• Autor: Marta Handzlik
W latach 1998–2002 pracowałam jako nauczyciel na Litwie. Odprowadzałam polskie składki itp. Otrzymałam zaświadczenie o zaliczeniu czterech lat przepracowanych za granicą do okresu zatrudnienia w Polsce. Dyrektor jednak powiadomił mnie, że dodatek za wysługę za te lata mi nie przysługuje. Ostatnio jednak dowiedziałam się, że to nieprawda, i postanowiłam zawalczyć o wyrównanie. Według księgowej moje roszczenia jednak przedawniły się po trzech latach. Czy mam szansę na odzyskanie pieniędzy?
Zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela „nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy, wypłacany w okresach miesięcznych poczynając od czwartego roku pracy, z tym że dodatek ten nie może przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego”.
Pierwszy dodatek za wysługę lat nauczyciel otrzyma w miesiącu rozpoczynającym czwarty rok pracy w szkole.
Zgodnie z § 7 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181) „do okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia we wszystkich zakładach pracy oraz inne udowodnione okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze”.
Zobacz też: Wyrównanie dodatku stażowego a chorobowe
Sąd Najwyższy w wyroku z 6 marca 1986 r. (sygn. akt I PR 3/86, LEX nr 12956) stwierdził, że „zaliczenie nauczycielowi okresów pracy zawodowej do stażu pracy dla celów uposażeniowych wpływające na zmianę wynagrodzenia zasadniczego powoduje, że zmiana tego wynagrodzenia następuje z dniem pierwszym miesiąca kalendarzowego po złożeniu we właściwej komórce organizacyjnej przez zainteresowanego nauczyciela dokumentów uzasadniających takie zaliczenie”. Przy czym SN oparł swoją tezę na art. 39 ust. 1 Karty Nauczyciela i nieobowiązującym już przepisie § 3 ust. 1 i 2 uchwały nr 97 Rady Ministrów z 8 sierpnia 1983 r. w sprawie wynagradzania nauczycieli (MP z 1985 r. nr 36, poz. 242 ze zm.). Również obecne brzmienie art. 39 ust. 1 zdanie drugie Karty Nauczyciela stanowi, że „zmiana wysokości wynagrodzenia z innych przyczyn następuje z pierwszym dniem najbliższego miesiąca kalendarzowego, jeżeli inne przyczyny nie nastąpiły od pierwszego dnia danego miesiąca kalendarzowego”.
Wobec powyższego nauczycielowi należy zwiększyć dodatek stażowy od następnego miesiąca po miesiącu dostarczenia dokumentów potwierdzających dodatkowy staż pracy.
Niewątpliwie obowiązek udowodnienia zakończonych okresów zatrudnienia, a także innych okresów zaliczanych do stażu pracy (w tym okresów pracy rolniczej), spoczywa na tej osobie, która z tego faktu czerpie korzyści prawne, a więc w tym wypadku – na pracowniku.
Prawo do dodatku stażowego (oraz do wyższego wymiaru dodatku) powstaje z mocy prawa, z chwilą spełnienia wszystkich przesłanek warunkujących powstanie prawa do tego składnika wynagrodzenia (do jego wyższego wymiaru).
Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 lutego 2011 r. (sygn. akt I OSK 1484/10) roszczenie pracownika o wypłatę uposażenia, w tym dodatku za wysługę lat w przysługującej mu wysokości, było wymagalne z początkiem każdego kolejnego miesiąca pracy. Dotyczy to również okresu poprzedzającego ustalenie na nowo dodatku za wysługę lat, tj. z zaliczeniem do stażu pracy wykonywanej za granicą.
Skutkiem przedawnienia przewidzianego w art. 103 ust. 1 Kodeksu cywilnego jest jednak to, że po upływie 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, roszczenia z tytułu uposażenia nie można dochodzić przed właściwym organem. Daje to prawo uchylenia się przez pracodawcę od świadczenia za przedawnione okresy płatności, z tym że organ może się zrzec przedawnienia, jeżeli opóźnienie w dochodzeniu roszczenia jest usprawiedliwione wyjątkowymi okolicznościami.
Jak wynika z treści art. 103 ust. 3 ustawy, „bieg terminu przedawnienia roszczenia przerywa każda czynność przed kierownikiem jednostki organizacyjnej, właściwym do rozpatrywania roszczeń, podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia roszczenia, a także uznanie roszczenia”.
Podsumowując – księgowa słusznie oświadczyła, że w takich sprawach obowiązuje trzyletni okres przedawnienia. Co prawda jeśli dostarczyła Pani pracodawcy zaświadczenie potwierdzające wyższy staż pracy, miał on obowiązek wypłacać Pani wyższy dodatek, ale skoro tego nie zrobił, przysługiwało Pani roszczenie do sądu, które się przedawniło. Może Pani dochodzić wyrównania jedynie za te okresy, które obejmują maksymalnie 3 lata wstecz od dnia dzisiejszego – nie więcej.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
