• Autor: Dorota Kriger
Dostałem od pracodawcy pisemne upomnienie z powodu spóźnienia do pracy. W poniedziałki zaczynam pracę o 4:00, zaś w pozostałe dni tygodnia o 6:00. Spóźniłem się, bo nie mogłem uruchomić samochodu. Dojechałem do pracy na 6:00 rano (zamiast na 4:00), ponieważ akurat tak kursował autobus. Pracodawca w ogóle mnie nie wysłuchał, tylko od razu wręczył pisemne upomnienie. Czy miał prawo tak postąpić?
Pracodawca miał prawo ukarać Pana, ponieważ pracodawca może zastosować karę upomnienia (a także karę nagany), gdy pracownik nie przestrzega:
Powyższe jest zgodne z art. 108 § 1 Kodeksu pracy (w skrócie K.p.), a także z wyrokiem SN z 24 marca 1977 r. (sygn. akt I PRN 28/77).
Spóźnienie do pracy należy w tym przypadku traktować jako naruszenie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy. Bez względu na powyższe uprawnienie pracodawcy miał on jednak obowiązek wysłuchać Pana przed nałożeniem kary (art. 109 § 2 K.p.), przy czym nie miał obowiązku uwzględniać wyjaśnień, jeśli jego zdaniem nie były one wystarczające. Zgodnie bowiem z wyrokiem SN z 1 lipca 1999 r. (sygn. akt I PKN 86/99, OSNP Nr 18/2000, poz. 683) wymierzenie kary upomnienia uzasadnione jest nawet w przypadku niewielkiego stopnia winy (art. 108 § 1 K.p.).
Obowiązek wysłuchania pracownika przed wymierzeniem mu kary wynika nie tylko z art. 109 § 2 K.p., ale także z wyroku Sądu Najwyższego z 4 marca 1999 r. (sygn. akt I PKN 605/98, OSNP Nr 8/2000, poz. 307). SN stwierdził: „Wysłuchanie pracownika musi poprzedzać zastosowanie wobec niego kary porządkowej. Zastosowanie kary następuje w chwili podpisania pisma o ukaraniu, gdyż wtedy wewnętrzna wola przełożonego otrzymuje swój zewnętrzny, formalny wyraz. Natomiast z punktu widzenia skutków takiej decyzji dla pracownika (art. 110 i 112 § 1 KP) istotne znaczenie ma chwila zawiadomienia go na piśmie o zastosowanej karze”.
Ponieważ pracodawca nie wysłuchał Pana, wskutek czego doszło do naruszenia przepisów, ma Pan prawo w ciągu 7 dni od zawiadomienia Pana o ukaraniu wnieść sprzeciw.
O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej – wynika tak z treści art. 112 § 1 K.p.
„Art. 112. § 1. Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. O uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu”.
Okoliczność, że w zakładzie pracy nie działa zakładowa organizacja związku zawodowego, której pracownik jest członkiem, nie zwalnia pracodawcy z obowiązku rozpatrzenia, przed podjęciem decyzji o uwzględnieniu lub odrzuceniu sprzeciwu, stanowiska reprezentującej pracownika międzyzakładowej organizacji związkowej (wyrok SN z 5 listopada 1998 r., sygn. akt I PKN 422/98, OSNP Nr 24/1999, poz. 786).
Nieodrzucenie sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z uwzględnieniem sprzeciwu, gdyż zgodnie z wyrokiem SN z 19 lutego 1999 r. (sygn. akt I PKN 586/98, OSNP Nr 7/2000, poz. 269) pracodawca dla uniknięcia skutku z art. 112 § 1 zdanie trzecie K.p. musi wykazać, że odrzucił sprzeciw pracownika ukaranego karą porządkową przed upływem czternastu dni od jego wniesienia. Wymaganie to spełnia sporządzenie i wysłanie w tym terminie pisma odrzucającego sprzeciw pracownika.
Jeśli powyższe nie poskutkuje i pracodawca odrzuci sprzeciw, to – zgodnie z art. 112 § 2 K.p. – pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec niego kary. Należy pamiętać, że jest to termin zawity prawa materialnego i nie podlega przywróceniu (wyrok SN z 9 maja 2000 r., sygn. akt I PKN 626/99, OSNP Nr 20/2001, poz. 6150).
Zgodnie z powyższym ma Pan prawo sprzeciwić się wobec zastosowanej kary w związku z faktem, iż została ona nałożona w sposób nieprawidłowy.
Niezawodny transport
Piotr spóźnił się do pracy, ponieważ autobus, którym codziennie jeździ, miał opóźnienie. Dotarł do pracy o 7:00, zamiast o 6:00. Pomimo tłumaczenia, pracodawca nie przyjął żadnego usprawiedliwienia, wręczając mu upomnienie. Piotr uważał, że powinien mieć prawo do wyjaśnienia swojej sytuacji.
Problemy z samochodem
Anna, dojeżdżając do pracy własnym samochodem, utknęła na drodze z powodu awarii. Ostatecznie przyjechała godzinę po wyznaczonej porze, ale w miejscu pracy nikt nie zapytał o przyczynę. Została ukarana upomnieniem, mimo że sytuacja była niezależna od niej.
Choroba bliskiej osoby
Marek spóźnił się do pracy, ponieważ musiał zaopiekować się chorą matką. Choć informował o tym swojego przełożonego, nie zostało to uwzględnione, a kara upomnienia została nałożona natychmiast po jego przybyciu. Markowi nie dano szansy na wyjaśnienie sprawy.
W artykule omówiono kwestie związane z możliwością nałożenia kary upomnienia przez pracodawcę z powodu spóźnienia do pracy. Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca ma prawo do ukarania pracownika za naruszenie porządku pracy, jednak przed nałożeniem kary obowiązkowe jest wysłuchanie pracownika. Pomimo tego, że spóźnienia mogą wynikać z niezależnych od pracownika okoliczności, takich jak awaria pojazdu czy opóźniony transport, pracodawca powinien rozważyć wszystkie okoliczności przed podjęciem decyzji. W przypadku nieprzestrzegania procedur, pracownikowi przysługuje prawo do złożenia sprzeciwu.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online, które pomogą Ci w rozwiązaniu wszelkich kwestii związanych z prawem pracy, w tym w sprawach dotyczących kar porządkowych, spóźnień do pracy czy innych naruszeń przepisów wewnętrznych. Nasz zespół doświadczonych prawników zapewni Ci kompleksową pomoc, odpowiadając na pytania, udzielając praktycznych wskazówek oraz pomagając w dochodzeniu swoich praw. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twoich indywidualnych potrzeb.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1977 r. sygn. akt I PRN 28/77
3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1999 r. sygn. akt I PKN 605/98
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy