Roszczenia pracownika przed sądem pracy z tytułu nieprawidłowego wypowiedzenia umowy o pracę

Prawidłowe wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem

Zgodnie z zapisami art. 30 § 4 i § 5 Kodeksu pracy (K.p.):

„§ 4. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nie określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy.

§ 5. W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy.”

Zgodnie z kolei z art. 45 K.p.:

„§ 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

§ 2. Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177 oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.”

Roszczenia pracownika w sądzie pracy po nieuzasadnionym wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy

Niepodanie przyczyny wypowiedzenia, podanie nieprawdziwej lub niewystarczającej przyczyny prowadzi do uznania w postępowaniu przed sądem pracy bezzasadności wypowiedzenia umowy o pracę. Art. 45 § 1 K.p. przyznaje pracownikowi prawo dochodzenia następujących roszczeń:

• o odszkodowanie,
• o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne,
• o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach w razie stwierdzenia, że wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione, a umowa o pracę uległa już rozwiązaniu.

Sąd pracy, orzekając w sprawie wytoczonej przez pracownika o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o odszkodowanie, dokonuje oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę w granicach przyczyn podanych pracownikowi przez pracodawcę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., I PKN 434/98, OSNAPiUS 1999 r. nr 21 poz. 688). Po doręczeniu pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca nie może zmieniać przyczyn wypowiedzenia oraz wykazać jego zasadności w oparciu o inną przyczynę, niż wskazaną w wypowiedzeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 1999 r., I PKN 571/98, OSNAPiUS 2000 r. nr 7 poz. 266).

Od Pana zależy, jakiego roszczenia będzie Pan dochodził. Jeśli Pan chciałby i mógł pracować nadal u tego pracodawcy – proszę żądać przywrócenia do pracy. Należy jednak rozważyć, czy ma to sens i czy nie skończy się ponownym wypowiedzeniem, tyle że bez naruszenia przepisów prawa pracy.

Zgodnie z treścią wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 10 stycznia 2003 r. I PK 144/2002 LexPolonica nr 365415 OSNP 2004/13 poz. 225, Prawo Pracy 2003/12, str. 32: „Zastosowanie art. 45 § 2 kp wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności sprawy, w tym także leżących po stronie pracownika i przemawiających za przywróceniem go do pracy”.

Zatem za zwyczaj sąd podejmuje decyzję w tym zakresie.

Oświadczenie woli pracodawcy w przedmiocie wypowiedzenia jest zawsze skuteczne

W myśl art. 30 K.p. pracownik musi zostać przez pracodawcę pouczony o prawie wniesienia odwołania do sądu pracy oraz o terminach wnoszenia tego odwołania (por. art. 264, 265). Wypada też zaznaczyć, iż każde wypowiedzenie, nawet niezgodne z prawem lub nieuzasadnione, jest skuteczne. Kodeks pracy nie przejął bowiem z prawa cywilnego konstrukcji nieważności czynności prawnej. Zastąpił ją konstrukcją zaskarżalności wadliwej czynności prawnej. Oświadczenie woli pracodawcy w przedmiocie wypowiedzenia jest przeto zawsze skuteczne, jeżeli sąd pracy nie orzeknie inaczej (por. postanowienie SN z 24 lutego 1981 r., I PZ 6/81, OSNCP 1981, nr 9, poz. 177).

Pozew do sądu pracy i wskazanie wartości przedmiotu sporu

Składając pozew do sądu pracy, pracownik musi podać wartość przedmiotu sporu niezależnie od roszczenia, z jakim występuje. Kwestie wartości przedmiotu sporu w sprawach pracowniczych normuje szczegółowo art. 23¹ Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.). Do spraw tych ma także zastosowanie art. 19 K.p.c.

W sprawie wartości przedmiotu sporów ze stosunku pracy wypowiadał się też niejednokrotnie Sąd Najwyższy, rozważając wzajemne związki zachodzące między wspomnianymi art. 19 i 23¹ K.p.c., stwierdzając, że „między art. 19 i 23¹ K.p.c. nie zachodzi sprzeczność, a wręcz odwrotnie – przepisy te są komplementarne. Zgodnie z art. 19 § 1 K.p.c. w sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w artykułach poniższych (art. 19 § 2 K.p.c.). Z regulacji tych wynika jednoznacznie, że sprawy o prawa majątkowe mogą dotyczyć roszczeń pieniężnych lub innych praw majątkowych (niepieniężnych). Sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu dla spraw majątkowych o roszczenia pieniężne określa art. 19 § 1 K.p.c., a więc stanowi go »podana kwota pieniężna«. Chodzi przy tym o kwotę pieniężną, której zasądzenia powód żąda, a nie o kwotę, która mu przysługuje według przepisów prawa materialnego (por. postanowienie z 5 lutego 1998 r., I PZ 69/97, OSNAPiUS 1999, nr 4, poz. 131). W sprawach majątkowych o roszczenia niepieniężne powód jest obowiązany oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w »artykułach poniższych« do art. 19 § 2 K.p.c., a więc między innymi uwzględniając postanowienia art. 23 1 K.p.c. Oznacza to więc, że art. 23¹ K.p.c. w zakresie, w jakim reguluje sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania, istnienia lub rozwiązania stosunku pracy, ma zastosowanie tylko do roszczeń majątkowych niepieniężnych. W sprawach dotyczących rozwiązania stosunku pracy będą to więc sprawy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o przywrócenie do pracy. Sprawa o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy jest sprawą o roszczenie pieniężne i dlatego jej wartość przedmiotu sporu stanowi kwota wskazana (podana) przez powoda zgodnie z art. 19 § 1 K.p.c. Do takiej sprawy sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu wynikający z art. 23 1 K.p.c. nie ma zastosowania” (por. uchwała SN z 6 grudnia 2001 r., III ZP 28/2001 , OSNAPiUS 2002, nr 15, poz. 350).

Natomiast w sprawach o przywrócenie do pracy pełne zastosowanie ma art. 23¹ K.p.c., a zatem wartość przedmiotu sporu stanowi tu suma wynagrodzenia za okres jednego roku.

Przy roszczeniu o przywrócenie poprzednich warunków pracy wartość przedmiotu sporu liczona jest analogicznie, a zatem w sprawie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach w związku z wypowiedzeniem warunków pracy i płacy wartość przedmiotu (sporu) zaskarżenia stanowi suma wynagrodzenia za pracę sprzed jego zmiany za okres jednego roku (art. 23¹ K.p.c.), niezależnie od tego, czy umowa o pracę uległa rozwiązaniu wskutek odmowy przyjęcia zaproponowanych warunków, czy stosunek pracy trwa na zmienionych warunkach (por. postanowienie SN z 8 kwietnia 2002, I PZ 18/2002 , OSNP 2004, nr 6, poz. 102).

W sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową podstawę do zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru żądania (por. uchwałę SN z 7 sierpnia 2002 r., III PZP 15/2002 , OSNP 2003, nr 12, poz. 285). Zgodnie z art. 264 K.p.:

§ 1. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

§ 2. Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.

§ 3. Żądanie nawiązania umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy.”[PRZYCISK_3]

Wysokość odszkodowania dla zwolnionego pracownika

Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 47[1] K.p.). Warunkiem uzyskania odszkodowania nie jest wykazanie przez zwolnionego pracownika, że poniósł jakąkolwiek szkodę, odszkodowanie należy się niezależnie od jej wystąpienia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
3. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.