• Autor: Marta Handzlik
Dzisiaj zwrócono mi uwagę, że zamknęłam sklep, w którym pracuję, minutę przed godz. 23. Odpowiedziałam, że według grafika mam pracować do 23, a robię potem jeszcze rozliczenie kasy. Pracuję 8,5 godziny zamiast 8. Nie mamy tego liczone jak za nadgodziny ani nie mamy specjalnej stawki po godz. 22. Co na to prawo pracy?
Pracodawca może w obowiązujących w zakładzie pracy aktach wewnątrzzakładowych doprecyzować, od jakiego momentu liczy się czas pracy pracownika. Nie może jednak pominąć czasu potrzebnego na przygotowanie się do świadczenia pracy.
Zgodnie z art. 128 ustawy Kodeks pracy czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy.
Przez pozostawanie w dyspozycji pracodawcy rozumieć należy:
Okres pozostawania w dyspozycji pracodawcy rozpoczyna się więc w chwili, w której pracownik stawi się w miejscu pracy, a kończy się w chwili zakończenia wykonywania zadań przez pracownika (najczęściej w chwili zakończenia dniówki, chyba że pracownik ma zadania zlecone w ramach nadgodzin).
Do czasu pracy zalicza się czas przede wszystkim poświęcony na pracę, dlatego dla celów wyliczenia czasu pracy nie ma znaczenia o której godzinie następuje zamknięcie sklepu skoro dla funkcjonowania danej placówki handlowej konieczne są do wykonania pewne czynności przygotowawcze po zamknięciu.
Czas poświęcony na te prace wlicza się do czasu pracy. Oznacza to, że skoro sklep jest otwarty do 23, to do tej godziny musi Pani sklep mieć otwarty. Jednak późniejsze rozliczenie kasy także jest wliczane do czasu pracy, co powoduje konieczność wypłacania wynagrodzenia za godziny nadliczbowe.
Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, a 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w innych godzinach.
Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Oznacza to, że za pracę po godzinie 22 nie zawsze będzie przysługiwał dodatek, bowiem pora nocna może obejmować godziny od 23:00-7:00. Jednak już za pracę po godzinie 23 przysługuje Pani dodatek za godziny nadliczbowe w porze nocnej (100%) i dodatek za porę nocną (20%).
Jeśli pracodawca tych dodatków nie wypłaca, w pierwszej kolejności należy powiadomić PIP, a potem skierować sprawę do sądu pracy, aby wyegzekwować wypłatę zaległych dodatków.
Pracownik sklepu spożywczego
Agnieszka kończy zmianę o 23:00, ale musi jeszcze zamknąć kasę, rozliczyć utarg i przygotować sklep na następny dzień. Zajmuje jej to dodatkowe 30 minut, co sprawia, że codziennie pracuje 8,5 godziny zamiast 8. Pracodawca nie płaci za tę dodatkową pracę, choć zgodnie z prawem powinna otrzymać wynagrodzenie za nadgodziny i dodatek za pracę w nocy.
Kelner w restauracji
Marek pracuje na zmianie do 22:00, ale po zamknięciu restauracji musi jeszcze posprzątać stoliki, wyczyścić ekspres do kawy i rozliczyć kasę. Praca ta trwa około 40 minut. Pracodawca traktuje to jako część obowiązków bez dodatkowego wynagrodzenia, co jest niezgodne z przepisami o czasie pracy.
Pracownik stacji benzynowej
Kasia pracuje na nocnej zmianie, która według grafiku kończy się o 6:00 rano. Przed zakończeniem zmiany musi jeszcze zliczyć utarg, uzupełnić towar na półkach i sprawdzić stan paliwa. Pracodawca nie liczy tego jako nadgodzin, choć prace te zajmują jej dodatkowe 20–30 minut dziennie.
Czas pracy pracownika powinien obejmować nie tylko godziny wskazane w grafiku, ale także czynności niezbędne do prawidłowego zakończenia zmiany, takie jak rozliczenie kasy czy przygotowanie miejsca pracy na kolejny dzień. Pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia wynagrodzenia za te dodatkowe minuty jako nadgodziny, a w przypadku pracy po godzinie 22 – także z dodatkiem za pracę w porze nocnej. W sytuacji, gdy pracodawca uchyla się od tych obowiązków, pracownik ma prawo dochodzić swoich roszczeń, zgłaszając sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy lub kierując ją do sądu pracy.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące swojego czasu pracy, wynagrodzenia za nadgodziny lub dodatków za pracę w nocy, skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej online. Nasi prawnicy udzielą Ci szybkiej i rzetelnej porady, pomogą zrozumieć przepisy oraz wskażą, jakie kroki podjąć w przypadku nieprawidłowości. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy