Potrącenia z wynagrodzenia za odzież roboczą, czy są zgodne z prawem?

Oddanie odzieży roboczej

Niestety, ale jedyną – zgodną z prawem pracy – sytuacją uprawniającą pracodawcę do dochodzenia od pracownika jakichkolwiek kosztów związanych z odzieżą roboczą czy obuwiem roboczym, jak również z środkami ochrony indywidualnej, jest taka, gdy pracownik zniszczy ww. mienie przed wskazanym przez pracodawcę terminem użytkowania tego mienia lub gdy pracownik jej nie zwróci (tj. nie rozliczy się z tego mienia).

Nie ma podstaw prawnych, by dokonać jakichkolwiek potrąceń z wynagrodzenia, bowiem nie zezwala na to Kodeks pracy. Nadto, każdy ma prawo rozwiązać stosunek pracy zgodnie z Kodeksem pracy i nie może z tego tytułu być „sankcjonowany”, jeśli tylko zdaje odzież, obuwie, inne środki ochrony.

Brak możliwości potrącania kosztów odzieży

Pracodawca nie może więc w swoich w aktach wewnętrznych (regulaminach, zarządzeniach) zobowiązywać pracowników do pokrycia kosztów odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony osobistej proporcjonalnie do okresu wykorzystania ( w tym przez ich potrącanie z wynagrodzenia czy jego składnika), w sytuacji gdy dojdzie do do rozwiązania umowy o pracę przed końcem okresu używalności jaki wskazałam pracodawca, bowiem wprowadzenie takiego zapisu naruszy art. 237⁶ oraz art. 237⁷ § 1 Kodeksu pracy. Co więcej, doktryna i sądu wskazują, że niezgodne z prawem jest pobieranie od pracownika zgody na potrącenie z wynagrodzenia kosztów zniszczonego lub niezdanego mienia, o którym mowa wyżej, przed ustalonym przez pracodawcę terminem jego użytkowania) albo w razie w ogóle nierozliczenia się z niego, chyba że kwota potrącenia jest znana, zapisana w akcie wewnętrznym a to jest w opisanej sytuacji nie może, bo skalę szkody (konkretne mienie niezwrócone, skala zniszczeń) pracodawca pozna dopiero w momencie zaistnienia szkody, a nie w momencie ogłaszania aktu wewnętrznego. Dopiero więc w chwili zaistnienia szkody (braku mienia, zniszczenia) można ewentualnie pozyskać zgodę na jego potrącenie z wynagrodzenia pracownika czy z premii.

Nie ma więc podstaw, by dokonywać potrącenia (czy to z wynagrodzenia, czy z premii uznaniowej) za rozwiązanie umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron przed upływem okresu używalności odzieży, obuwia roboczego czy środków ochrony indywidualnej. Można żądać zwrotu kosztów, ale tylko mienia niezdanego lub uszkodzonego, zaś i wówczas zgoda na potrącenie może być odebrana tak naprawdę najwcześniej z chwilą powstania szkody, bo tylko ten moment pozwala pracodawcy ustalić wysokość szkody i przedstawić ją pracownikowi. Szkoda musi być zaś rzeczywista, nie hipotetyczna czy ryczałtowa. Wynika to z art. 87 i 91 Kodeksu pracy.

Obniżenie premii uznaniowej

Oczywiście można czynić jakieś potrącenia z premii uznaniowej, ale nie wskazując, że to za wyżej opisaną sytuacją rozwiązania umowy przed czasem i zwrot odzieży/obuwia roboczego przed czasem użytkowania. Nie jest to bowiem absolutnie kwestia mogąca mieć wpływ na premię uznaniową, bo ta dotyczy zadań, a nie tego, ile pracownik jest zatrudniony. Gdy zwalnia się w trakcie np. miesiąca, to premia uznaniowa i tak ulega proporcjonalnemu obniżeniu. Można doszukiwać się gorszej efektywności z tego względu i pomniejszać taką premię, ale osobiście uważam, że potrącanie z niej opisanych przez Pana kosztów – w przypadki skargi do PIP lub pozwu do sądu – będzie uznane za naruszenie ze strony pracodawcy. Premia uznaniowa nie doczekała się jednak żadnych regulacji prawnych, więc to pracodawca swobodnie decyduje o czasie i zasadach jej przyznawania. Pracownik nie ma roszczenia o jej wypłatę. Można więc ryzykować jakiś zapis w tej premii w tym zakresie, ale znowuż regulowanie jej na piśmie da pracownikom pole do manewru, że jest jednak regulaminowa i zaczną się roszczenia. Im więcej bowiem zapisów dotyczących premii uznaniowej, tym większe ryzyko uznania, ze w praktyce jest to premia regulaminowa. Nie rekomenduję więc tego kierunku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.