Szkodliwy wpływ pracy na zdrowie

Szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika

Zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy „pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe”.

Pierwszą z przesłanek uprawniających pracownika do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest nieprzeniesienie go do innej pracy w razie stwierdzenia przez lekarza – w trybie § 1 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy – szkodliwego wpływu wykonywanej pracy na jego zdrowie. Uprawnienie to jest uzależnione od terminowej realizacji orzeczenia lekarskiego. Z punktu widzenia komentowanego przepisu nie ma znaczenia, czy niewykonanie nastąpiło z winy pracodawcy, czy też bez jego winy z powodu obiektywnie istniejącej niemożności realizacji. Nikt nie ma bowiem obowiązku wykonywania pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Przeniesienie pracownika do innej pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego

Przeniesienie do innej pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego powinno nastąpić najpóźniej w terminie wyznaczonym w orzeczeniu lekarskim. Osobny wniosek pracownika w tej materii jest zbędny. Nowa praca winna odpowiadać stanowi zdrowia pracownika oraz jego kwalifikacjom zawodowym. Nie musi natomiast być tego samego rodzaju, co w swych następstwach może skutkować obniżeniem wynagrodzenia. Stosując się do orzeczenia lekarskiego, pracodawca nie jest zobligowany składać – przy przeniesieniu pracownika do innej pracy – wypowiedzenia warunków pracy lub/i płacy, ponieważ art. 55 § 1 Kodeksu pracy ma w tym aspekcie charakter normy lex specialis (z łac. reguła szczególna). Przeniesienie pracownika następuje więc w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy.

Świadczenia przysługujące pracownikowi który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową

Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 3, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach.

Norma wynikająca z tego przepisu wskazuje zakres świadczeń, jakie z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują pracownikowi. Są to świadczenia wynikające z „odrębnych przepisów”, czyli z ustawy wypadkowej z 2002 r., wypłacane przez ZUS.

Zgodnie z art. 6 ustawy wypadkowej z 2002 r. poszkodowanemu pracownikowi (lub członkom jego rodziny) przysługują następujące świadczenia:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne,
• zasiłek wyrównawczy,
• jednorazowe odszkodowanie – także dla członków rodziny zmarłego pracownika,
• renta z tytułu niezdolności do pracy,
• renta szkoleniowa,
• renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego pracownika,
• dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej,
• dodatek pielęgnacyjny,
• pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym przez ustawę.

Wyżej wymienione świadczenia są wypłacane uprawnionym przez ZUS, który prawo do tych świadczeń ustala w formie decyzji administracyjnej. Od decyzji ZUS uprawnionemu przysługuje odwołanie do sądu pracy lub sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Postępowanie dotyczące chorób zawodowych

Postępowanie dotyczące chorób zawodowych złożone jest z następujących etapów:

1. zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej,
2. rozpoznanie choroby zawodowej (zakończone wydaniem odpowiedniego orzeczenia),
3. stwierdzenie choroby zawodowej (decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej przez właściwego powiatowego inspektora sanitarnego).

Każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy. W przypadku rozpoznania u pracownika choroby zawodowej pracodawca ma obowiązek:

• ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
• przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,
• zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Zadaniem pracodawcy jest prowadzenie rejestru zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby oraz systematyczne analizowanie przyczyn chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosowanie właściwych środków zapobiegawczych (art. 235 i 236 ustawy Kodeks pracy).

Obowiązek przeniesienia pracownika do odpowiedniej pracy w razie stwierdzenia choroby zawodowej

Pracodawca jest również obowiązany, by na podstawie orzeczenia lekarskiego przenieść do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Należy podkreślić, że już w razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu przenieść pracownika do innej pracy nienarażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy (art. 230 i 231 Kodeksu pracy).

Niezależnie od świadczeń z ZUS-u pracownik może również z tytułu skutków choroby zawodowej dochodzić od pracodawcy roszczeń na podstawie prawa cywilnego (wskutek naruszenia przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, które przyczyniły się do powstania choroby zawodowej).

Wobec powyższego należy uznać, że jeśli utraciła Pani zdolność do wykonywania pracy na określonym stanowisku, pracodawca powinien Panią przenieść na inne stanowisko. Jeśli tego nie zrobi – przysługuje Pani prawo do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Ponadto nabędzie Pani prawo do świadczeń z ZUS-u, a także będzie Pani mogła dochodzić roszczeń od pracodawcy za wywołanie choroby zawodowej.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.