Czy pracodawca może narzucić dodatkowe obowiązki bez zgody pracownika?
• Autor: Aleksandra Pofit
Z biura została zwolniona jedna osoba, zostałam ja oraz kierownik. Kierownik poszedł na urlop. Nie zostały mi przekazane informacje, że mam zastępować kierownika oraz zarządzać pozostałymi osobami na magazynie. Pracodawca oczekuje, że mam wyznaczyć pracę magazyniera, szkolić i zastępować kierownika, z tego powodu nie wyrabiam się ze swoją pracą. Czy pracodawca ma prawo narzucić mi takie obowiązki bez porozumienia ze mną, czy mogę odmówić? Dziś z krzykiem zapytał mnie, dlaczego nie robię swoich rzeczy, co spowodowało płacz z mojej strony. Czy to wszystko może tak wyglądać?
Bardzo mi przykro z uwagi na tę sytuację. Nie jest to zgodne z prawem pracy ani z normami społecznymi czy zasadami współżycia społecznego.
Poszerzenie obowiązków pracownikowi
Pracodawca ma możliwość zlecenia czy poszerzenia obowiązków pracownikowi, ale w ściśle określonych przypadkach, przy zachowaniu wielu formalności. Po pierwsze pracodawca może powierzać inne zadania pracownikowi ale muszą mieścić się one w ramach rodzaju pracy, który wynika z umowy o pracę. Jeżeli jednak wykraczają one poza umówiony zakres, tak jak w Pani sytuacji, to niezbędne jest wręczenie pracownikowi tzw. wypowiedzenia zmieniającego. Reguluje to art. 42 Kodeksu pracy. Jest to tak zwane wypowiedzenie zmieniające. Pracodawca musiałby jednak, tak jak w wypowiedzeniu, podać przyczyny tej zmiany. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
Proszę również pamiętać, że jeżeli wykonywanie dotychczasowych i nowych czynności będzie zajmowało Pani więcej czasu, to ma Pani prawo dochodzić roszczeń finansowych.
Mobbing w pracy
Gdyby sytuacja niewłaściwych zachowań pracodawcy wobec Pani się powtarzała, to proszę pamiętać, że może Pani mieć roszczenia do pracodawcy z uwagi na stosowanie mobbingu opisanego w Kodeksie pracy:
Art. 943. [Mobbing]
§ 1. Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi.
§ 2. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
§ 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
§ 4. Pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
§ 5. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Ma Pani również możliwość złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy. Skargę na działalność pracodawcy należy kierować zgodnie z właściwością do okręgowego inspektoratu pracy lub oddziału okręgowego inspektoratu pracy właściwego do rozpatrzenia sprawy ze względu na siedzibę pracodawcy. W wyniku skargi inspektor może przeprowadzić kontrolę prawidłowości działań pracodawcy i nałożyć na niego karę pieniężną.
Przykłady
Zastępstwo na czas nieobecności kolegi
Pracodawca poleca pracownikowi wykonywanie zadań nieobecnego kolegi bez zmiany umowy o pracę ani dodatkowego wynagrodzenia. Mimo że zakres nowych obowiązków znacznie wykracza poza umówioną rolę pracownika, pracodawca nie wystawia wypowiedzenia zmieniającego ani nie ustala nowych warunków wynagrodzenia. Taka sytuacja jest niezgodna z prawem pracy i zasadami współżycia społecznego, ponieważ nakłada na pracownika dodatkowe obowiązki bez formalnego potwierdzenia i zgody na nowe warunki.
Nieformalne zlecenie dodatkowych obowiązków administracyjnych
Pracownik zajmujący się zadaniami technicznymi w firmie otrzymuje nieformalną prośbę o przejęcie części obowiązków z zakresu administracji, takich jak obsługa dokumentacji, bez modyfikacji umowy o pracę. Chociaż nowe zadania nie są zgodne z zakresem obowiązków wynikającym z umowy, pracownik zostaje zobligowany do ich wykonywania pod groźbą utraty pracy. Pracodawca nie stosuje wypowiedzenia zmieniającego, co jest naruszeniem przepisów Kodeksu pracy.
Przypisanie obowiązków, które wymagają dodatkowego przeszkolenia
Pracownik zatrudniony jako asystent biura otrzymuje od pracodawcy zadania wymagające specjalistycznej wiedzy z zakresu obsługi zaawansowanych programów księgowych. Brak przeszkolenia oraz zapisów w umowie o konieczności wykonywania takich zadań sprawia, że pracownik czuje się niewłaściwie wykorzystywany. Pracodawca nie wystosowuje wypowiedzenia zmieniającego ani nie wyjaśnia przyczyn poszerzenia obowiązków, co narusza przepisy i normy społeczne.
Podsumowanie
Każda zmiana, która wykracza poza umówiony zakres pracy, wymaga pisemnej zgody pracownika, a w przypadku braku jej akceptacji, może skutkować rozwiązaniem umowy. Pracownik ma także prawo dochodzić dodatkowego wynagrodzenia, jeśli nowe zadania wymagają więcej czasu pracy. W sytuacji uporczywych naruszeń ze strony pracodawcy, pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy.
Źródła:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
» Nowa organizacja oddziału szpitalnego a prawa pracownika, czy należy się dodatek?
» Niepłacący pracodawca i upadłość, na jakie świadczenia mogą liczyć pracownicy?
» Czy szkolny alarm powinna uruchamiać sprzątaczka ? przepisy i prawa pracownika
Kodeks pracy
