• Autor: Dorota Kriger
Przejście na emeryturę stanowi dla wielu pracowników moment zwieńczający lata ciężkiej pracy. Zgodnie z przepisami osoby decydujące się na ten krok mają prawo do jednorazowej odprawy pieniężnej. Jednak, co się dzieje, gdy emerytura nie oznacza końca aktywności zawodowej i pracownik chce powrócić na rynek pracy? Czy możliwe jest ponowne zatrudnienie u dotychczasowego lub nowego pracodawcy po przejściu na emeryturę? W niniejszym artykule omawiamy te kwestie. Jako przykład posłuży nam sprawa państwa Zielińskich.
Pracownica państwa Zielińskich przechodzi na emeryturę, potem jest ponownie zatrudniana (u tego samego pracodawcy). W związku z tym państwo Zielińscy zapytali nas, czy odprawę musi otrzymać teraz, czy może w późniejszym okresie.
Do jednomiesięcznej odprawy pieniężnej – zgodnie z art. 921 § 1 K.p. – ma prawo pracownik, który rozwiązał stosunek pracy, gdyż osiągnął wiek emerytalny i przechodzi w związku z tym na emeryturę.
Istotne jest to, że ustanie stosunku pracy, czyli rozwiązanie umowy o pracę, powinno być definitywne i powinno mieć ścisły związek z nabyciem uprawnień emerytalnych przez pracownika. Powyższe nie oznacza jednak, że pracownik, który rozwiązał umowę o pracę w celu przejścia na emeryturę, nie ma już prawa ponownie zatrudnić się u dotychczasowego lub u nowego pracodawcy. Emerytowany już pracownik będzie mógł powrócić do pracy, zawierając z pracodawcą nową umowę o pracę, ale w razie rozwiązania nowej umowy nie otrzyma kolejnej odprawy. Pracownik, który już raz otrzymał odprawę, nie może bowiem ponownie nabyć do niej prawa. Podkreślił to wyraźnie Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku wydanym 20 lutego 1991 r. (sygn. akt III Apr 11/91, opubl. w: OSA z 1991 r. nr 2, poz. 8), zgodnie z którym zastrzeżenie odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę jest obwarowane kryterium jednorazowości. Na tym bowiem polega istota tego świadczenia, że pracownik przechodzący na emeryturę lub rentę otrzymuje je tylko jeden raz.
Pracownik nabywa prawo do odprawy emerytalnej wraz z momentem ustania stosunku pracy, jeżeli uprawnienia do emerytury zostały potwierdzone decyzją organu rentowego jeszcze przed rozwiązaniem umowy o pracę. Jeśli zaś decyzja ustalająca uprawnienia została wydana po terminie ustania stosunku pracy, to odprawę należy wypłacić z dniem przedstawienia pracodawcy dokumentów, potwierdzających prawo do emerytury.
Przepisy nie precyzują bowiem, w jakim momencie należy wypłacić odprawę emerytalną, jednak – jak wskazuje art. 921 § 1 K.p. – musi występować związek pomiędzy wypłatą odprawy pieniężnej a nabyciem uprawnień emerytalnych i rozwiązaniem umowy o pracę.
Oznacza to, że pracodawca powinien wypłacić odprawę z tytułu rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę w dniu ustania zatrudnienia lub w dniu przedłożenia przez pracownika dokumentów potwierdzających uzyskanie uprawnień do emerytury.
Według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1990 r. (sygn. akt I PR 284/90) z istoty roszczenia o odprawę emerytalną wynika, że staje się ono wymagalne w dacie przejścia na emeryturę. Termin ten jest zatem uzależniony od zaistnienia określonego zdarzenia prawnego, a nie od uzyskania o nim wiedzy przez dłużnika.
Zgodnie z powyższym, jeśli pracownica państwa Zielińskich przedstawiła decyzję organu rentowego, potwierdzającą nabycie uprawnień emerytalnych, należy wypłacić jej odprawę emerytalną w ostatnim dniu stosunku pracy. Jeśli jednak przed ostatnim dniem zatrudnienia państwo Zielińscy nie otrzymali od pracownicy dokumentu potwierdzającego nabycie uprawnień – odprawę należy wypłacić dopiero po jego przedłożeniu. Nie ma znaczenia, że zostanie z pracownicą zawarta kolejna umowa o pracę, istotne jest bowiem to, że poprzedni stosunek pracy ustał w związku z przejściem tej pracownicy na emeryturę (gdyby nie nabycie uprawnień emerytalnych, pracownica nie rozwiązywałaby umowy o pracę).
Przykład 1
Pani Anna, nauczycielka z 35-letnim stażem pracy, zdecydowała się przejść na emeryturę, skorzystała z przysługującej jej odprawy emerytalnej, a po kilku miesiącach postanowiła wrócić do pracy w szkolnictwie. Została zatrudniona w innej szkole na podstawie nowej umowy. Pani Anna ceni sobie możliwość dalszego dzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem z uczniami, jednocześnie korzystając z uprawnień emerytalnych.
Przykład 2
Pan Marek, doświadczony inżynier, po osiągnięciu wieku emerytalnego rozwiązał umowę o pracę z dotychczasowym pracodawcą i otrzymał należną mu odprawę emerytalną. Wkrótce potem zorientował się, że nie jest gotowy na całkowite odejście od zawodowych obowiązków i podjął decyzję o ponownym zatrudnieniu się w branży, tym razem w roli konsultanta. Jego bogate doświadczenie i wiedza techniczna okazały się bezcenne dla nowego pracodawcy, co pozwoliło mu na aktywne uczestniczenie w nowych projektach.
Przykład 3
Pani Ewa, księgowa z wieloletnim doświadczeniem, po przejściu na emeryturę i otrzymaniu odprawy postanowiła nie rezygnować z aktywności zawodowej. Dzięki swoim umiejętnościom i wiedzy specjalistycznej szybko znalazła zatrudnienie u nowego pracodawcy i podjęła pracę na pół etatu. W ten sposób mogła nadal spełniać się zawodowo, a jednocześnie cieszyć się większą swobodą i czasem dla siebie.
Przejście na emeryturę nie musi oznaczać definitywnego zakończenia aktywności zawodowej. Jak pokazują przedstawione przykłady, wielu emerytów decyduje się na powrót do pracy, gdyż cenią sobie możliwość dalszego rozwoju czy też dzielenia się doświadczeniem. Znajomość przysługujących praw i ograniczeń ułatwia świadome planowanie ścieżki zawodowej i emerytalnej.
Potrzebujesz wsparcia prawnego dotyczącego powrotu do pracy po emeryturze? Skorzystaj z naszych porad prawnych online oraz profesjonalnej pomocy w przygotowaniu niezbędnych dokumentów i pism. Zapewniamy kompleksową obsługę oraz indywidualne podejście do każdego klienta. Już dziś opisz nam swój problem w formularzu umieszczonym pod tekstem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20 lutego 1991 r., sygn. akt III Apr 11/91
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 października 1990 r., sygn. akt I PR 284/90
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
