• Autor: Dorota Kriger
Mój pracodawca chce, abym odbył delegację podczas urlopu wypoczynkowego. Chodzi o to, żeby koszt delegacji był kosztem kwalifikowanym w ramach projektu, dlatego muszę to zrobić poza moimi obowiązkami wynikającymi z umowy o pracę. Czy taka sytuacja jest prawidłowa? Co będzie, jeśli ulegnę wypadkowi podczas takiego wyjazdu?
Zasadniczymi celami urlopu wypoczynkowego są: regeneracja sił pracownika i ochrona jego zdrowia. Pracownik za czas urlopu otrzymuje wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby w tym czasie pracował (art. 172 Kodeksu pracy). Trudno więc dopuszczać jako prawidłową sytuację, kiedy pracownik jednocześnie wypoczywa oraz świadczy pracę dla swojego pracodawcy w ramach jednej i tej samej umowy o pracę. Przyzwolenie na taką sytuację mogłoby prowadzić do nadużyć i omijania prawa nakazującego stosowny wypoczynek, mija się ona bowiem z celem ww. wypoczynku.
Brak jest jednak określonych sankcji za wykonywanie pracy w trakcie urlopu wypoczynkowego na rzecz tego samego pracodawcy w ramach odrębnej umowy dotyczącej innych obowiązków. Należy więc domniemywać, iż możliwe jest w czasie urlopu wypoczynkowego wykonywanie pracy na rzecz swojego pracodawcy na podstawie umowy odrębnej od podstawowej umowy o pracę (np. w oparciu o umowę-zlecenie, pod warunkiem że treść takiej umowy nie będzie wykazywała cech charakterystycznych dla stosunku pracy).
Każda odrębna umowa – bez względu, czy będzie to umowa o pracę, czy umowa cywilnoprawna – zawarta z własnym pracodawcą będzie podlegała wszystkim składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na takich samych zasadach jak umowa o pracę. Wynika tak z art. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Za pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie zawartej:
Do takiej osoby, zgodnie z art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, stosuje się również zasadę, iż w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wykonujących umowę jak wyżej (np. zlecenie) zawartą z własnym pracodawcą uwzględnia się przychód osiągnięty z tytułu takiej umowy. Przychód ten stanowi także podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Zgodnie z powyższym, jeśli polecenie wyjazdu służbowego jest związane z realizacją odrębnej umowy zawartej z obecnym pracodawcą, to w ramach tej odrębnej umowy pracodawca powinien zgłosić Pana do ubezpieczeń społecznych, w tym do ubezpieczenia wypadkowego, które działa w związku z realizacją odrębnej umowy.
Jeśli zaś realizacja pracy podczas podróży służbowej ma się odbywać w ramach jednej i tej samej umowy o pracę, w ramach której udzielony zostaje Panu także w tym samym czasie urlop wypoczynkowy, jest to sytuacja nieprawidłowa. W razie wypadku w czasie takiej podróży służbowej ZUS może zakwestionować zasadność wypłaty świadczenia. ZUS może bowiem podważyć jednoczesną pracę i przebywanie na urlopie wypoczynkowym w ramach jednej umowy o pracę – informacje o okresach przebywania na urlopie i zwolnieniu lekarskim są dostarczane do ZUS-u w comiesięcznych raportach, ponadto opis całego zdarzenia z jego kontekstem musiałby być przekazany w protokole powypadkowym.
Taki wypadek i niezdolność do pracy z nim związana doprowadziłyby do przerwania urlopu wypoczynkowego (art. 166 Kodeksu pracy) udzielonego w ramach umowy o pracę bez względu na to, czy obowiązki w czasie podróży służbowej byłyby wykonywane w ramach odrębnej, czy tej samej umowy.
Księgowa w delegacji podczas urlopu
Pani Marta, księgowa w firmie doradczej, zaplanowała dwutygodniowy urlop nad morzem. Pracodawca zaproponował jej dodatkowe zlecenie – wyjazd na szkolenie finansowane z projektu unijnego. Ponieważ urlop już trwał, firma podpisała z nią umowę-zlecenie na przeprowadzenie analizy dokumentacji. W razie wypadku w podróży, jej ochrona ubezpieczeniowa wynikałaby z tej nowej umowy, nie z podstawowej umowy o pracę.
Inżynier na konferencji w trakcie urlopu
Pan Tomasz, inżynier w firmie budowlanej, w czasie zaplanowanego urlopu dostał propozycję udziału w branżowej konferencji jako prelegent. Aby koszty delegacji mogły być kwalifikowane w ramach projektu, zawarł dodatkową umowę o dzieło na przygotowanie prezentacji. W razie urazu podczas wyjazdu, mógłby mieć problem z uzyskaniem świadczeń z ZUS, jeśli umowa nie obejmowała składek na ubezpieczenie wypadkowe.
Specjalista IT i problem z ubezpieczeniem
Pani Anna, specjalistka IT, podczas urlopu miała okazję uczestniczyć w międzynarodowych warsztatach organizowanych przez firmę. Pracodawca zaproponował, by wyjazd rozliczyć jako delegację z umowy cywilnoprawnej. W trakcie podróży doznała kontuzji, ale okazało się, że pracodawca nie zgłosił jej do ubezpieczenia wypadkowego. W efekcie ZUS odmówił wypłaty odszkodowania, a koszty leczenia musiała pokryć sama.
Podczas urlopu wypoczynkowego pracownik nie powinien świadczyć pracy w ramach tej samej umowy o pracę, gdyż kłóci się to z celem urlopu, jakim jest odpoczynek. Możliwe jest jednak wykonywanie obowiązków na rzecz pracodawcy na podstawie odrębnej umowy, np. umowy-zlecenia lub umowy o dzieło. W takiej sytuacji należy pamiętać, że taka umowa podlega składkom na ubezpieczenie społeczne, a w razie wypadku w podróży służbowej ochrona ubezpieczeniowa będzie zależała od zapisów tej umowy. Jeśli praca w delegacji odbywa się w ramach umowy o pracę, równoczesne korzystanie z urlopu jest niezgodne z prawem i może prowadzić do problemów z ZUS-em w przypadku wypadku. Dlatego przed podjęciem takiej decyzji warto dokładnie przeanalizować warunki zatrudnienia i związane z nimi konsekwencje prawne oraz ubezpieczeniowe.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące pracy w trakcie urlopu, delegacji czy konsekwencji prawnych dodatkowej umowy z pracodawcą, skorzystaj z naszych porad prawnych online. Oferujemy szybkie i rzetelne konsultacje, analizę Twojej sytuacji oraz wskazanie najlepszych rozwiązań zgodnych z obowiązującymi przepisami. Nasi prawnicy pomogą Ci uniknąć problemów z ZUS-em i pracodawcą, dbając o Twoje prawa i bezpieczeństwo. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać fachową pomoc bez wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy