Ile dni wolnych przysługuje mi za 3 tygodnie w delegacji?
• Autor: Marta Handzlik
Jestem kierowcą ciężarówki w transporcie międzynarodowym. Pracuję w systemie 3 tygodnie w pracy, 1 tydzień w domu. Do pracy wyjeżdżam w czwartek lub w sobotę i wracam w piątek lub w sobotę. Pracodawca wymaga ode mnie wyjazdu co drugi miesiąc w czwartek (w takim wypadku w domu jestem niecały tydzień, bo jeśli np. wrócę sobotnim zjazdem, to w domu jestem dopiero w niedzielę wieczorem, a wiec w domu jestem tylko 3,5 dnia). Czy to jest legalne? Ile dni wolnych przysługuje mi za 3 tygodnie w delegacji (mam płacone diety za dzień pobytu za granicą)?
Czy czas podróży służbowej rozumianej jako przejazd jest czasem pracy?
Czasem pracy w delegacji jest jedynie czas wykonywania obowiązków służbowych. Nie jest nim czas przejazdu. Wynagrodzenie normalne należy się jednak pracownikowi, gdy podróż rozumiana, jako przejazd następowała w godzinach pracy. Ponadto pracodawca obowiązany jest zrekompensować pracownikowi naruszenie obowiązkowego odpoczynku dobowego lub tygodniowego, gdy podróż–przejazd naruszyła ten obowiązek (np. podróż powrotna zakończyła się już po rozpoczęciu okresu dobowego odpoczynku).
W odniesieniu do podróży służbowej generalnie przyjmuje się, że podczas podróży służbowej pracownik w zasadzie nie świadczy pracy i nie pozostaje w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu art. 128 Kodeksu pracy, chyba że podczas podróży wykonuje zatrudnienie (por. wyrok SN z 4 lipca 1978 r., sygn. akt I PR 45/78, PiZS z 1979 r. Nr 10 poz. 76). Konsekwencją tego jest uznanie, że czas podróży służbowej rozumianej jako przejazd nie jest czasem pracy, gdyż nie spełnia wskazanego wyżej warunku „dyspozycyjności” pracownika. W efekcie utrwalona już linia orzecznictwa przyjmuje, że co do zasady odbywanie podróży służbowej poza"czasem pracy" nie rodzi obowiązku wypłacenia pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia, jeżeli przepis szczególny tego nie przewiduje (zob. np. wyrok SN z 27 października 1981 r., sygn. akt I PR 85/81).
Czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej oraz czas pobytu w tej miejscowości
Jednakże obecnie wykładnia ta doznaje ograniczeń, a to ze względu na obowiązujące okresy odpoczynku dobowego i tygodniowego, określone w art. 132–133 Kodeksu pracy. W kontekście tych uregulowań czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej oraz czas pobytu w tej miejscowości nadal nie są uznawane za czas pozostawania do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy, lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlegają wliczeniu do jego normy (nie mogą być od niej odliczone), natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy mają w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczuplają limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku. Innymi słowy jeśli czas spędzony w drodze z delegacji narusza ustaloną w Kodeksie pracy normę 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku na dobę, wówczas pracownikowi należą się dni wolne albo dodatkowe wynagrodzenie (wyrok SN z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. akt II PK 265/04, OSNP z 2006 r. Nr 5-6 poz. 76).
Powyższe oznacza, że co do zasady okres przejazdu w podróży służbowej nie jest traktowany jako czas pracy, przy czym należy pamiętać, że za czas przejazdu następującego w godzinach pracy pracownikowi należy się normalne wynagrodzenie.
Podsumowując – za czas pobytu w delegacji nie przysługuje Panu dodatkowe wolne, skoro ma Pan płacone diety. Jedynym problemem może być tu niemożność wykorzystania okresów odpoczynku, ale w Pana przypadku do takiego naruszenia nie dochodzi. Jednakże skoro pracodawca nakazuje Panu wcześniejsze wyjazdy bez nakazu wcześniejszego powrotu, to mogą u Pana powstać nadgodziny, za które powinien Pan mieć płacone.
Przykłady
Zjazd w sobotę, wyjazd w czwartek – tylko 3,5 dnia w domu
Tomek, kierowca w transporcie międzynarodowym, wrócił z trzech tygodni w trasie w sobotę wieczorem. W domu pojawił się dopiero w niedzielę rano. Cieszył się, że ma tydzień odpoczynku, ale szybko okazało się, że pracodawca kazał mu wyjechać z powrotem już w czwartek rano. W praktyce w domu spędził zaledwie 3,5 dnia. Zastanawiał się, czy to w ogóle legalne, skoro system pracy zakłada tydzień odpoczynku. Nie otrzymał za to żadnego dodatkowego dnia wolnego ani rekompensaty.
Przejazd trwał całą noc – odpoczynek dobowy naruszony
Adam zakończył kurs w Hiszpanii w piątek wieczorem i od razu ruszył w drogę powrotną do Polski. Jechał bez snu, wrócił w sobotę rano, co spowodowało, że nie miał zapewnionych 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Pracodawca nie dał mu dodatkowego dnia wolnego ani nie wypłacił dodatkowego wynagrodzenia, mimo że zgodnie z przepisami powinien zrekompensować ten brak odpoczynku.
Delegacja to nie czas pracy – mimo że cały dzień za kółkiem
Marcin przez cały dzień jechał z Niemiec do Polski, pokonując ponad 1000 kilometrów. Choć był w trasie od rana do wieczora, pracodawca nie zaliczył tego dnia do czasu pracy, twierdząc, że to jedynie przejazd w ramach delegacji. Marcin nie dostał za ten dzień ani wynagrodzenia, ani czasu wolnego, mimo że jego zmęczenie było porównywalne z dniem intensywnej pracy.
Podsumowanie
Kierowca wykonujący pracę w systemie 3 tygodnie w trasie i 1 tydzień w domu nie ma prawa do dodatkowych dni wolnych tylko z tytułu delegacji, jeśli otrzymuje diety za pobyt za granicą. Czas przejazdu nie jest automatycznie uznawany za czas pracy, chyba że odbywa się w godzinach pracy lub narusza obowiązkowy odpoczynek – wtedy może rodzić prawo do wynagrodzenia lub rekompensaty. W praktyce, jeśli pracodawca skraca tydzień odpoczynku przez wcześniejsze wyjazdy, powinien zrekompensować pracownikowi skrócony odpoczynek. Kluczowe jest tu monitorowanie naruszeń odpoczynku dobowego i tygodniowego oraz ewentualne występowanie nadgodzin wynikających z poleceń pracodawcy.
Oferta porad prawnych
Potrzebujesz indywidualnej porady prawnej w sprawie delegacji, czasu pracy lub należnych dni wolnych? Skorzystaj z naszej usługi porad prawnych online – szybko, wygodnie i bez wychodzenia z domu. Opisz swoją sytuację, a doświadczony prawnik przygotuje dla Ciebie jasną i konkretną odpowiedź dostosowaną do Twojego przypadku.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 1978 r., sygn. akt I PR 45/78
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1981 r., sygn. akt I PR 85/81
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. akt II PK 265/04
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
