• Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Chciałbym zatrudnić osobę, opiekunkę, która przychodziłaby np. 2 razy w ciągu dnia do domu osoby starszej, podawała leki, mierzyła ciśnienie, ugotowała obiad, może raz na jakiś czas zrobiła zakupy. Jeśli taka osoba by się sprawdziła, to mogłaby to być długoterminowa współpraca, nawet kilkuletnia. Chciałbym się rozliczać za faktycznie poświęcone godziny danego dnia. Chciałbym też mieć jakieś dane takiej osoby, aby w razie problemów z nią, typu kradzież, próba wyłudzenia czegoś od osoby, którą ma się opiekować, wiedzieć, kto to w ogóle jest i móc to zgłosić w odpowiednim miejscu. Czy w takim przypadku może to być umowa-zlecenie? Czytając informacje w internecie, mam wrażenie, że w tym przypadku musi to być umowa o pracę, a tego chciałbym uniknąć. Czy w umowie z opiekunką można zawrzeć klauzulę, że w trakcie trwania umowy o opiekę nad osobą starszą nie może ona zawierać żadnych umów z tą osobą? Chodzi o to, żeby w jakiś sposób zabezpieczyć się przed naciągnięciem osoby starszej przez opiekuna na coś, np. na jakąś darowiznę czy przepisanie mieszkania. Jakie dane zleceniobiorcy będzie można spisać w umowie, zakładając zlecenie? Zakładam, że wszystkie dane z dowodu, w tym numer dowodu, PESEL i dodatkowo adres zamieszkania?
Jak najbardziej umową, którą może Pan zastosować w omawianym przypadku, jest umowa-zlecenia. Ten rodzaj umowy uregulowany jest w Kodeksie cywilnym, tj. ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610). Zgodnie z art. 734 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zlecenie jest umową konsensualną i dwustronnie zobowiązującą. Może być ona odpłatna lub nieodpłatna. Umowa zlecenia nie wymaga zachowania formy szczególnej. Zasada ta pozostaje aktualna niezależnie od tego, co jest przedmiotem zleconej czynności. Ustawa nie stawia ograniczeń podmiotowych. Zarówno dającym zlecenie, jak też przyjmujący zlecenie, mogą być wszelkie podmioty prawa cywilnego. Podpisując, umowę zlecenia obie strony stosunku prawnego decydują się na to, że właśnie taka, a nie inna forma umownej współpracy będzie ich łączyć.
Co istotne w kontekście opisanego przez Pana problemu, to to, aby zapisać w treści umowy, że osoba, która zobowiązuje się do jej wykonania, jest zobowiązana do wykonywania czynności opieki osobiście. Chodzi o to, aby ta osoba nie mogła ustanowić żadnego zastępstwa. Dodatkowo czynności, które jest zobowiązana wykonać, powinny być dokładnie określone w treści umowy. Oczywiście warto wskazać również na czynności, których taka osoba nie może podejmować, czyli np. zawierać umów z osobą, która się opiekuje, czy też np. palić w mieszkaniu. Absolutnie nie ma potrzeby zawierania umowy o pracę.
Natomiast jeżeli chodzi o dane osobowe, to może Pan zbierać wszystkie dane, które są potrzebne do zgłoszenia danej osoby do ZUS:
Opiekunka z umową-zleceniem i niespodziewany problem z zastępstwem
Pan Jan zatrudnił opiekunkę na umowę-zlecenie do opieki nad swoją mamą, która mieszkała sama. W umowie dokładnie określono zakres obowiązków, takich jak przygotowanie posiłków, podawanie leków, zakupy i pomiar ciśnienia. Pewnego dnia mama poinformowała Pana Jana, że zamiast opiekunki przychodzi inna osoba, o której wcześniej nie było mowy. Pan Jan zorientował się, że w umowie zabrakło klauzuli o konieczności osobistego wykonywania zlecenia. Szybko zaktualizował umowę, dodając taki zapis, by uniknąć problemów w przyszłości.
Nieuczciwe próby zawarcia umowy przez opiekunkę z podopiecznym
Pani Maria zatrudniła opiekunkę dla swojego ojca, również w oparciu o umowę-zlecenie. Po kilku miesiącach dowiedziała się od sąsiadów, że opiekunka próbowała przekonać ojca do podpisania pełnomocnictwa dotyczącego jego mieszkania. Na szczęście w umowie była wyraźna klauzula zakazująca zawierania jakichkolwiek umów między opiekunką a podopiecznym. Dzięki temu Pani Maria mogła skutecznie rozwiązać umowę i zgłosić sprawę na policję.
Problemy z rozliczeniem czasu pracy
Pan Andrzej zatrudnił opiekuna do swojego chorego ojca. Na początku opiekun uczciwie wpisywał godziny swojej pracy w dziennik, ale po czasie Pan Andrzej zauważył, że liczba godzin zaczęła wzrastać w zaskakującym tempie. Po sprawdzeniu okazało się, że opiekun wpisywał więcej godzin, niż faktycznie przepracował. Dzięki precyzyjnemu zapisowi w umowie o sposobie rozliczania na podstawie faktycznie przepracowanego czasu Pan Andrzej miał podstawę do żądania zwrotu nadpłaty. Od tej pory wprowadził system dodatkowego monitorowania, np. raportów SMS po zakończeniu każdej wizyty.
Zatrudnienie opiekunki do osoby starszej na umowę-zlecenie to elastyczne i korzystne rozwiązanie, które pozwala precyzyjnie określić zakres obowiązków oraz sposób rozliczania czasu pracy. Ważne jest jednak, by w umowie zawrzeć klauzule zabezpieczające interesy zleceniodawcy, takie jak zakaz zawierania umów z podopiecznym czy obowiązek osobistego wykonywania zlecenia. Dzięki temu można uniknąć problemów i zapewnić bezpieczeństwo osoby starszej.
Potrzebujesz pomocy w przygotowaniu umowy z opiekunką lub zabezpieczeniu interesów osoby starszej? Opisz swój problem w formularzu pod artykułem, a my przygotujemy dla Ciebie indywidualne rozwiązanie.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
