• Autor: Dorota Kriger
Czy za czas spędzony w podróży służbowej pracownik powinien otrzymać dodatkowe wynagrodzenie lub dzień wolny? W niniejszym artykule wyjaśniamy tę kwestię. Przedstawiamy przepisy Kodeksu pracy, jak i orzecznictwo Sądu Najwyższego dotyczące tego zagadnienia. Jako przykład posłuży nam sprawa pana Janusza.
Pan Janusz podróżował w niedzielę pociągiem od godz. 17 do 9 rano. Zapytał nas, czy z tego tytułu przysługuje mu odebranie dnia wolnego za pracę w niedzielę.
Podróż służbowa (dojazd na miejsce świadczenia pracy i powrót) nie jest czasem pracy i za czas podróży nie przysługuje pracownikowi ani czas wolny, ani wynagrodzenie. Wynika to m.in. z art. 128 § 1 Kodeksu pracy: „Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”.
Jest to zgodne także ze stanowiskiem Sądu Najwyższego (wyrok z 23.06.2005 r., sygn. akt II PK 265/04, OSP 005/11/137), który mówi, iż: „czas dojazdu i powrotu z miejscowości stanowiącej cel pracowniczej podróży służbowej (oraz ewentualnego pobytu w tej miejscowości) nie jest pozostawaniem do dyspozycji pracodawcy w miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 K.p.), lecz w zakresie przypadającym na godziny normalnego rozkładu czasu pracy podlega wliczeniu do jego normy (nie może być od niej »odliczony«), natomiast w zakresie wykraczającym poza rozkładowy czas pracy ma w sferze regulacji czasu pracy i prawa do wynagrodzenia doniosłość o tyle, o ile uszczupla limit gwarantowanego pracownikowi czasu odpoczynku”.
Jeśli jednak w czasie delegacji w dniu wolnym od pracy były wykonywane obowiązki pracownicze, to do czasu pracy należy zaliczyć tę część delegacji, w której zatrudniony wykonywał pracę. W takim przypadku za świadczenie pracy w dzień wolny wynikający z zachowania zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy pracownikowi należałby się inny dzień wolny.
Warto wiedzieć o tym, że jeśli pracownik odbył podróż służbową w godzinach nocnych i podróż zakończyła się w takim czasie, że do rozpoczęcia pracy nie upłynęło 8 godzin, w warunkach uniemożliwiających odpoczynek nocny, to złożenie oświadczenia w tej sprawie przez pracownika stanowi usprawiedliwienie nieobecności w pracy (§ 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy – Dz. U. Nr 60, poz. 281 ze zm.).
Przykład z branży konsultingowej
Agnieszka, konsultantka w dużej firmie doradczej, pojechała na trzydniową delegację do klienta przebywającego w innym mieście. Podróż samochodem zajęła jej 4 godziny w jedną stronę. Mimo że spędziła w drodze łącznie 8 godzin, nie otrzymała za to ani dodatkowego wynagrodzenia, ani dnia wolnego, ponieważ, zgodnie z polskim prawem, takiego przejazdu nie uznaje się za czas pracy.
Przykład z sektora IT
Jakub, programista pracujący w firmie IT, został wysłany na szkolenie do innego kraju. Jego podróż trwała łącznie 6 godzin. Mimo zmęczenia i spędzenia znacznego czasu w drodze Jakub nie miał prawa do dodatkowego dnia wolnego po powrocie, gdyż jego podróż nie kwalifikowała się jako czas pracy. Jednak wszelkie obowiązki służbowe wykonane podczas szkolenia już do niego się zaliczały.
Przykład z handlu międzynarodowego
Ewa, menedżer ds. eksportu w firmie produkcyjnej, regularnie odbywała podróże służbowe do klientów i partnerów zagranicznych. Często jej wyjazdy rozpoczynały się wczesnym rankiem i kończyły późnym wieczorem. Za godziny spędzone w transporcie nie otrzymywała rekompensaty w postaci czasu wolnego czy dodatkowego wynagrodzenia. Jednak jeśli Ewa pracowała w dni wolne podczas delegacji, przysługiwał jej dzień wolny za każdy taki dzień.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami czas spędzony na dojeździe do miejsca świadczenia pracy i powrocie nie uznaje się za czas pracy. W konsekwencji pracownicy nie otrzymują za niego ani dodatkowego wynagrodzenia, ani czasu wolnego. Wyjątkiem są sytuacje, które dotyczą delegacji – jeśli w jej trakcie pracownik wykonuje zadania służbowe w dni wolne od pracy, uprawnia go to do rekompensaty w postaci innego dnia wolnego.
Potrzebujesz porady prawnej dotyczącej podróży służbowych i czasu pracy? Skorzystaj z naszej oferty konsultacji online oraz pomocy w przygotowaniu pism związanych z prawem pracy. Nasz zespół doświadczonych prawników jest do Twojej dyspozycji, by zapewnić Ci wsparcie prawne. Już dziś opisz nam swój problem w formularzu umieszczonym pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. akt II PK 265/04
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
