• Autor: Dorota Kriger
Mój pracodawca wymaga od pracowników cotygodniowego raportowania zadań. Czy jest to zgodne z Kodeksem pracy i Kodeksem cywilnym? Mój manager życzy sobie ponadto, żebym pisał mu raporty z wykonywanych zadań co 15 minut! Czy jest to dopuszczalne? Poza tym manager wysyła mi maile po g. 22, podczas gdy ja pracuję od 8 do 16. Co można zrobić w takiej sytuacji?
Prawo do kontroli efektów pracy danego pracownika jest następstwem zawartego stosunku pracy. Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Stosunek pracy, według Kodeksu pracy, jest stosunkiem prawnym zawierającym element podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy: „Art. 100. § 1. Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.
§ 2. Pracownik jest obowiązany w szczególności:
przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego”.
Nie tylko Kodeks pracy zobowiązuje pracownika do wykonywania obowiązków pracowniczych w sposób sumienny i staranny. Zastosowanie ma tu także Kodeks cywilny – zgodnie z art. 355 § 1 K.c. (w związku z art. 300 K.p.) dłużnik (w tym wypadku pracownik) zobowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (w tym przypadku w stosunku pracy).
Pracodawca ma prawo sprawdzać, czy pracownik zgodnie z podpisaną umową wykonuje powierzone mu zadania, za które otrzymuje wynagrodzenie. Metody stosowanej kontroli powinny zależeć od stylu zarządzania przedsiębiorstwem, stylu organizowania struktur pracodawcy, zamierzonych osiągnięć i ich wpływu na motywację pracownika, np. poprzez wynagrodzenie, które jest zależne od wyników.
Raportowanie pracodawcy o wykonanych zadaniach w zupełności mieści się w ogólnie przyjętych i zgodnych z prawem sposobach kontroli. Działanie takie nie jest niezgodne z przepisami prawnymi czy zasadami współżycia społecznego, m.in. dlatego, że w wyniku tego typu kontroli pracodawca może ocenić np.:
zaangażowanie pracownika w wykonywane zadania,
czas, jaki jest mu potrzebny na spełnienie poleceń,
sposób wykonywania powierzonych zadań i inne.
Powyższe ustalenia mogą mieć wpływ na motywacyjny system wynagradzania pracowników, zweryfikować zakres powierzanych im zadań, a także ograniczyć do minimum ryzyko występowania nagannych i szkodliwych zachowań i postaw (takich jak wykorzystywanie sprzętu pracodawcy do własnych prywatnych celów czy niewywiązywanie się z podstawowych obowiązków wynikających z przydzielonego zakresu pracy).
Metody stosowanej kontroli powinny być określone w regulaminach przyjętych w zakładzie pracy, np. w regulaminie organizacji pracy, w instrukcji kontroli. Jeśli w zakładzie pracy nie ma obowiązku tworzenia regulaminu pracy, to metoda stosowanej kontroli powinna być wskazana pisemnie, np. w formie ogłoszenia na tablicy informacyjnej.
Jednakże sama kontrola (w tym przypadku raportowanie) nie powinna być uciążliwa i nie powinna zakłócać cyklu wykonywania zadań służbowych. Powinna także wynikać z rodzaju wykonywanych czynności. Dlatego wymóg składania raportu co 15 minut może być nadużyciem, choć nie musi. Pracodawca powinien uzasadnić, dlaczego pracownicy są zobowiązani do tak częstego składania raportów. Nadmierna kontrola może bowiem wpłynąć negatywnie na nastroje i wydajność pracowników, a dodatkowo utrudniać wykonywanie powierzonych zadań.
Proponuję zwrócić się do pracodawcy o wyjaśnienie, skąd powstała konieczność tak częstego raportowania. Możliwe, że wymagania stawiane przez managera stoją w sprzeczności z przepisami zakładowymi.
Drugie Pana zastrzeżenie, dotyczące czasu wysyłania e-maili przez managera – proszę zwrócić uwagę, że wobec Pana zwierzchnika (managera), jako osoby zarządzającej zakładem w imieniu pracodawcy, nie stosuje się niektórych przepisów dotyczących czasu pracy. Ze względu na stopień odpowiedzialności za zakład mówi się, że kierownicy, managerowie, dyrektorzy mają nienormowany czas pracy, gdyż bez względu na ustalony w umowie czas pracy muszą być do dyspozycji pracodawcy także poza zwyczajowymi godzinami pracy.
Pracodawca i osoby występujące w jego imieniu mają więc prawo do wydawania poleceń służbowych i mogą to robić np. drogą mailową w ich czasie pracy. Jeśli te polecenia dotyczą Pana pracy w godzinach nadliczbowych, to warto wiedzieć, że zgodnie z art. 151 § 1. Kodeksu pracy: „Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:
konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
szczególnych potrzeb pracodawcy”.
Szczególne potrzeby należy rozumieć jako wyjątkowe, nieplanowane i przeciwstawne w stosunku do normalnych potrzeb pracodawcy.
W przeciwnym razie, jeśli polecenia nie mają związku z wyżej wyszczególnionymi sytuacjami, ma Pan prawo odmówić wykonania pracy po godzinach bądź wykonać je w normalnym dla Pana czasie pracy.
Pracownik biurowy w firmie IT
Anna, zatrudniona jako specjalistka ds. administracji w dużej firmie IT, otrzymała od swojego przełożonego polecenie raportowania postępów pracy co 15 minut. Początkowo uznała to za nieco uciążliwe, ale starała się dostosować do nowych wymagań. Jednak z czasem zauważyła, że częste raportowanie przerywa jej rytm pracy i powoduje stres. Dodatkowo, manager wysyłał maile z zadaniami nawet późnym wieczorem, oczekując natychmiastowej reakcji. Anna postanowiła porozmawiać z działem HR, aby ustalić, czy takie działania są zgodne z polityką firmy oraz regulaminem pracy.
Konsultant w dziale sprzedaży
Marek pracuje jako konsultant w dziale sprzedaży i jego przełożony wymaga, aby co kwadrans wysyłał krótkie raporty dotyczące wykonanych telefonów i rozmów z klientami. Chociaż zrozumiał potrzebę monitorowania wyników, zauważył, że zamiast skupić się na budowaniu relacji z klientami, większość czasu poświęca na przygotowanie raportów. Po kilku tygodniach Marek zaczął czuć presję, która negatywnie wpływała na jego efektywność. Zdecydował się zgłosić swoje obawy do przełożonego, proponując raportowanie w większych odstępach czasu.
Grafik w agencji reklamowej
Kasia, pracująca jako grafik w agencji reklamowej, otrzymała wytyczne, by co 15 minut informować managera o postępie swoich projektów. Taka częsta kontrola okazała się szczególnie problematyczna, ponieważ jej praca wymagała koncentracji i kreatywnego podejścia, a ciągłe raportowanie wybijało ją z rytmu. Dodatkowo, manager często wysyłał jej wiadomości poza godzinami pracy, sugerując konieczność dodatkowego zaangażowania. Kasia skonsultowała się z prawnikiem, który doradził jej, aby zwróciła uwagę na swoje prawa dotyczące czasu pracy oraz zaproponowała bardziej efektywny system raportowania.\
Kontrola efektów pracy pracownika jest zgodna z przepisami prawa i wynika z charakteru stosunku pracy, jednak nie powinna być nadmiernie uciążliwa ani zakłócać wykonywania obowiązków. Wymóg raportowania co 15 minut może prowadzić do obniżenia efektywności, wzrostu stresu i poczucia nadmiernej kontroli, co negatywnie wpływa na motywację pracowników. Pracodawca powinien zatem uzasadnić taką formę nadzoru, uwzględniając specyfikę pracy i komfort zatrudnionych. W przypadku otrzymywania poleceń poza godzinami pracy warto pamiętać, że przepisy dotyczące czasu pracy chronią pracownika przed nadużyciami. W sytuacji wątpliwości dotyczących nadmiernej kontroli i obowiązków służbowych zaleca się rozmowę z przełożonym lub konsultację z działem HR, aby znaleźć rozwiązanie zgodne z przepisami i interesami obu stron.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące zgodności wymagań pracodawcy z obowiązującymi przepisami prawa pracy, warto skorzystać z profesjonalnych porad prawnych online. Dzięki nim możesz szybko i wygodnie uzyskać rzetelną interpretację przepisów oraz praktyczne wskazówki dotyczące Twojej sytuacji zawodowej. Konsultacja z prawnikiem pozwoli Ci lepiej zrozumieć swoje prawa i obowiązki, a także pomoże w podjęciu odpowiednich działań w przypadku nadmiernej kontroli ze strony pracodawcy lub naruszenia zasad dotyczących czasu pracy. Fachowa porada online to wygodne i dyskretne rozwiązanie, które może uchronić Cię przed nieporozumieniami i konsekwencjami wynikającymi z niejasności w zakresie przepisów prawa pracy.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy