• Autor: Marta Handzlik
Odbyłam 2-letni staż pracy w aptece. Mam w umowie taki zapis: „Jeżeli pracownik po ukończeniu stażu w terminie 3 lat rozwiąże stosunek pracy »za wypowiedzeniem«, jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na jego naukę”. Właśnie otrzymałam bardzo korzystną propozycję pracy blisko domu, ponieważ przez te dwa lata pracowałam w innym mieście i wynajmowałam mieszkanie za 600 zł, a otrzymywałam najniższą krajową, czyli ok. 1200 zł. Ta praca poprawiłaby naszą sytuację, to jest moją i mamy – samotnej emerytki, bo znowu mieszkałybyśmy razem. Negocjacje z obecnym pracodawcą nie odnoszą skutku. Czy pracodawca miał prawo zawrzeć taką umowę z „lojalką”? Wysłałam wymówienie z pracy i zaczęły się groźby. Jak wybrnąć z tej sytuacji?
Zgodnie z art. 103 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą.
Pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowę zawiera się na piśmie. Nie może ona zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracownika niż przepisy Kodeksu pracy.
Nie ma obowiązku zawarcia umowy, jeżeli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Zgodnie z komentowanym przepisem pracodawca może zawrzeć z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron. Chodzi w tym przypadku o prawa i obowiązki stron związane z podnoszeniem przez pracownika kwalifikacji zawodowych – umowę tę można więc nazwać „umową w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych” lub „umową szkoleniową”. Obowiązek zawarcia umowy powstaje jednak tylko wówczas, gdy pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W konsekwencji należy uznać, że wyrażenie zgody przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji przez pracownika może zostać dokonane poza przedmiotową umową – w takim jednak przypadku pracodawca nie będzie mógł wymagać od pracownika kontynuowania zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych ani zwrotu kosztów poniesionych na ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń.
Ustawodawca w sposób ogólny tylko unormował treść przedmiotowej umowy, wskazując, że należy w niej określić wzajemne prawa i obowiązki stron. Trzeba się zgodzić z wyrażoną w piśmiennictwie opinią, że interesująca nas umowa nie może ograniczać w przedmiotowym zakresie uprawnień pracownika wynikających z innych przepisów prawa pracy (w tym z układów zbiorowych pracy czy regulaminów).
Podstawowa treść tej umowy winna się zatem sprowadzać do określenia dodatkowych świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika związanych z odbywaniem szkolenia oraz związanych z tym powinności pracownika. Z zasady uprzywilejowania pracownika wynika natomiast, że w umowie tej nie będzie można ograniczyć uprawnień pracownika do urlopu szkoleniowego oraz do zwolnienia z całości lub części dnia pracy, wprowadzić okresu pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych przekraczającego 3 lata oraz zobowiązać pracownika do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę w innych przypadkach niż przewidziane w komentowanym przepisie.
Jak wynika z powyższego, pracodawca miał prawo zawrzeć z Panią taką umowę. Jednak bez znajomości jej treści nie sposób odpowiedzieć na pytanie, czy musi Pani zwrócić całość kosztów, czy tylko proporcjonalną część.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
