Odpowiedzialność pracownika za samochód służbowy

Kto ponosi koszty związane z eksploatacją samochodu służbowego?

Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że jeżeli pracownik dostaje samochód wyłącznie do celów służbowych, sprawa jest prosta. Wtedy to firma, jako pracodawca, ponosi koszty eksploatacji samochodu (paliwo, naprawy, ubezpieczenie). Gdy pracownik zwraca samochód po zakończeniu pracy, to firma jest za niego odpowiedzialna i powinna go w odpowiedni sposób zabezpieczyć. A więc wszelkie koszty, jakie są związane z eksploatacją samochodu służbowego w trakcie wykonywania przez pracownika jego obowiązków służbowych, obciążają pracodawcę.

Inaczej jest, kiedy pracownikowi zostanie udostępniony samochód służbowy zarówno do wykonywania pracy, jak i do celów prywatnych. Wówczas kwestie związane z użytkowaniem samochodu służbowego mogą być szczegółowo uregulowane w umowie o powierzeniu pracownikowi mienia, w tym przypadku samochodu należącego do pracodawcy.

Zobacz też: Pracownik nie chce oddać telefonu służbowego

Powierzenie pracownikowi samochodu służbowego a odpowiedzialność za powstałą szkodę

Pracownik, któremu powierzono samochód z obowiązkiem zwrotu odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu. Jeśli coś stanie się z samochodem powierzonym pracownikowi na podstawie umowy o powierzeniu mienia, będzie on musiał naprawić powstałą w ten sposób szkodę.

Podstawą odpowiedzialności materialnej pracownika w przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone jest:

• powstanie szkody oraz
• prawidłowe powierzenie mienia.

Odpowiednie powierzenie mienia polega na przekazaniu go pracownikowi w sposób umożliwiający mu w przyszłości zwrot mienia albo wyliczenie się z niego. Dowodem prawidłowego powierzenia może być protokół zdawczo-odbiorczy lub oświadczenie pracownika o odebraniu określonego samochodu będącego własnością pracodawcy.

Przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pracowników względem pracodawcy określone zostały w Kodeksie pracy i nie mogą być zmieniane umową stron na niekorzyść zatrudnionych. Przesłankami tymi są szkoda, bezprawność czynu (niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków), wina pracownika, związek przyczynowy między zawinionym uchybieniem obowiązkom a szkodą. Dodatkowy element stanowią ograniczenia w wysokości potencjalnego odszkodowania, gdzie istotne znaczenie ma umyślność lub nieumyślność czynu pracownika.

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w mieniu powierzonym pracownikowi

Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną w mieniu powierzonym pracownikowi oparta jest na takich samych przesłankach jak odpowiedzialność ogólna. Różnice ograniczają się właściwie jedynie do zakresu kwotowego tej odpowiedzialności. O ile bowiem w przypadku oddania mienia do dyspozycji, jeżeli szkoda wyrządzona została z winy nieumyślnej, odpowiedzialność ta ograniczona jest do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody, to w przypadku powierzenia mienia odpowiada on do pełnej wysokości wartości.

Pracownik jest odpowiedzialny za powierzone mu mienie nawet, jeśli nie wynika to bezpośrednio z umowy o pracę. W przypadku szkody może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, pod warunkiem jednak, że pracodawca w prawidłowy sposób chroni i przekazuje mu mienie.

Korzystanie przez pracownika z samochodu służbowego bez umowy o indywidualnej odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone

Pracodawca, który w nieprawidłowy sposób powierzy mienie, musi liczyć się z wyłączeniem z odpowiedzialności pracownika. Możliwość korzystania z samochodu służbowego przez pracownika sprowadza się do spełnienia warunków stawianych przez pracodawcę i wiąże się również z odpowiedzialnością za powierzony pojazd. Pracownik zostanie obarczony materialną odpowiedzialnością za służbowy samochód tylko wtedy, gdy pojazd został mu prawidłowo powierzony, co oznacza konieczność sporządzenia protokołu zdawczo-odbiorczego oraz podpisanie umowy o odpowiedzialności materialnej.

Pracodawca zobowiązany jest do podpisania z pracownikiem korzystającym ze służbowego pojazdu, umowy o indywidualnej odpowiedzialności materialnej za mienie powierzone. Podstawę prawną do zawarcia takiej umowy stanowią przepisy Kodeksu pracy. Szczegółowe zasady korzystania z samochodu służbowego określają zazwyczaj wewnętrzne przepisy obowiązujące w firmie. Przyjmując samochód, pracownik zobligowany jest do podpisania oświadczenia potwierdzającego zapoznanie się z regulaminem. Oświadczenie to będzie stanowiło podstawę dochodzenia roszczeń w razie szkody związanej z wykorzystywanym przez pracownika pojazdem lub w przypadku sporu z pracodawcą.

Obowiązek pracodawcy wykazania poniesionej szkody

Na pracodawcy spoczywa obowiązek wykazania poniesionej szkody, a pracownik odpowiada tylko za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę oraz tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których wynikła szkoda. Odpowiedzialność pracownika ulega zmniejszeniu w takim zakresie, w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania albo zwiększenia.

W mojej opinii przekazanie samochodu nie zostało dokonane w sposób prawidłowy, gdyż po pierwsze pracodawca nie zawarł z Panem żadnej umowy, a po drugie nie przygotował protokołu zdawczo-odbiorczego. Ponadto trudno byłoby Panu przypisać winę w tej sytuacji, a skoro pracodawca nie zapewnia miejsc parkingowych chroniących przed gradem nie można uznać, że szkoda powstała przez Pana działanie lub zaniechanie.

W tej sytuacji, w mojej opinii nie jest Pan zobowiązany do pokrycia szkody.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.