• Autor: Dorota Kriger
Pracuję na umowę na czas określony za najniższą krajową. Ile w związku z tym należy mi się za pracę w sobotę i niedzielę? Czy ustala to pracodawca, czy wynika to z wysokości najniższej krajowej?
Za pracę w niedziele i święta pracownikowi przysługuje normalne wynagrodzenie, jeśli są to jego normalne dni pracy (tzn. jeśli praca w tych dniach jest prawnie dozwolona i była planowana, a nie była pracą świadczoną w godzinach nadliczbowych). Identycznie sprawa ma się z sobotami, które mogą być normalnymi dniami pracy, jeśli np. w zakładzie wyznaczono inny dzień wolny (zamiast soboty) z racji pięciodniowego tygodnia pracy. Jeśli sobota była dniem wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a pracownik mimo to wykonywał pracę w tym dniu, to pracownikowi w takim przypadku przysługuje inny dzień wolny od pracy udzielony do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem (art. 1513 K.p.).
Zobacz też: Kiedy wypłata jeśli 10 w niedzielę
Za pracę w dni wolne (np. soboty), niedziele i święta pracownik może otrzymać dodatek, o którym mowa w art. 1511 § 1 K.p., jeśli praca w tych dniach była świadczona w godzinach nadliczbowych. Pracą w godzinach nadliczbowych – zgodnie z art. 151 § 1 K.p. – nazywamy pracę wykonywaną ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także pracę wykonywaną ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy.
Może więc powstać sytuacja, że pracownik, pracując w niedzielę, również wypracuje nadgodziny, mimo że w tym dniu miał zgodnie z grafikiem świadczyć pracę. Sytuacja taka jest możliwa, jeśli pracownik w tym dniu przekroczy obowiązujący go dobowy wymiar czasu pracy (np. zamiast 8 godzin przepracuje 10 – wtedy te dwie godziny będą oczywiście godzinami nadliczbowymi).
Przeczytaj też: Czy urlop wypoczynkowy jest płatny 100 procent
Zgodnie z art. 15111 § 1 K.p. pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta (o ile pracownik ten nie jest zatrudniony w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta) pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:
Dopiero jeśli nie jest możliwe wykorzystanie dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a także nie jest możliwe odebranie takiego dnia do końca okresu rozliczeniowego, należy wypłacić 100-procentowy dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę (art. 1511 § 1 pkt 1 K.p.). Jeśli zaś pracownik nie może skorzystać z dnia wolnego w zamian za pracę w święto, to również oprócz normalnego wynagrodzenia ma prawo do 100% dodatku do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy świadczonej w święto.
Wspomniany 100-procentowy dodatek przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości określonej w art. 1511 § 1 K.p.
Pracownik nie zawsze ma prawo do 100% dodatku, czasem jest to dodatek w wysokości 50%. Wysokość dodatku wynika z art. 1511 § 1 K.p. – zgodnie z nim za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
Co do zasady – zgodnie z art. 1512 § 1 i 2 K.p. – pracownikowi za przepracowane nadgodziny należy się czas wolny, który jest udzielany bądź na wniosek pracownika (w proporcji 1:1), bądź bez takiego wniosku. Jeśli czas wolny udzielany jest przez pracodawcę bez wniosku ze strony pracownika, to powinien udzielić pracownikowi czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych (1:1,5), jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Pracownik, który za czas pracy w nadgodzinach otrzymał czas wolny (bez względu na to, kto o czas wolny wnioskował), traci prawo do dodatku, o którym mowa w art. 1511 § 1 K.p.
Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia (art. 1511 § 3 K.p.).
Podsumowując powyższe, jeśli świadczy Pani pracę w soboty i niedziele i są to Pani normalne dni pracy, to oprócz normalnego wynagrodzenia żadne dodatki się nie należą, pod warunkiem że za pracę w niedziele przysługuje Pani czas wolny, a praca w sobotę jest rekompensowana innym dniem wolnym w tygodniu. Nadgodziny powstaną, jeśli w tych dniach przekroczy Pani dobowy wymiar czasu pracy lub jeśli nie otrzyma Pani czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w tych dniach – wtedy zgodnie z zacytowanymi przepisami powstaje po Pani stronie prawo do dodatkowego wynagrodzenia, którego wysokość zależy od Pani stawki godzinowej oraz rodzaju dodatku i ilości przepracowanych godzin. Rodzaj dodatku (100% lub 50%) zależy od tego, kiedy dane nadgodziny powstały.
Praca w restauracji
Kasia pracuje jako kelnerka w restauracji, gdzie weekendy są najgorętszym okresem. Pracodawca ustalił grafik tak, że jej normalnym dniem pracy jest niedziela, więc nie otrzymuje dodatkowego wynagrodzenia za ten dzień. Jednak gdy zdarzy się, że musi zostać dłużej, np. w wyniku większej liczby gości, wtedy za nadgodziny przysługuje jej 100% dodatku do wynagrodzenia.
Praca w magazynie
Tomek jest zatrudniony w magazynie na umowę o pracę. Jego standardowy grafik obejmuje poniedziałek-piątek, ale w ostatnim miesiącu pracodawca poprosił go o przyjście do pracy w sobotę. Ponieważ sobota nie jest jego normalnym dniem pracy, Tomek otrzymał dodatkowy dzień wolny w innym terminie. Gdyby nie było możliwości odebrania dnia wolnego, miałby prawo do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100%.
Praca w handlu
Ania pracuje w sklepie, który jest otwarty przez cały tydzień. Pracuje w systemie zmianowym, obejmującym również weekendy. Jej wynagrodzenie nie wzrasta za pracę w sobotę czy niedzielę, ponieważ dni te są uwzględnione w jej grafiku. Natomiast jeśli w danym tygodniu przepracuje więcej godzin niż przewiduje norma, otrzyma dodatek za nadgodziny zgodnie z przepisami Kodeksu pracy.
Wynagrodzenie za pracę w soboty i niedziele zależy od tego, czy są to standardowe dni pracy wynikające z harmonogramu, czy też dodatkowe godziny pracy. Jeśli praca w weekendy jest przewidziana w grafiku, pracownik otrzymuje standardowe wynagrodzenie. Natomiast w przypadku, gdy sobota lub niedziela są dniami wolnymi wynikającymi z rozkładu czasu pracy, przysługuje inny dzień wolny lub dodatkowe wynagrodzenie. Praca w godzinach nadliczbowych w tych dniach jest dodatkowo płatna, a wysokość dodatku wynosi 50% lub 100% w zależności od okoliczności.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące wynagrodzenia za pracę w soboty i niedziele lub innych kwestii związanych z prawem pracy, skorzystaj z profesjonalnych porad prawnych online. Nasi doświadczeni specjaliści pomogą Ci zrozumieć przepisy, obliczyć należne dodatki oraz wyjaśnią Twoje prawa i obowiązki wobec pracodawcy. Dzięki konsultacji online możesz szybko i wygodnie uzyskać rzetelne informacje dostosowane do Twojej sytuacji, bez konieczności wychodzenia z domu.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy