• Autor: Dorota Kriger
Na jakiej podstawie i jak można pracownikom wprowadzić dodatek za niechorowanie, za obecność przez cały rok w firmie?
Pracodawca może motywować pracowników poprzez nagradzanie ich i przyznawanie im różnego rodzaju premii lub nagród.
Wysokość premii (kwotowo lub procentowo), sposób jej ustalenia i warunki nabycia powinny być uregulowane w wewnątrzzakładowych przepisach (np. w układzie zbiorowym, regulaminie wynagradzania), a kryteria ich przyznawania powinny być czytelne, jasne, konkretne i sprawdzalne. Tak wynika z wyroku z 18 lutego 1991 r. (III Apr 18/90, OSA 1991/2/7), w którym Sąd Apelacyjny stwierdził, że „skoro regulamin przyznawania premii motywacyjnej nie precyzuje szczegółowych i sprawdzalnych kryteriów ustalania jej wysokości, to pracownik nie może w postępowaniu sądowym skutecznie podważać oceny zakładu pracy co do wysokości tej premii, ponieważ ma ona w istocie charakter nagrody”.
Jednym z kryteriów przyznania premii może być warunek utrzymania wysokiej frekwencji w pracy w danym okresie, przy czym należy określić, w jakim przypadku premia należy się w całości lub w pomniejszonej kwocie, a także kiedy traci się do niej prawo. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, jak zostaną określone kryteria w tym przypadku, gdyż jak zauważył Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 27 lutego 1991 r. (II URN 103/90), „jeśli w zakładowym regulaminie premiowania został zamieszczony ogólny zapis, że premia motywacyjna przysługuje za efektywnie przepracowany czas, to należy przyjąć, że premię otrzyma tylko ten pracownik, którzy nie opuścił ani jednego dnia pracy, także z powodu choroby”.
Jeśli pracodawca nie wprowadził do przepisów wewnątrzzakładowych regulacji dotyczących premii, może za wysoką frekwencję uhonorować pracownika w inny sposób, np. przyznając mu nagrodę uznaniową. Nie ma bowiem wymogu umieszczania w przepisach wewnątrzzakładowych informacji dotyczących nagród, które są świadczeniami nieobligatoryjnymi.
Niska frekwencja może również mieć wpływ na uzyskanie lub utratę innych premii, niezwiązanych stricte z obecnością w pracy, a np. związanych z ilością zawartych umów z kontrahentami lub z poziomem sprzedaży. Wpływ obniżonej frekwencji powinien być w takiej sytuacji jasno i czytelnie wskazany w przepisach wewnątrzzakładowych.
W jednej z dużych firm produkcyjnych wprowadzono system premiowania pracowników za 100% frekwencję w pracy. Pracownikom, którzy nie opuścili ani jednego dnia roboczego przez cały rok, przyznawano dodatkową premię w wysokości 5% rocznego wynagrodzenia. Początkowo budziło to pewne kontrowersje, zwłaszcza wśród osób, które musiały skorzystać z krótkich zwolnień lekarskich. Jednak z biegiem czasu zauważono, że system ten wpłynął pozytywnie na zaangażowanie zespołu oraz zmniejszenie absencji chorobowej, a pracownicy starali się dbać o swoje zdrowie, korzystając np. z firmowego programu profilaktyki zdrowotnej.
W średniej wielkości przedsiębiorstwie handlowym, zatrudniającym około 200 osób, wprowadzono system nagród za wysoką frekwencję kwartalną. Pracownicy, którzy w danym kwartale nie korzystali ze zwolnień lekarskich, otrzymywali dodatkowe bony podarunkowe o wartości 500 zł, które mogli przeznaczyć na dowolny cel. Po roku funkcjonowania systemu zauważono wyraźny spadek liczby krótkotrwałych absencji, a nagroda za frekwencję stała się jednym z bardziej motywujących benefitów dla pracowników. Wielu z nich zaczęło bardziej dbać o swoją odporność, korzystając np. z firmowych programów zdrowotnych.
W małej firmie usługowej właściciel postanowił wprowadzić nagrodę uznaniową za pełną obecność w pracy przez cały rok. Osoby, które nie korzystały ze zwolnień lekarskich, otrzymywały dodatkowy dzień wolny do wykorzystania w dowolnym terminie. Rozwiązanie to zostało bardzo dobrze przyjęte przez załogę, ponieważ oferowało elastyczność i dodatkowy czas na odpoczynek. Pracownicy zaczęli zwracać większą uwagę na profilaktykę zdrowotną, co pozytywnie wpłynęło na atmosferę w miejscu pracy i zadowolenie zespołu.
Nagroda za niechorowanie to skuteczne narzędzie motywacyjne, które może przyczynić się do zwiększenia frekwencji pracowników oraz poprawy efektywności pracy. Wprowadzenie takiego systemu wymaga jednak precyzyjnego określenia zasad jego przyznawania w regulaminie wynagradzania lub innych wewnętrznych aktach prawnych firmy. Przejrzyste i sprawiedliwe kryteria powinny jasno określać, w jakich przypadkach premia przysługuje, kiedy może zostać pomniejszona lub całkowicie utracona. Warto pamiętać, że nagradzanie za wysoką frekwencję nie może dyskryminować pracowników, którzy korzystają z usprawiedliwionych nieobecności, np. zwolnień lekarskich.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 18 lutego 1991 r., sygn. akt III Apr 18/90
3. Orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 1991 r., sygn. akt II URN 103/90
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy