• Autor: Zuzanna Lewandowska
W umowie o pracę mam wpisany 6-miesięczny okres wypowiedzenia. Czy mogę powołać się na Kodeks pracy i wypowiedzieć umowę z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia? Umowa na czas nieokreślony. Pracuję w tej firmie prawie 5 lat.
Długość okresu wypowiedzenia reguluje art. 36 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej jako K.p.). Zgodnie z tym przepisem „okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy oraz 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata”.
„Jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie, strony mogą ustalić w umowie o pracę, że okres wypowiedzenia wynoszący 2 tygodnie – wynosi 1 miesiąc, a okres wypowiedzenia, który zgodnie z przepisami wynosi 1 miesiąc – wynosi 3 miesiące” (art. 36 § 5 K.p.).
Zgodnie z art. 18 § 1–2 K.p. postanowienia umów o pracę oraz innych aktów, na których podstawie powstaje stosunek pracy, nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy, a te, które są mniej korzystne, uznaje się za nieważne. Przepisy Kodeksu pracy regulują przypadki, w którym jest możliwe skrócenie okresu wypowiedzenia, ale nie mówią o przypadku wydłużenia okresu wypowiedzenia. Powstaje więc wątpliwość, czy wydłużenie okresu wypowiedzenia na mocy porozumienia stron jest de facto niekorzystne dla pracownika.
Okresy wypowiedzenia określone w art. 36 K.p. nie są sztywne, a strony stosunku pracy mogą je modyfikować z tym zastrzeżeniem, że w umowie o pracę nie można zawrzeć regulacji dotyczących okresu wypowiedzenia, które byłyby dla pracownika mniej korzystne niż przepisy K.p. (art. 18 § 1–2 K.p.). Co do zasady, jeżeli w umowie o pracę ma Pan 6-miesięczny okres wypowiedzenia, to obowiązuje Pana 6-miesięczny okres wypowiedzenia. Strony mogą modyfikować okresy wypowiedzenia wskazane w przepisach Kodeksu pracy. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 października 2003 r. (sygn. akt I PK 416/02) wskazał, że „zastrzeżenie dla obu stron w umowie o pracę okresu wypowiedzenia dłuższego niż przewidziany w Kodeksie pracy, nie jest uznane za niekorzystne dla pracownika, jeżeli w jego efekcie uzyskał dłuższy okres wypowiedzenia przez pracodawcę, a sytuacja na rynku pracy w konkretnych okolicznościach, przy uwzględnieniu miejsca wykonywania pracy oraz zapotrzebowania na pracę określonego rodzaju, mogła czynić nierealną możliwość wypowiedzenia przez pracownika”.
„Ocena ważności postanowienia umowy o pracę wprowadzającego dłuższy okres jej wypowiedzenia dla pracownika (art. 18 § 2 K.p.) musi być odniesiona do konkretnych okoliczności sprawy, a w szczególności całokształtu regulacji umownych, w sposób zobiektywizowany uwzględniający warunki z chwili zawarcia umowy oraz »bilans korzyści i strat« dla pracownika” (tak SN w wyroku z dnia 10 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 97/05).
Jeżeli chciałby Pan podnosić, że wydłużenie w Pana przypadku okresu wypowiedzenia z 3 miesięcy do 6 miesięcy narusza Pana prawa, to musiałby Pan wykazać, że w konkretnych, odnoszących się do Pana okolicznościach jest to dla Pana mniej korzystne niż przepisy Kodeksu pracy, np. biorąc pod uwagę miejsce wykonywania pracy, zawód, zapotrzebowanie na Pana pracę, aktualną sytuację na rynku pracy, ewentualny brak możliwości lub znaczne utrudnienie uzyskania nowej pracy z tak długim okresem wypowiedzenia itp. Może Pan również porozmawiać z pracodawcą o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę i zawrzeć z nim porozumienie rozwiązujące umowę o pracę, w którym skrócą Państwo okres wypowiedzenia z 6 do 3 miesięcy.
Pracownik działu IT
Marek, specjalista IT, po 5 latach pracy otrzymał ofertę zatrudnienia w dynamicznie rozwijającej się firmie technologicznej. Jego obecna umowa przewidywała 6-miesięczny okres wypowiedzenia. Marek porozmawiał z pracodawcą i na mocy porozumienia stron uzgodnili skrócenie wypowiedzenia do 3 miesięcy, aby mógł szybciej rozpocząć nową pracę.
Księgowa w trudnej sytuacji rodzinnej
Anna, główna księgowa, musiała pilnie przeprowadzić się do innego miasta ze względów rodzinnych. Po rozmowie z pracodawcą udało jej się wynegocjować rozwiązanie umowy za porozumieniem stron z miesięcznym okresem wypowiedzenia, mimo że w umowie miała zapisane 6 miesięcy.
Specjalista ds. marketingu i restrukturyzacja firmy
Kasia, specjalistka ds. marketingu, dowiedziała się o planowanej restrukturyzacji w firmie. Aby uniknąć długiego okresu niepewności, porozumiała się z pracodawcą na 2-miesięczny okres wypowiedzenia, choć umowa przewidywała 6 miesięcy. Dzięki temu szybciej znalazła nową pracę.
Skrócenie sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia jest możliwe, ale wymaga porozumienia z pracodawcą. Kodeks pracy przewiduje standardowe okresy wypowiedzenia zależne od stażu pracy, jednak w niektórych przypadkach umowy mogą przewidywać dłuższy czas. Jeśli pracownik uzna, że taki zapis działa na jego niekorzyść, może argumentować to konkretnymi okolicznościami, takimi jak sytuacja na rynku pracy czy trudności w podjęciu nowego zatrudnienia. Najprostszym rozwiązaniem jest jednak rozmowa z pracodawcą i wspólne uzgodnienie skrócenia okresu wypowiedzenia.
Skrócenie sześciomiesięcznego okresu wypowiedzenia jest możliwe przede wszystkim na drodze porozumienia stron. Choć Kodeks pracy przewiduje standardowe okresy wypowiedzenia, umowa o pracę może zawierać dłuższy termin, jeśli jest to uzasadnione i nie działa na niekorzyść pracownika. W praktyce kluczowe znaczenie ma dialog z pracodawcą, który często pozwala na wypracowanie korzystnego rozwiązania, zwłaszcza w sytuacjach życiowych lub zawodowych wymagających szybszej zmiany pracy.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 97/05
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy