• Autor: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Moja żona jest zatrudniona w szkole, w poprzednim roku szkolnym była zatrudniona jako nauczyciel w szkole podstawowej, klas 1–3. W tym roku przeszła do nauczania w zerówce w tej samej szkole, u tego samego pracodawcy. Została dzisiaj poinformowana, że nie posiada ona już żadnego urlopu wypoczynkowego, ponieważ wykorzystała go w wakacje. Z tego, co mi wiadomo, to w wakacje i ferie nauczyciele mają wolne zgodnie z Kartą Nauczyciela, więc chyba to się zalicza do tego urlopu, gdy uczyła klasy 1–3, a nie tego, jak uczy zerówkę. Poprzednia umowa kończyła jej się 30 sierpnia, a nowa zaczęła od 1 września tego roku, podpisana została w maju z obowiązywaniem od 1 września. Wiem, że teraz, gdy uczy w zerówce, urlop liczy się jej inaczej, czyli normalnie 20 lub 26 dni kalendarzowych, ponieważ zerówka w ferie i wakacje pracuje, ale wydaje mi się, że gdy umowę podpisała 1 września, to ten wymiar urlopu liczy się od 1 września do końca roku kalendarzowego, a nowy nalicza się jej od 1 stycznia? Dodam, że zona od 1 września wykorzystała tylko 1 dzień urlopu wypoczynkowego. Żona jest zatrudniona z Karty Nauczyciela, tyle że teraz jest nauczycielem przedszkola, a wcześniej była nauczycielem nauczania początkowego 1–3. Druga kwestia, dyrektor szkoły zadecydował odpowiednim rozporządzeniem, że szkoła i zerówka w Wigilię oraz Sylwestra będzie nieczynna, po czym kazał wypisać najpierw urlop wypoczynkowy, a potem urlop bezpłatny, czy to jest zgodne z prawem? Poproszę o opinię.
Ustawa Karta Nauczyciela odmienne niż Kodeks pracy reguluje zasady nabywania i rozliczania urlopu wypoczynkowego. Chodzi po pierwsze o to, że urlop przysługuje w wymiarze dni kalendarzowych, a nie roboczych. Po drugie, przysługuje on za okres roku szkolnego, a nie kalendarzowego. Po trzecie, w jednostkach feryjnych co do zasady nauczyciel wypoczynek wykorzystuje z mocy prawa w czasie ferii szkolnych i w wymiarze im odpowiadającym (tak orzekł np. SR we Wrocławiu z 9 września 2013 r., sygn. akt X P 625/12).
Długość wypoczynku nauczyciela została w Karcie uzależniona od tego, czy dana szkoła jest placówką feryjną, czy nie. Okoliczność ta wpływa również na zasady udzielania i rozliczania urlopu. Zgodnie bowiem z art. 65 Karty „nauczyciel zatrudniony w szkole, w organizacji pracy której przewidziano ferie szkolne, uzyskuje prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów – w każdym następnym roku kalendarzowym” (a zatem 1 stycznia roku kalendarzowego, a nie roku szkolnego). W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego nauczyciela z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu. Okres ten nie może jednak przekroczyć 8 tygodni.
Sądy wskazują, że nauczyciel, który rozwiąże/zmieni stosunek pracy w trakcie trwania semestru zimowego, nie nabędzie prawa do urlopu wypoczynkowego (tak np. w wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce z 27 lutego 2014 r., sygn. akt IV P-upr 454/13).
W przypadku zaś nauczyciela szkoły nieferyjnej stosuje się art. 153 Kodeksu pracy, a zatem pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym.
W szkole / placówce feryjnej nauczyciel korzysta z urlopu wypoczynkowego w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii zimowych (2 tygodnie) i ferii letnich (8 tygodni). Tak wynika wprost z art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela. W sumie daje to 56 dni kalendarzowych. Ponadto nauczyciel ma prawo do nieprzerwanego, co najmniej czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego. Natomiast nauczycielom zatrudnionym w placówkach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów. Przykładem takiej jednostki jest m.in. przedszkole. Taki plan urlopów powinien zawierać 31 dni, z pominięciem czterech dni na żądanie. W przypadku placówek nieferyjnych plan urlopowy jest oczywiście wyłącznie orientacyjny i może zostać zmieniony tak przez dyrekcję i przez nauczyciela. W przypadku nauczyciela, który nie przepracował pełnego roku w placówce nieferyjnej, stosuje się przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego obliczonego proporcjonalnie. Na tej podstawie przysługuje mu urlop:
A zatem pełnoetatowemu nauczycielowi zatrudnionemu w placówce, w której nie przewidziano ferii szkolnych, przysługuje w ciągu całego roku kalendarzowego prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych. Wymiar proporcjonalnego urlopu nauczyciela ze względu na podjęcie zatrudnienia w trakcie roku szkolnego ustala się na zasadach zawartych w Kodeksie pracy. Reguły te znajdą również zastosowanie, gdy nauczyciel podejmie pracę w placówce nieferyjnej po okresie pracy w szkole, w której występowały ferie.
Co do tego, że dyrektor szkoły zadecydował odpowiednim rozporządzeniem, że szkoła i zerówka w Wigilię oraz Sylwestra będzie nieczynna, po czym kazał wypisać najpierw urlop wypoczynkowy, a potem urlop bezpłatny, to wskazuję, że dyrektor nie może narzucić pracownicy terminu wykorzystania urlopu. Zgodnie z wspomnianym już wielokrotnie art. 64 ust. 3 Karty „nauczycielom zatrudnionym w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów”. Kwestię planu urlopów, jak i zasady udzielania urlopów nauczycielom szkół nieferyjnych regulują przepisy kodeksu pracy, a dokładniej art. 163 § 1, który stanowi, że „urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się części urlopu udzielanego pracownikowi na żądanie”. Również dzielenie urlopu na części odbywa się na wniosek pracownika, o czym stanowi art. 162 Kodeksu pracy. Z kolei art. 164 Kodeksu pracy wskazuje, że „przesunięcie terminu urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami oraz, że przesunięcie terminu urlopu jest dopuszczalne z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy” (§ 2).
W każdym przypadku zmiany terminu urlopu wypoczynkowego, należy uzgodnić go z pracownikiem. Nie można zaś nakazać wykorzystać urlopu czy zmuszać do brania bezpłatnego. Warto przeczytać informację na stronie Kuratorium Oświaty w Rzeszowie: https://www.ko.rzeszow.pl/_na_glownej/urlopy-w-przedszkolach/
Nauczyciel przeniesiony z klasy 1–3 do zerówki w tej samej szkole podlega innym zasadom naliczania urlopu, zgodnie z Kartą Nauczyciela. Zmiana etatu z feryjnego na przedszkolny oznacza konieczność przeliczenia urlopu na 35 dni roboczych, proporcjonalnie do okresu zatrudnienia. Dyrektor nie ma prawa narzucać pracownikowi terminu urlopu bez porozumienia z nauczycielem.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w przygotowaniu pism, dostosowane do indywidualnych potrzeb w zakresie prawa pracy i edukacji. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybkie i rzetelne wsparcie. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
3. Orzeczenie Sądu Rejonowego we Wrocławiu z 9 września 2013 r., sygn. akt X P 625/12
4. Wyrok Sądu Rejonowego w Ostrołęce z 27 lutego 2014 r., sygn. akt IV P-upr 454/13
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Paulina Olejniczak-Suchodolska
Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
