• Autor: Wioletta Dyl
Pracodawca postanowił niedawno powierzyć mi inną pracę. Stanowisko jest zgodne z moimi kwalifikacjami (ukończyłem odpowiedni kurs) i jest kluczowe dla rozwoju firmy, rozumiem więc intencje szefa, problem polega jednak na tym, że miejsce świadczenia nowej pracy znajduje się kilkadziesiąt kilometrów od mojego domu (miesięcznie straciłbym ok. 500 zł na dojazdy). Parę dni temu otrzymałem trzymiesięczne wypowiedzenie zmieniające i jednocześnie oddelegowanie na nowe miejsce pracy (na dotychczasowych warunkach wynagrodzenia) na okres przed jego upływem – od 5 maja do 31 lipca. Czy takie działanie pracodawcy jest zgodne z przepisami? Czy powinienem otrzymać zwrot kosztów dojazdu do nowego miejsca pracy?
Trzeba zgodzić się z tym, że Kodeks pracy (dalej – K.p.) przewiduje możliwość powierzenia pracownikowi w innej miejscowości innej pracy niż ta wynikająca z warunków umowy o pracę, na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, w związku z czym pracodawca może powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę, jeżeli jest to uzasadnione jego szczególnymi potrzebami oraz jeżeli nowa praca odpowiada kwalifikacjom pracownika i nie powoduje obniżenia wynagrodzenia. W razie spełnienia tych przesłanek odmowa świadczenia pracy może stanowić ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych stanowiących podstawę rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 53 K.p.
Zasadniczo miejscem pracy, w którym pracownik jest zobowiązany świadczyć pracę, jest miejsce określone w łączącej go z pracodawcą umowie o pracę. Nie można jednak wykluczyć, że zdarzają się sytuacje, w których pracodawca ma potrzebę czasowego oddelegowania pracownika do pracy np. w innym oddziale firmy.
Jeśli miejsce pracy danego pracownika zostało konkretnie wskazane w umowie o pracę, to aby je zmienić, niezbędne będzie wprowadzenie w umowie o pracę zmian:
Niezależnie od powyższego przepisy stwarzają pracodawcy możliwość czasowego skierowania pracownika do świadczenia innej pracy w innym miejscu, podstawą nie będzie tu jednak art. 42 § 4 K.p.
Zgodnie bowiem z jego treścią wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, przy zachowaniu wyżej wymienionych pozostałych przesłanek (tj. nieobniżania wynagrodzenia i powierzenia pracy odpowiadającej kwalifikacjom pracownika).
A zatem pracodawca nie może, powołując się na treść art. 42 § 4 K.p., zmienić miejsca wykonywania pracy danego pracownika w zakresie tych samych obowiązków, jakie ma pracownik w umowie o pracę.
O ile jednak pracodawca zamierza wysłać pracownika do innej miejscowości na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:
Pracownikowi należy się jednak wówczas zwrot części kosztów oddelegowania w oparciu o treść art. 775 K.p. Zgodnie bowiem z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2008 r. (II PZP 8/08), „niewątpliwie celem art. 775 § 1 K.p. [delegowania pracownika do innej miejscowości] jest zrekompensowanie pracownikowi kosztów ponoszonych w związku z poleceniem pracodawcy wykonywania zadania poza jego miejscem pracy, wobec czego z tego punktu widzenia używane przez przepis pojęcie »stałe miejsce pracy« odpowiada pojęciu »miejsce wykonywania pracy« z art. 29 § 1 pkt 2 K.p.”.
Art. 42 § 4 K.p. będzie więc podstawą prawną jedynie dla powierzenia pracownikowi innej pracy. Delegowanie zaś nastąpi w oparciu o art. 775 K.p. Jeśli więc mamy do czynienia z powierzeniem innej pracy do trzech miesięcy, nie następuje zmiana stałego miejsca pracy pracownika, to rodzi pewne uprawnienia po stronie pracownika – istnieje zatem konieczność stosowania rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, chyba że umowa o pracę lub regulamin wynagradzania ustala wyższe stawki niż ustalone w rozporządzeniu:
„§ 3. Z tytułu podróży odbywanej w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę pracownikowi przysługują diety oraz zwrot kosztów:
1) przejazdów;
2) noclegów;
3) dojazdów środkami komunikacji miejscowej;
4) innych udokumentowanych wydatków, określonych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb”.
A zatem koszty dojazdu do pracy, do której został Pan oddelegowany, nie mogą Pana obciążać ekonomicznie, ponieważ zakaz nieobniżania wynagrodzenia za pracę w tym wypadku byłby jedynie iluzoryczny. Zgodnie z art. 8 K.p. pracodawca nie może czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, tym samym zgodnie z powyższym koszty przejazdu powinny być Panu rekompensowane. Ma Pan więc prawo zwrócić się pisemnie o zwrot kosztów podróży.
Reasumując: jeżeli powierzone Panu obowiązki nie spowodują obniżenia wynagrodzenia, nic nie stoi na przeszkodzie, aby czasowo przenieść Pana na inne stanowisko. Pozostałe trzy przesłanki w tym przypadku zostały bowiem spełnione. Wakat na kluczowym dla firmy stanowisku niewątpliwie tłumaczy powstanie uzasadnionej potrzeby pracodawcy. Nowa praca odpowiada posiadanym przez Pana kwalifikacjom z racji ukończonego kursu.
Jeżeli decyzja w sprawie powierzenia innej pracy jest uprawniona (zostały spełnione cztery konieczne warunki), ma Pan niestety obowiązek się do niej dostosować. Stosowanie się do poleceń pracodawcy stanowi jeden z głównych obowiązków pracowniczych (por. art. 100 K.p.), którego naruszenie może zaowocować rozwiązaniem umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 K.p.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy