O noweli ustawy o PIP – część 4

Podzielam pogląd wnoszących do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o PIP co do tego, że zagadnienia związane z dość powszechnie stosowanymi tzw. umowami śmieciowymi wymagają pilnego rozwiązania.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Zaproponowana koncepcja – będąca w pewnym sensie kontynuacją czy naśladownictwem instytucji nakazu płacowego, o którym mowa w art. 11 pkt 7 ustawy o PIP – słusznie spotkała się w opiniach różnych podmiotów z zasadniczą krytyką.

Większość krytycznych poglądów ma charakter zbieżny i trzeba powiedzieć, że są one słuszne. Pokazują bowiem, że przy pomocy typowej decyzji administracyjnej nie można rozwiązywać tego rodzaju problemów, gdyż takie rozwiązanie narusza przede wszystkim zasady konstytucyjne.

Idąc dalej tym torem słusznego myślenia, należałoby uchylić art. 11 pkt 7 ustawy o PIP, uprawniający inspektora pracy do wydania nakazu wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia za pracę, gdyż ta decyzja administracyjna także pozostaje w systemowej sprzeczności ze wskazanymi w opiniach zasadami Konstytucji RP.

Słowem, przy pomocy typowej decyzji administracyjnej nie można poprawnie rozwiązać ani kwestii nawiązywania stosunku pracy, ani wypłacania na podstawie tego stosunku należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę.

Komisje sejmowe czeka więc nie lada praca, gdyż przy racjonalnym podejściu do tych problemów powinny rozpoznać w ramach projektu nowelizacji całość omawianego zagadnienia, a nie tylko jego cząstkę.

Niestety, opiniodawcy i to w zasadzie wszyscy, odnieśli się wyłącznie do przedstawionego im projektu nowelizacji, a nie kompleksowo do rozwiązania problemu społecznego, który dotyczy coraz szerszej liczby kandydatów do pracy.

Zakładając słuszność poglądu co do niedopuszczalności ustalania stosunku pracy na podstawie typowej decyzji administracyjnej, posłowie mają dwie możliwości procedowania. Mogą ustosunkować się wyłącznie do proponowanego rozwiązania, które w zasadniczej kwestii nie nadaje się do uchwalenia, albo podjąć szerzej zakrojone prace, finalnie mające na celu rozwiązanie problemu społecznego.

Przyjmuję, że skoro skierowano projekt do komisji sejmowych, oznacza to zamiar parlamentu rozwiązania istotnego społecznie problemu, który dotyka coraz większej liczby obywateli naszego kraju.

W konsekwencji parlamentarzyści powinni skorzystać z profesjonalnej wiedzy przedstawicieli katedr prawa pracy naszych uniwersytetów i uzyskać stosowne opinie na temat poprawności legislacyjnej rozwiązania omawianego zagadnienia.

Nie zapominajmy przy tym, że posłowie w zdecydowanej większości nie są prawnikami, stąd trudno od nich wymagać specjalistycznej wiedzy z szeregu gałęzi prawa, która jest niezbędna do tego, aby uchwalić poprawną ustawę, w tym nowelizację istniejącej w zakresie dość złożonej instytucjonalnie treści.

Zarówno Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” jak i Stowarzyszenie Inspektorów Pracy RP wskazują na potrzebę rozważenia koncepcji cząstkowego ustanowienia inspektora pracy organem przedsądowym.

Rozwiązanie to, mówiąc w skrócie, sprowadzałoby się do tego, że inspektor pracy na wniosek poszkodowanego, hipotetycznego pracownika rozpatrywałby sprawę istnienia stosunku pracy i należnego z tego tytułu wynagrodzenia za pracę jako organ przedsądowy, czyli rozstrzygający spór ze stosunku pracy.

Od decyzji inspektora pracy stronom postępowania, czyli podmiotowi zatrudniającemu i pracobiorcy (hipotetycznemu pracownikowi) przysługiwałoby odwołanie do sądu pracy. Oznacza to, że inspektor pracy nie zastępowałby sądu pracy, lecz byłby organem przedsądowym, działającym w systemie mieszanym administracyjnoprawnym i sądowym, ale systemowo połączonym.

W konsekwencji takie rozwiązanie nie pozostawałoby w sprzeczności z żadnymi zasadami Konstytucji RP, gdyż rozstrzyganie sporów pozostawałoby nadal w rękach sądu pracy działającego w dwóch instancjach.

Inspektor jako organ przedsądowy miałby możliwość rozstrzygnąć ostatecznie spór między pracodawcą i pracownikiem tylko wówczas, gdyby obie strony na jego rozstrzygnięcie przystały.

Konkretne rozwiązania legislacyjne wymagałyby oczywiście gruntownego przerobienia projektu nowelizacji ustawy o PIP oraz zmian w Kodeksie pracy i w Kodeksie postępowania cywilnego.

W tych dwóch kodeksach zmiany byłyby stosunkowo niewielkie, ponieważ nasz system prawa przewiduje już takie analogiczne rozwiązanie, które dotyczy systemu ubezpieczeń społecznych.

W tych sprawach, np. w sprawie o emeryturę, decyzje wydaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a od jego decyzji pracownikowi przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych działającego w dwóch instancjach.

ZUS wydaje typową decyzję administracyjną w sprawie emerytury, ale ten tryb administracyjnoprawny nie jest kontrolowany przez sądownictwo administracyjne, lecz skierowany jest na drogę postępowania przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Nie ma więc żadnych systemowych przeciwwskazań, aby w sprawie o ustalenie stosunku pracy oraz w sprawie należnego pracownikowi wynagrodzenia za pracę analogicznie wydawał decyzję inspektor pracy.

Od takiej decyzji mogłoby stronom, czyli pracownikowi i pracodawcy, przysługiwać odwołanie do sądu pracy I instancji, a potem apelacja do sądu II instancji. Systemowo do tego postępowania można by stosować odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego dotyczące postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych.

Mamy więc istniejące już rozwiązania legislacyjne, które mogą być na zasadzie analogii zastosowane w zakresie omawianych zagadnień. O szczegółach prawnoinstytucjonalnych mogliby wypowiedzieć się fachowcy z katedr prawa pracy, zaś parlamentarzyści musieliby odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście chcą wprowadzenia sensownych zmian poprawiających sytuację prawną ludzi pracy.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>