Prawo do pierwszego urlopu – najważniejsze informacje

Każdy pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Tego prawa pracownik nie może się zrzec.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Wymiar urlopu wypoczynkowego, jaki przysługuje pracownikowi, zależy od stażu pracy. Stosownie do art. 154 § 1 Kodeksu pracy wynosi on:

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Dla pracownika, który po raz pierwszy w życiu podejmuje zatrudnienie, obliczanie wymiaru przysługującego mu urlopu wypoczynkowego odbywa się w szczególny sposób.

Zgodnie z art. 153 § 1 Kodeksu pracy, pracownik – podejmujący pracę po raz pierwszy – w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego przepracowanego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku.

Regułą jest, iż wymiar urlopu przysługującego pracownikowi po roku pracy wynosi 20 dni. Wynika to z tego, iż osoby rozpoczynające pierwszą pracę zazwyczaj nie mają jeszcze żadnego faktycznego stażu pracy.

Pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego po każdym miesiącu pracy. Tak więc osoba zatrudniona na pełnym etacie, po przepracowaniu 1 miesiąca nabywa prawo do 1/12 z 20 dni urlopu jej przysługujących. Po przepracowaniu 2 miesięcy przysługuje jej – 2/12 z 20 dni itd.

Dla obliczania wymiaru należnego urlopu nie ma znaczenia, u którego z kolei pracodawcy upłynął pełny miesiąc zatrudnienia. Nie mają również znaczenia ewentualne przerwy w zatrudnieniu.

Należy podkreślić, iż urlop cząstkowy przysługuje pracownikowi w pierwszym roku pracy, a nie przez pierwszy rok pracy. Oznacza to, że pracownik ma prawo do urlopu cząstkowego, zgodnie z art. 153 Kodeksu pracy, tylko do końca roku kalendarzowego, w którym po raz pierwszy podjął zatrudnienie. W następnym roku kalendarzowym pracownikowi przysługuje już prawo do pełnego urlopu na zasadach ogólnych.

Jeżeli pracownik po raz pierwszy został zatrudniony w roku 2009, to w tym konkretnym roku przysługuje mu prawo do urlopu cząstkowego (1/12 wymiaru urlopu za każdy przepracowany miesiąc), a w następnym 2010 r. przysługiwać mu już będzie prawo do pełnego urlopu na zasadach ogólnych, niezależnie od tego jaki jest jego staż pracy.

Powyższe wynika z art. 153 § 2 Kodeksu pracy, zgodnie z którym prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.

Jeżeli chodzi o pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy, to dla nich urlop wypoczynkowy ustalany jest proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Na przykład wymiar urlopu wypoczynkowego osoby uprawnionej do 20 dni urlopu, zatrudnionej na 1/2 etatu wynosi 10 dni. Po przepracowaniu pełnego miesiąca taki pracownik uzyskuje prawo do 1/12 z 10 dni urlopu, co daje 0,83(3) dnia urlopu, a więc pracownik nabędzie prawo do 6,67 godzin urlopu, co daje 6 godzin i 39 minut.

Tu należy wskazać, iż według art. 154² § 4 Kodeksu pracy udzielenie pracownikowi urlopu w dniu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy, jest dopuszczalne jedynie w przypadku, gdy część urlopu pozostała do wykorzystania jest krótsza niż pełny dobowy wymiar czasu pracy pracownika w dniu, na który ma być udzielony urlop.

Miesiąc pracy, po którym pracownik nabywa prawo do urlopu cząstkowego, to okres faktycznego trwania stosunku pracy, a nie rzeczywistego wykonywania pracy. Okres ten obejmuje również usprawiedliwione przerwy w pracy, np. związane ze zwolnieniem lekarskim od pracy z powodu choroby.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>