Urlop dla poratowania zdrowia a emerytura z art. 88 KN

Warunki uzyskania prawa do emerytury przez nauczycieli

Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r., poz. 1379) – nauczyciele mający trzydziestoletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – dwudziestopięcioletni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym, mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę.

Nauczyciele, którzy spełniają wymienione warunki, mogą przejść na emeryturę również w wypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy.

Do okresu 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze (pracy „przy tablicy”) zalicza się także okres skierowania, na podstawie odrębnych przepisów, do pracy pedagogicznej za granicą.

Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. zachowują prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli:

1. spełnili warunki do uzyskania emerytury, określone wyżej, w ciągu dziesięciu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440, 1717 i 1734), z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy, oraz
2. nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Komentowany przepis przewiduje możliwość przejścia nauczycieli na emeryturę niezależnie od wieku, a jedynie po wykazaniu wymaganego okresu zatrudnienia, w tym w szczególności pracy na stanowisku nauczyciela. Uprawnienie to zostało jednak znacząco ograniczone przez ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na mocy której dodano art. 88 ust. 2a KN. Przepis ten stanowi, że nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. mogą przejść na emeryturę na podstawie art. 88 KN, jeżeli spełnią warunki wymagane tym przepisem do dnia 31 grudnia 2006 r. i nie przystąpią do otwartego funduszu emerytalnego. Przedłużenie możliwości przechodzenia na emeryturę według art. 88 KN z 8 do 9 lat nastąpiło na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Karty Nauczyciela (Dz. U. Nr 167, poz. 1397 z późn. zm.), a z 9 do 10 lat – ustawy z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 191, poz. 1369). Oznacza to, iż przepis ten funkcjonował do dnia 31 grudnia 2008 r. i obecnie na jego podstawie nie można już złożyć wniosku o emeryturę. Ograniczenie czasowe nie dotyczy nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., którzy mogą skorzystać z emerytury bez względu na wiek po spełnieniu warunków wymienionych w art. 88 KN, nawet jeżeli to spełnienie nastąpi po dniu 31 grudnia 2008 r.

Przejście na emeryturę na podstawie art. 88 KN

Podsumowując: aby skorzystać z emerytury z art. 88 KN (bez względu na wiek, wiec nie musiałaby Pani czekać do osiągnięcia 60 roku życia) na dzień 31 grudnia 2008 r. musiałaby Pani mieć 30-letni staż pracy (a z opisu wynika, że ma Pani jedynie 28 lat pracy) i 20-letni staż pracy nauczycielskiej. Jeśli kończyła Pani studia przed rozpoczęciem pracy – okres studiów zostanie doliczony do stażu pracy i wówczas na dzień 31 grudnia 2008 r. spełniałaby Pani przesłanki. Czyli: jeśli spełnia Pani przedstawione warunki, to może Pani odejść na emeryturę w każdej chwili, byle przed ukończeniem 60 roku życia (od października będzie to bowiem powszechny wiek emerytalny dla kobiet, a jego osiągnięcie uniemożliwia skorzystanie z emerytury z art. 88 KN).

Co do urlopu dla poratowania zdrowia – jest on wliczany do pracowniczego stażu pracy, a więc na przykład do nagrody jubileuszowej.

Zgodnie z art. 73 ust. 2 KN – nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne.

Urlop dla podratowania zdrowia nauczyciela a przejście na wcześniejszą emeryturę

Spełnienie przez nauczyciela warunków do przejścia na wcześniejszą emeryturę oznacza, że nauczyciel, pomimo iż nadal pracuje, nie może korzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2003 r. (OSNP 2004, nr 21, poz. 366) ograniczenie możliwości skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia lub czasu jego trwania nie jest związane z rodzajem emerytury, z jakiej może skorzystać nauczyciel.

Oznacza to, że jeśli spełnia Pani warunki do przejścia na wcześniejszą emeryturę (z art. 88 KN), to nie może Pani wnioskować już o urlop dla poratowania zdrowia.

Nauczyciel ma dwie możliwości rozwiązania stosunku pracy w związku z chęcią skorzystania z uprawnień emerytalnych – porozumienie stron i wypowiedzenie.

Porozumienie stron oznacza, że jeśli pracownik chce, a pracodawca wyraża zgodę – stosunek pracy rozwiązuje się nawet z dnia na dzień, w terminie wskazanym przez pracownika. Wypowiedzenie zaś musi wynieść 3 miesiące i jego skutek przypada na koniec roku szkolnego (czyli na dzień 31 sierpnia).

Rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron nie wpływa na wysokość odprawy.

* Opis sprawy z lutego 2017 r.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.