• Autor: Tomasz Krupiński
Czy są jakieś konsekwencje dla pracownicy lub pracodawcy w przypadku, gdy kobieta jest w ciąży, ale fakt ten ukrywa i pracuje w nadgodzinach? Znalazłam zapis, który mówi, że nawet jeśli pracodawca nie był poinformowany przez pracownicę o ciąży, ale stan ten jest widoczny, to nie może on pozwolić na nadgodziny. Jednakże informacja ta nie została doprecyzowana. Co w sytuacji, gdy pracownica stara się ukrywać ciążę i pracuje w nadgodzinach z własnej woli? Czy np. praca w godzinach nadliczbowych w 8 miesiącu ciąży będzie dla ZUS i innych urzędów podejrzana? W jaki sposób instytucje mogą domagać się wyjaśnień?
„Zgodnie z art. 178 § 1 Kodeksu pracy pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych. Przesłankę tej normy ochronnej stanowi troska o zdrowie kobiety i płodu. Zbyt duża liczba godzin pracy w ciągu dnia wywiera negatywny wpływ na stan zdrowia.
Praca w godzinach nadliczbowych wymaga nie tylko zwiększonego wysiłku, ale stanowi poważne ograniczenie czasu wolnego, w którym kobieta powinna regenerować siły. Przepis art. 178 § 1. K.p. zabrania także zatrudniania ciężarnej w porze nocnej. Przepis 178 K.p. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że musi być przestrzegany, nawet jeżeli kobieta w ciąży wyrazi zgodę na pracę w tych godzinach.
Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej obowiązuje od chwili przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego stan ciąży. Jeżeli jednak pracownica nie przedstawiła takiego zaświadczenia, a stan ciąży jest widoczny, pracodawca także nie może jej zatrudniać w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej” (wypowiedź Państwowej Inspekcji Pracy, https://www.pip.gov.pl/pl/baza-wiedzy/prawo-pracy/rodzicielstwo).
Zgodnie z art. 281. § 1 pkt 5 K.p. „kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł”.
Ponadto pracodawca mając wątpliwości co do stanu kobiety, ma obowiązek wysłać ją na badania lekarskie. Ciążę trudno jest ukryć, szczególnie 8 miesiąc. Wątpliwe, aby Państwowa Inspekcja Pracy dała wiarę temu, że pracownica ukryła ją tak skutecznie, że pracodawca ciąży nie zauważył. Biorąc pod uwagę wysokość kary, jaka grozi za to naruszenie, ryzyko jest mało opłacalne dla dobra pracodawcy.
Praca w nadgodzinach mimo ciąży – ryzyko zdrowotne i finansowe
Maria, będąc w 6. miesiącu ciąży, ukrywała ten fakt przed pracodawcą, chcąc kontynuować pracę w nadgodzinach, by zarobić na zbliżające się wydatki związane z dzieckiem. Z czasem jednak zaczęła odczuwać wyczerpanie i problemy zdrowotne. Pracodawca, zauważając zmęczenie Marii, wysłał ją na badania kontrolne, które ujawniły ciążę. Po wykryciu tej sytuacji inspekcja pracy zainteresowała się przypadkiem, co mogło zakończyć się grzywną dla pracodawcy za złamanie przepisów, mimo że Maria celowo ukrywała swój stan.
Nieświadomy pracodawca – odpowiedzialność za nadgodziny pracownicy w ciąży
Kasia, w 7. miesiącu ciąży, pracowała zdalnie i celowo ukrywała swój stan przed przełożonym, chcąc jak najdłużej wykonywać zadania po godzinach. W trakcie rutynowej kontroli godzin pracy przez firmę, wykazano liczne nadgodziny, które nie były zgodne z przepisami dotyczącymi ochrony kobiet w ciąży. Po ujawnieniu ciąży Kasia została natychmiast zwolniona z nadgodzin, a pracodawca zmuszony był do wyjaśnienia sprawy przed inspekcją pracy.
Nadgodziny w 8. miesiącu ciąży – wątpliwości ZUS i kontrola inspekcji pracy
Anna, będąc w 8. miesiącu ciąży, starała się jak najdłużej pracować w nadgodzinach, aby zwiększyć swoją przyszłą podstawę do zasiłku macierzyńskiego. ZUS jednak zwrócił uwagę na jej wynagrodzenie oraz godziny pracy, które nie były zgodne z przepisami ochronnymi. W efekcie Anna została wezwana do wyjaśnień, a pracodawca musiał tłumaczyć, dlaczego kobieta w tak zaawansowanej ciąży była zatrudniona w godzinach nadliczbowych.
Praca w nadgodzinach przez kobiety w ciąży jest niezgodna z przepisami prawa pracy, nawet jeśli pracownica ukrywa swój stan przed pracodawcą. Niezastosowanie się do zakazów może prowadzić do konsekwencji zdrowotnych dla matki i dziecka, a także prawnych i finansowych sankcji dla pracodawcy, niezależnie od jego świadomości na temat ciąży. Pracodawcy powinni dbać o przestrzeganie przepisów i reagować na widoczne objawy ciąży u pracownic.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism, dostosowane do indywidualnych potrzeb pracowników i pracodawców w zakresie prawa pracy, w tym ochrony kobiet w ciąży. Skontaktuj się z nami, aby szybko i skutecznie rozwiązać swoje problemy prawne. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Administrator portalu ePorady24, radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
