• Autor: Marta Handzlik
Pracowałam na umowę-zlecenie w butiku, w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Firma upadła, a pracodawca nie wypłacił mi zaległego wynagrodzenia. Nie ma z nim kontaktu. Czy mogę się postarać o ustalenie, że łączył mnie z nim tak naprawdę stosunek pracy, i wystąpić do sądu pracy z roszczeniem?
Zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy „przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie na tych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy”.
Ustalenie istnienia stosunku pracy nastąpić może na skutek orzeczenia sądu.
Jeżeli na mocy zawartej umowy jedna ze stron ma wykonywać określone zadania na rzecz i pod kierownictwem przedsiębiorcy oraz w miejscu i czasie przez niego wskazanym, a przedsiębiorca zobowiązuje się do dostarczania tej pracy i jej wynagradzania, to taki stosunek prawny ma wszystkie cechy stosunku pracy, niezależnie od tego, jak strony nazwały łączącą je umowę (np. „umowa-zlecenie”).
Według Sądu Najwyższego na istnienie podporządkowania mogą wskazywać:
Na istnienie podporządkowania może – ale nie musi – wskazywać także:
Zobacz też: Umowa zlecenie brak wypłaty
Powództwo przeciwko pracodawcy może wytoczyć osoba wykonująca umowę (np. zleceniobiorca). Opiera się tutaj na możliwościach, jakie wynikają z art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego – „powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Pracownik jest uprawniony do wystąpienia z powództwem przeciwko pracodawcy o ustalenie, że pozostaje z nim w stosunku pracy, jeśli ma w tym interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c.”
Nie tylko jednak zleceniobiorca czy wykonawca w umowie o dzieło może wystąpić do sądu z roszczeniem w tej kwestii. W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą powoda, do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium (art. 631 Kodeksu postępowania cywilnego). Przepis ten daje inspektorowi pracy możliwość wytoczenia powództwa w imieniu danej osoby (zatrudnionej np. na podstawie umowy-zlecenia) bez konieczności uzyskiwania jej zgody. Ustawodawca silnie wskazuje tutaj na szczególną ochronę wykonawców pracy, nawet bez konieczności brania pod uwagę ich opinii. Nie ma dla wytoczenia powództwa przez inspektora pracy znaczenia to, że dana osoba chce być zatrudniona na podstawie cywilnoprawnej umowy, a nie umowy o pracę.
Wobec powyższego, jeśli uważa Pani, że Pani praca miała wszelkie cechy stosunku pracy, to może Pani wystąpić do sądu o ustalenie, że faktycznie wykonywała Pani pracę na podstawie umowy o pracę, a nie umowy-zlecenia.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
