Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron a utrata prawa do bonusu rocznego, czy to zgodne z prawem?

Zakończenie umowy o pracę

Aby rozeznać się dokładnie w stanie faktycznym, chciałabym sprecyzować okoliczności ustania zatrudnienia w Pana przypadku. Rozumiem, że podpisał Pan z pracodawcą porozumienie w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę, a umowa o pracę, która Państwa łączyła, była zawarta na czas nieokreślony i był Pan zatrudniony co najmniej 3 lata.

Zgodnie z art. 32 Kodeksu pracy (w skrócie K.p.):

„§ 1. Każda ze stron może rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem.

§ 2. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia”.

Zgodnie z art. 36 § 2 pkt 3 K.p. „okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata”. Natomiast zgodnie z art. 30 § 1 pkt 1 K.p. „umowę o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron”.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może być dokonane zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy. Na mocy porozumienia stron może być rozwiązana każda umowa o pracę, oczywiście za zgodą obu stron. W przypadku tej formy nie jest istotny powód zakończenia współpracy. Każda z nich może zaproponować warunki rozwiązania umowy o pracę, a druga wcale nie musi ich przyjąć.

Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron

Jest kilka sposobów rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron:

1. pracodawca i pracownik podpisują wspólny dokument – porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę,
2. pracownik składa propozycję rozwiązania umowy o pracę, a pracodawca ją przyjmuje,
3. pracodawca składa ofertę rozwiązania umowy o pracę, a pracownik ją przyjmuje.

W przypadku porozumienia nie jest wymagana forma pisemna, zawarcie go w formie ustnej jest skuteczne, czyli prowadzi do ustania stosunku pracy. Chcąc podpisać porozumienie, co do zasady pracodawca powinien przedstawić pracownikowi jego sytuację, wskazać, jakie będą konsekwencje finansowe zawarcia tego typu umowy, co pracownik zyska, a co straci. Należy takie informacje zawrzeć na piśmie oraz zapewnić pracownikowi czas na zastanowienie się, czy akceptuje zaproponowane warunki i czy chce podpisać porozumienie.

Mimo zapewnienia pracownikowi odpowiedniej ilości czasu na podjęcie decyzji pracownik może jednak złożyć na piśmie oświadczenie, że cofa swoje wcześniejsze porozumienie, nie godzi się na zmianę (czy jak w przypadku Pana aneks). Co istotne, Kodeks pracy nie przewiduje takiej sytuacji. Na podstawie art. 300 K.p. w zakresie nim nieuregulowanym stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.).

Uchylenie się od skutków oświadczenia woli

Podpisanie przez pracownika porozumienia z pracodawcą jest, stosując pojęcia Kodeksu cywilnego, złożeniem oświadczenia woli. Zgodnie z art. 82 i następnymi Kodeksu cywilnego od skutków złożonego oświadczenia woli można się uchylić, podnosząc następujące okoliczności – tzw. wady oświadczenia woli, do których można zaliczyć:

• groźbę – na przykład podanie, że pracodawca groził pracownikowi brakiem wypłaty wynagrodzenia, pracownik nie podpisze porozumienia rozwiązującego umowę o pracę,
• błąd – pracownik złożył oświadczenie, nie wiedząc, że pracodawca zataja przed nim okoliczności prawne lub faktyczne towarzyszące podpisaniu porozumienia,
• stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji – na przykład przez udowodnienie, że pracownik był, w chwili podpisywania porozumienia, nieświadomy w związku z chorobą psychiczną.

Pracownik takie oświadczenie, zgodnie z art. 88 § 1 K.c., powinien złożyć pracodawcy na piśmie. Ten zaś, jeżeli nie wyraża zgody na oświadczenie pracownika, uważa je za niezgodne z prawdą, złożone tylko dla uchylenia się od skutków zawartego porozumienia, powinien poinformować pracownika, że nie wyraża zgody na cofnięcie oświadczenia o zawarciu porozumienia z pracodawcą. W takiej sytuacji jedynym krokiem pracownika jest wniesienie pozwu do właściwego sądu. Należy pamiętać, że to na pracowniku ciąży obowiązek udowodnienia, że złożył oświadczenie woli – podpisał rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron pod wpływem wady oświadczenia woli, np. błędu.

Zatem, w mojej ocenie, jeśli pracodawca będzie chciał rozwiązać z Panem ten problem polubownie, z pewnością przychyli się do Pana prośby. Niemniej, jeśli okaże się, że pracodawca nie będzie chciał z Panem współpracować w tym zakresie, wówczas jedyną opcją jest złożenie pracodawcy oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego pod wypływem błędu oświadczenia woli (aneksu do porozumienia), a następnie, w razie potrzeby, podjęcie dalszych kroków prawnych, w tym skierowanie sprawy do sądu. Proszę też pamiętać, że zgodnie z art. 88 K.c. § 2 uprawnienie do uchylenia się wygasa w razie błędu z upływem roku od jego wykrycia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.