maja 2004 r., I PK 608/03, OSNP 2005, nr 3, poz. 36 „kryteria, według których dokonuje się wyboru jednego z nauczycieli do zwolnienia z pracy, nie są tożsame z ustawowymi przyczynami wypowiedzenia stosunku pracy nauczycielowi mianowanemu”. W wyroku z dnia 12 września 2000 r., I PKN 26/00, Pr. Pracy 2001, nr 3, s. 32, Sąd Najwyższy wskazał, iż „przy podejmowaniu decyzji o wyborze nauczyciela do ograniczenia etatu (zwolnienia, stanu nieczynnego) pracodawca może się kierować własnymi, uzasadnionymi potrzebami”.
Na podstawie art. 20 ust. 1 KN dyrektor szkoły może rozwiązać z nauczycielem stosunek pracy, gdy nie jest możliwe dalsze zatrudnienie wszystkich nauczycieli danej specjalności.
Podsumowując – jeśli dyrektor uzna, że nie może Pani zapewnić pełnego etatu ma prawo wręczyć Pani wypowiedzenie albo zaproponować przeniesienie w stan nieczynny. Może też wręczyć Pani propozycję ograniczenia etatu na jeden rok.
Pani tej propozycji przyjmować nie musi, ale wówczas stosunek pracy ulegnie rozwiązaniu.
Może się Pani odwołać do sądu i wówczas sąd oceni, czy właściwie dokonano Pani wypowiedzenia. Niestety ewentualna przegrana przed sądem oznacza, że Pani nie będzie już mogła przyjąć propozycji dyrektora, bo stosunek pracy się rozwiąże.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy