Umowa o pracę i umowa-zlecenie u jednego pracodawcy
• Autor: Dorota Kriger
Pracuję na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (pełny etat). Pracodawca zapowiedział, że będę musiał pracować po 12 godzin przez minimum pół roku. W związku z tym trzeba będzie podpisać umowę-zlecenie na owe nadgodziny. Pracodawca tłumaczy, że jest to konieczne, aby „nie przekroczyć liczby godzin” (podejrzewam, że chodzi o godziny nadliczbowe). Pytałem, czy będzie jakaś lista obecności. Szef kazał spisywać sobie te godziny na kartkę papieru. Dodam, że na podstawie umowy-zlecenia miałbym wykonywać te same obowiązki, które wykonuję w ramach umowy o pracę. Czy można łączyć umowę o pracę i umowę-zlecenie u jednego pracodawcy? Czy od umowy-zlecenia płaci się w takim przypadku składki? Czy pracodawca nie próbuje obejść przepisów?
Zawarcie umowy - zlecenia z własnym pracownikiem
Postępowanie pracodawcy jest nieprawidłowe i niezgodne z prawem, ma służyć obejściu prawa i to w sposób ewidentny.
Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy (K.p.) przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Pracodawca ma także prawo zawrzeć umowę-zlecenie z własnym pracownikiem, zatrudnionym na warunkach określonych w art. 22 § 1 K.p., ale tylko dla prac rodzajowo innych niż wymienione w umowie o pracę oraz do których mogą mieć zastosowanie przepisy dotyczące zlecenia, wymienione w Kodeksie cywilnym.
Powyższe wynika z art. 22 § 11 K.p., zgodnie z którym zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 K.p. jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy, a ponadto w świetle art. 22 § 12 K.p. nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w art. 22 § 1 K.p.
Nie jest więc prawnie możliwe, aby np. w celu uniknięcia przekroczenia limitu nadgodzin (nieewidencjonowanych w tym przypadku, co również jest wbrew przepisom Kodeksu pracy) lub w celu uniknięcia wypłaty dodatku do wynagrodzenia, o jakim mowa w art. 1511 § 1 K.p., pracownik i pracodawca zawarli umowę cywilnoprawną (np. umowę-zlecenie) dla realizacji tych samych prac, co w umowie o pracę.
Działanie takie jest bezprawne i może skutkować wysoką karą dla pracodawcy. Zgodnie z art. 281 K.p. „kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
1) zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę,
(...)
5) narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
6) nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
(...)
– podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł”.
Umowa-zlecenie zawarta z pracodawcą z którym łączy nas umowa o pracę
Umowa-zlecenie zawarta z pracodawcą, z którym łączy nas umowa o pracę, będzie podlegała wszystkim składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne na takich samych zasadach jak umowa o pracę. Wynika tak z art. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Za pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie zawartej:
- umowy-zlecenia,
- umowy agencyjnej,
- innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia,
- umowy o dzieło,
– jeżeli zostały one zawarte z pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub z innym podmiotem niż pracodawca, ale w ramach tych umów praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy.Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Składki na ubezpieczenie społeczne pracowników wykonujących umowę - zlecenie zawartą z własnym pracodawcą
Zgodnie z art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników wykonujących umowę-zlecenie zawartą z własnym pracodawcą uwzględnia się przychód osiągnięty z tytułu takiej umowy. Przychód ten stanowi także podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Zgodnie z powyższym nie należy godzić się na fakt łamania prawa pracy przez pracodawcę w zakresie jego obowiązków określonych m.in. w art. 94 K.p., a w szczególności na naruszanie Pana praw – np. do wypoczynku i odpowiedniego wynagrodzenia za wykonaną pracę. Gdyby jednak doszło do zawarcia takiej umowy-zlecenia pod przymusem, należy zgłosić ten fakt do Państwowej Inspekcji Pracy lub skierować pozew przeciwko pracodawcy do sądu pracy.
Przykłady
Magda – pielęgniarka w szpitalu
Magda pracuje na pełen etat w szpitalu na podstawie umowy o pracę. Ze względu na braki kadrowe, pracodawca zaproponował jej dodatkowe godziny w formie umowy-zlecenia, obejmujące dokładnie te same obowiązki, co w jej etatowej pracy. W ten sposób szpital unikał płacenia wyższych stawek za nadgodziny i łamał przepisy prawa pracy. Magda, obawiając się utraty pracy, zgodziła się na te warunki, ale po pewnym czasie skonsultowała sprawę z Państwową Inspekcją Pracy, która potwierdziła nielegalność takiego rozwiązania.
Tomasz – magazynier w hurtowni
Tomasz był zatrudniony jako magazynier na umowę o pracę. Gdy w firmie pojawiło się więcej zamówień, pracodawca zaproponował mu dodatkowe godziny pracy, ale pod warunkiem podpisania umowy-zlecenia. Pracodawca nie chciał wliczać tych godzin do ewidencji nadgodzin, aby uniknąć konieczności wypłaty wyższego wynagrodzenia. Tomasz, nie znając przepisów, podpisał umowę, ale po kilku miesiącach, gdy poprosił o pełne rozliczenie, okazało się, że składki nie były naliczane prawidłowo. Po rozmowie z prawnikiem postanowił dochodzić swoich praw.
Kasia – specjalistka ds. administracji
Kasia pracowała na stanowisku administracyjnym w dużej firmie. Gdy jej przełożony zaproponował jej dodatkowe obowiązki związane z organizacją dokumentacji, ale pod umową-zleceniem, początkowo zgodziła się, licząc na dodatkowy zarobek. Jednak szybko zauważyła, że zakres obowiązków był identyczny z jej codzienną pracą, a jej nadgodziny nie były w żaden sposób rejestrowane. Po konsultacji z doradcą zawodowym dowiedziała się, że takie działanie pracodawcy jest nielegalne i zgłosiła sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy.
Podsumowanie
Łączenie umowy o pracę i umowy-zlecenia u tego samego pracodawcy jest możliwe tylko wtedy, gdy dotyczą one różnych rodzajów pracy. Jeśli umowa-zlecenie ma obejmować te same obowiązki co umowa o pracę, jest to niezgodne z przepisami i może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych dla pracodawcy. Próby obejścia limitu nadgodzin czy uniknięcia wyższych kosztów zatrudnienia są nielegalne i mogą skutkować karą finansową. Dodatkowo, w przypadku zawarcia umowy-zlecenia z własnym pracodawcą, składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne muszą być odprowadzane na takich samych zasadach jak przy umowie o pracę. Pracownicy, którzy znajdą się w takiej sytuacji, powinni skonsultować się z Państwową Inspekcją Pracy lub dochodzić swoich praw przed sądem.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online dla pracowników i pracodawców w zakresie prawa pracy. Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojej umowy, podejrzewasz nieprawidłowości w zatrudnieniu lub potrzebujesz pomocy w dochodzeniu swoich praw, skontaktuj się z nami. Analizujemy umowy, doradzamy w sprawach związanych z nadgodzinami, składkami ZUS oraz nieuczciwymi praktykami pracodawców. Nasze konsultacje są szybkie, rzetelne i dostępne bez wychodzenia z domu. Skorzystaj z pomocy doświadczonych prawników i zadbaj o swoje prawa w pracy.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
» Nowa organizacja oddziału szpitalnego a prawa pracownika, czy należy się dodatek?
» Niepłacący pracodawca i upadłość, na jakie świadczenia mogą liczyć pracownicy?
» Czy szkolny alarm powinna uruchamiać sprzątaczka ? przepisy i prawa pracownika
Kodeks pracy
