• Autor: Tomasz Krupiński
Czy są jakieś konsekwencje dla pracownicy lub pracodawcy w przypadku, gdy kobieta jest w ciąży, ale fakt ten ukrywa i pracuje w nadgodzinach? Znalazłam zapis, który mówi, że nawet jeśli pracodawca nie był poinformowany przez pracownicę o ciąży, ale stan ten jest widoczny, to nie może on pozwolić na nadgodziny. Jednakże informacja ta nie została doprecyzowana. Co w sytuacji, gdy pracownica stara się ukrywać ciążę i pracuje w nadgodzinach z własnej woli? Czy np. praca w godzinach nadliczbowych w 8 miesiącu ciąży będzie dla ZUS i innych urzędów podejrzana? W jaki sposób instytucje mogą domagać się wyjaśnień?
„Zgodnie z art. 178 § 1 Kodeksu pracy pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych. Przesłankę tej normy ochronnej stanowi troska o zdrowie kobiety i płodu. Zbyt duża liczba godzin pracy w ciągu dnia wywiera negatywny wpływ na stan zdrowia.
Praca w godzinach nadliczbowych wymaga nie tylko zwiększonego wysiłku, ale stanowi poważne ograniczenie czasu wolnego, w którym kobieta powinna regenerować siły. Przepis art. 178 § 1. K.p. zabrania także zatrudniania ciężarnej w porze nocnej. Przepis 178 K.p. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że musi być przestrzegany, nawet jeżeli kobieta w ciąży wyrazi zgodę na pracę w tych godzinach.
Zakaz pracy w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej obowiązuje od chwili przedłożenia pracodawcy zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego stan ciąży. Jeżeli jednak pracownica nie przedstawiła takiego zaświadczenia, a stan ciąży jest widoczny, pracodawca także nie może jej zatrudniać w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej” (wypowiedź Państwowej Inspekcji Pracy, https://www.pip.gov.pl/pl/baza-wiedzy/prawo-pracy/rodzicielstwo).
Zgodnie z art. 281. § 1 pkt 5 K.p. „kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu, narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł”.
Ponadto pracodawca, mając wątpliwości co do stanu kobiety, ma obowiązek wysłać ją na badania lekarskie. Ciążę trudno jest ukryć, szczególnie 8 miesiąc. Wątpliwe, aby Państwowa Inspekcja Pracy dała wiarę temu, że pracownica ukryła ją tak skutecznie, że pracodawca ciąży nie zauważył. Biorąc pod uwagę wysokość kary, jaka grozi za to naruszenie, ryzyko jest mało opłacalne dla dobra pracodawcy.
Praca w nadgodzinach mimo zaawansowanej ciąży
Katarzyna, pracownica działu produkcji, była w 8. miesiącu ciąży, ale obawiając się utraty premii, nie poinformowała pracodawcy o swoim stanie. Pracowała w nadgodzinach, co negatywnie wpłynęło na jej samopoczucie i zdrowie. Pracodawca, widząc, że Katarzyna ma trudności w wykonywaniu obowiązków, postanowił wezwać ją na rozmowę, gdzie zaproponował wykonanie badań lekarskich. Gdy ciąża została potwierdzona, pracodawca musiał natychmiast zaprzestać zatrudniania Katarzyny w godzinach nadliczbowych.
Zgłoszenie przez współpracownika
Marta, będąc w ciąży, starała się pracować w nadgodzinach, by zarobić dodatkowe pieniądze na przygotowanie wyprawki. Ukrywała swój stan przed pracodawcą, lecz jeden z jej współpracowników zgłosił swoje obawy do działu kadr. Inspekcja pracy wszczęła kontrolę, podczas której okazało się, że Marta rzeczywiście była w ciąży, co zmusiło pracodawcę do zakończenia nadgodzin Martę, a także zapłacenia grzywny za naruszenie przepisów ochronnych.
Pracodawca pod kontrolą ZUS
Joanna, zatrudniona jako specjalistka ds. księgowości, nie poinformowała swojego pracodawcy o ciąży. ZUS, analizując dokumenty dotyczące jej pracy w godzinach nadliczbowych, uznał, że istnieją przesłanki do dokładniejszej kontroli. W wyniku tego pracodawca otrzymał wezwanie do złożenia wyjaśnień, co wiązało się z ryzykiem nałożenia kary finansowej oraz obowiązkiem dokonania korekt w dokumentacji pracowniczej.
Praca w nadgodzinach przez kobiety w ciąży jest zabroniona przez prawo pracy, aby chronić zdrowie matki i dziecka. Nawet jeśli kobieta ukrywa swój stan, a pracodawca nie jest formalnie poinformowany, widoczna ciąża nakłada na niego obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków. Naruszenie tych przepisów może skutkować surowymi karami finansowymi dla pracodawcy oraz kontrolą instytucji takich jak ZUS czy Państwowa Inspekcja Pracy.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz kompleksowe przygotowanie pism i dokumentów, dostosowanych do Twoich indywidualnych potrzeb i sytuacji prawnej. Szybko, rzetelnie i wygodnie – bez wychodzenia z domu. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Tomasz Krupiński
Administrator portalu ePorady24, radca prawny z kilkunastoletnim doświadczeniem, magister prawa, absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Specjalizuje się w prawie nieruchomości i prawie lokalowym (wykup mieszkań, najem, eksmisje, zasiedzenia itp.) oraz w prawie rodzinnym (rozwody, alimenty, podział majątku itp.). Doradza też wspólnotom mieszkaniowym i zarządcom nieruchomości (sam również ma uprawnienia zarządcy). Prowadzi własną kancelarię i reprezentuje naszych klientów w sądach.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
