Postępowanie dyscyplinarne nauczycieli, co zrobić w przypadku przekroczenia ustawowego terminu?

Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego

Zgodnie z treścią art. 85 ust. 3 Karta Nauczyciela w zw. z § 11 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowego trybu prowadzenia postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego wobec nauczycieli oraz wznawiania postępowania dyscyplinarnego po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego rzecznik dyscyplinarny, za zgodą organu, który go powołał, kieruje do komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego.

Z dniem 19.1.2021 r. dokonano zmiany brzmienia art. 85 ust. 3 KN. Zgodnie z tą nowelizacją „rzecznik dyscyplinarny, za zgodą organu, który go powołał, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia tego postępowania, kieruje do komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego albo wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania wyjaśniającego”.

Oznacza to, że rzecznik dyscyplinarny jest zobowiązany do skierowania wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania wyjaśniającego.

W ramach omawianej nowelizacji, z dniem 19.1.2021 r. wprowadzono także do art. 85 KN nowy ust. 3a, który określa zawieszenie biegu 3-miesięcznego terminu. Zgodnie z treścią art. 85 ust. 3a „bieg 3-miesięcznego terminu (o którym mowa w ust. 3) ulega zawieszeniu, w przypadku gdy nauczyciel z powodu nieobecności w pracy nie ma możliwości złożenia wyjaśnień. Zawieszenie trwa do dnia stawienia się do pracy nauczyciela, którego dotyczy postępowanie wyjaśniające”.

Rzecznik sporządza i kieruje wniosek do komisji dyscyplinarnej, jeżeli dowody zebrane w postępowaniu wyjaśniającym uprawdopodabniają, że nauczyciel, którego dotyczy to postępowanie, popełnił czyn uchybiający godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN. Wniosek kierowany jest do komisji pierwszej instancji niezwłocznie wraz z aktami sprawy.

Wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zawiera:

1. imię lub imiona i nazwisko nauczyciela, którego dotyczyło postępowanie wyjaśniające, datę i miejsce urodzenia, płeć, imiona rodziców, obywatelstwo lub obywatelstwa, miejsce zamieszkania, numer PESEL, a w przypadku braku tego numeru – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość nauczyciela, miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko, staż pracy pedagogicznej, stopień awansu zawodowego, ostatnią ocenę pracy oraz wykształcenie;
2. dokładne określenie zarzucanego czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN, ze wskazaniem czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia;
3. proponowaną karę dyscyplinarną;
4. uzasadnienie oparte na wynikach postępowania wyjaśniającego;
5. wykaz dowodów, o których przeprowadzenie podczas rozprawy wnosi rzecznik dyscyplinarny, wraz z określeniem dla każdego dowodu, jakie okoliczności mają być nim udowodnione (wykaz powinien być usystematyzowany według rodzajów czynności dowodowych oraz zawierać odrębną listę, dołączoną do wniosku, określającą imiona i nazwiska świadków, ich adresy zamieszkania oraz miejsca pracy do wiadomości komisji pierwszej instancji);
6. datę i podpis rzecznika dyscyplinarnego.

We wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny może wnieść o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, którym nauczyciel, którego dotyczy to postępowanie, w wyjaśnieniach nie zaprzeczył, a okoliczności te nie są tak doniosłe, aby konieczne było przesłuchanie świadków na rozprawie. Wniosek o zaniechanie wezwania i odczytanie na rozprawie zeznań świadków nie może dotyczyć osób, które mają prawo do odmowy zeznań na podstawie art. 182 Kodeksu postępowania karnego.

O przekazaniu komisji pierwszej instancji wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zawiadamia się nauczyciela, którego dotyczyło to postępowanie, jego obrońcę oraz dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony, a w przypadku wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora szkoły – tego nauczyciela, jego obrońcę oraz organ prowadzący szkołę.

Terminy związane z postępowaniem

Jeżeli zarzucany nauczycielowi czyn dotyczy naruszenia prawa i dobra dziecka, o przekazaniu komisji pierwszej instancji wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny zawiadamia także RPD.

Każdy termin liczy się od dnia doręczenia – jeśli zatem nawet pismo datowane jest na przykładowo 1 stycznia, a zostało wysłane 7 stycznia i finalnie doszło do Pani 14 stycznia, to termin liczy się od daty doręczenia – czyli od 14 stycznia.

Jeśli jednak 3-miesięczny termin nie został zachowany, to sprawa winna zakończyć się odmową wszczęcia postępowania. Artykuł 61a Kodeksu postępowania administracyjnego w § 1 określa dwie przesłanki, które powodują, że postępowanie w danej sprawie nie może być wszczęte. Po pierwsze, podmiot wnoszący żądanie wszczęcia postępowania nie jest stroną, po drugie zaś, jeżeli „z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte”. Szczególnie umieszczenie tej drugiej przesłanki może budzić poważne wątpliwości. Projektodawca nowelizacji Kodeksu nie wskazał w uzasadnieniu jakichkolwiek przypadków, w których przesłanka powyższa zostałaby wypełniona. Umieszczenie tej przesłanki w treści § 1 budzi poważne wątpliwości związane z możliwością nadużywania powyższego przepisu przez organy administracji odmawiające wszczęcia postępowania. W komentarzu do Kodeksu B. Adamiak podkreśla, że do tych „innych uzasadnionych przyczyn”, dla których postępowanie administracyjne nie może być wszczęte, można zaliczyć chociażby następujące: żądanie jednostki dotyczy sprawy rozstrzygniętej już decyzją (zob. m.in. wyr. NSA: z 15.10.2013 r., sygn. akt II OSK 1395/12), żądanie jednostki dotyczy sprawy, w której prowadzone jest postępowanie, czy też upływ terminu, po którym jednostka nie może domagać się uprawnienia (B. Adamiak, w: B. Adamiak, J. Borkowski, KPA. Komentarz, 2012, s. 299).

Proszę się nie stresować terminami – jak pisałam – terminy obowiązują od dat doręczeń określonych pism. Natomiast oczywiście – jest Pani uprawniona do zapoznania się z aktami sprawy na każdym stadium postępowania, co rekomenduję zrobić (art. 85i Karty nauczyciela).

Zaskarżenie postanowienia o wszczęciu postępowania

Można skarżyć postanowienie o wszczęciu postępowania w ciągu 7 dni od daty doręczenia – wnioskuję, że ten termin już minął. Zażalenie składamy do właściwego organu zażaleniowego za pośrednictwem organu, który wydał postanowienie – w tym przypadku do odwoławczej komisji dyscyplinarnej.

Przyjąć zawiadomienie Pani musi – tzn. nawet jeśli go Pani nie przyjmie, to zostanie uznane za doręczone – w ramach procedury tzw. doręczenia zastępczego.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego - Dz.U. 1997 nr 89 poz. 555
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 października 2013 r., sygn. akt II OSK

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.