Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Autor: Dorota Kriger
Profilaktyczna ochrona zdrowia pracowników stanowi ten obszar prawa pracy, który na pierwszym miejscu stawia ochronę pracownika przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy.
Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>
Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy gwarantuje w szczególności Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Prawo to zostało wymienione wśród innych praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych, należnych człowiekowi i obywatelowi w art. 66 Konstytucji.
Zgodnie ze zdaniem drugim tego artykułu sposób realizacji powyższego prawa oraz obowiązki pracodawcy zostały określone w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), a także w licznych przepisach wykonawczych.
Omawiany temat dotyczy wszystkich pracodawców bez względu na rodzaj prowadzonej przez nich działalności oraz ich możliwości finansowe czy organizacyjne, ponieważ każdy pracodawca ma obowiązek wspierać wszystkich swoich pracowników w ochronie ich zdrowia i życia.
Od obowiązku tego pracodawca nie może się uchylić w żaden sposób: ani poprzez dokonanie stosownych ustaleń ze związkami zawodowymi czy radą pracowników, ani też stosując porozumienie z przedstawicielem pracowników lub z samymi pracownikami.
Pracodawca, dbając o bezpieczeństwo i zdrowie pracowników, powinien podejmować w szczególności konkretne działania w ramach odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie, w tym zapewnić pracownikom właściwe warunki pracy i chronić ich przed różnego rodzaju zagrożeniami, związanymi z wykonywaną pracą; a także ponosić koszty tych działań.
Zakres odpowiedzialności pracodawcy uzależniony jest od tego, jakiego rodzaju zagrożenia występują w danym środowisku pracy, ale w każdym przypadku pracodawca zobligowany jest do podjęcia działań, które mają zminimalizować oddziaływanie negatywnych czynników.
Pracownik powinien być poinformowany, jakie ewentualne zagrożenia i w jakiej skali występują w zakładzie pracy, czyli powinien poznać ryzyko zawodowe wiążące się z wykonywaną przez niego pracą (art. 226 pkt 2 K.p.).
Czym jest owo ryzyko zawodowe? Ryzykiem zawodowym nazywa się „prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy”. Definicja ryzyka zawodowego pochodzi z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Informacja dla pracownika powinna więc zawierać dane o występujących w środowisku pracy zagrożeniach zawodowych, to jest o: rodzajach czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika, uciążliwościach lub niebezpieczeństwach oraz powinna omawiać zasady ochrony przed tymi zagrożeniami.
Należy także poinformować pracownika o wypadkach przy pracy i chorobach zawodowych, jakie miały miejsce na danym lub podobnym stanowisku pracy, oraz o przyczynach i skutkach tych zdarzeń.
Z oceną ryzyka zawodowego pracodawca obowiązany jest zapoznać pracownika przed dopuszczeniem go do określonej pracy. Pracodawca powinien także udostępnić pracownikowi środki, które zapobiegają zagrożeniom, w tym środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz zapoznać go ze sposobami stosowania tych środków.
Na podstawie przywołanej powyżej definicji ryzyka zawodowego stwierdzić można, iż oceny ryzyka zawodowego nie należy wykonywać jednorazowo, to jest wtedy gdy tworzy się nowe stanowiska pracy, lecz wielokrotnie, gdyż ryzyko zawodowe należy ocenić za każdym razem, kiedy pojawi się nowe zagrożenie.
Zgodnie z powyższym ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzana zawsze wtedy, kiedy ryzyko ulega zmianie, czyli np.:
Ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy, w tym wspomniane w tym artykule obowiązki pracodawcy związane z ryzykiem zawodowym, określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Kwestie szczegółowe, dotyczące ryzyka zawodowego w przypadku występowania poszczególnych czynników w środowisku pracy, można znaleźć między innymi w niżej wymienionych rozporządzeniach:
Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego to obowiązek pracodawcy, który powinien także udokumentować to ryzyko oraz zobowiązany jest stosować niezbędne środki profilaktyczne je zmniejszające (art. 226 K.p.).
Pracodawca jest między innymi zobowiązany do stosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą. W szczególności do jego obowiązków, zgodnie z art. 227 § 1 K.p., należy:
Pracodawca, realizując powyższe obowiązki, powinien stosować się do obowiązujących przepisów szczegółowych, w tym do wydanego na podstawie art. 227 § 2 Kodeksu pracy rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 73, poz. 645 z późn. zm.).
Rozporządzenie powyższe, uwzględniając zróżnicowane oddziaływanie na organizm człowieka czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy oraz konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed ich działaniem, określa:
Ze względu na różny zakres oddziaływania czynników szkodliwych dla zdrowia, na mocy art. 228 § 3 K.p. wydane zostało rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn. zm.), które zawiera stosowny wykaz tych czynników.
Ustalaniem maksymalnych poziomów czynników, których oddziaływanie na pracownika prowadzi lub może prowadzić do powstania choroby zawodowej lub innego schorzenia związanego z wykonywaną pracą, zajmuje się Międzyresortowa Komisja do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy. Obecna Komisja powołana została do życia na mocy rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. w sprawie powołania Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 225, poz. 1490).
Do najważniejszych zadań Międzyresortowej Komisji do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy należy m.in. przedkładanie Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej wniosków dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz inicjowanie prac badawczych niezbędnych do realizacji tychże zadań (c.d.n.).
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>
Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
