Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Autor: Dorota Kriger
Urlop ojcowski gwarantuje ojcom dzieci art. 1823 § 1 Kodeksu pracy, a przepisy tego artykułu przyznają prawo do urlopu ojcowskiego nie tylko pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, będącemu ojcem biologicznym, ale także ojcom adopcyjnym dziecka.
Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>
Wymiar urlopu ojcowskiego i zasiłku za ten okres wynosi odpowiednio:
Pracownik-ojciec wychowujący dziecko, korzystający w dniu 1 stycznia 2012 r. z urlopu ojcowskiego w wymiarze jednego tygodnia, będzie miał prawo do części urlopu w wymiarze odpowiadającym różnicy między podwyższonym a dotychczasowym wymiarem urlopu ojcowskiego. Części urlopu ojcowskiego należy pracownikowi udzielić bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu w dotychczasowym wymiarze, na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż trzy dni przed rozpoczęciem korzystania z takiej części urlopu.
Pracownik, który ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 1 tygodnia (a od 2012 r. w wymiarze 2 tygodni), skorzysta z urlopu przez kolejne 7 dni kalendarzowych (lub odpowiednio przez 14 dni – od 2012 r.), zgodnie z zasadą wynikającą z art. 1831 § 1 K.p., wedle której tydzień urlopu odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym. Urlop ojcowski jest też niepodzielny – należy udzielać go w pełnym wymiarze, obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości podzielenia urlopu ojcowskiego na części bądź udzielania go w dniach.
Wymiar urlopu ojcowskiego nie jest uzależniony od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie, co oznacza, że wymiar urlopu ojcowskiego w przypadku porodu mnogiego jest taki sam jak w przypadku urodzenia jednego dziecka.
Zgodnie z art. 1823 § 1 K.p. z urlopu ojcowskiego ojcowie mogą korzystać w wyżej podanych okresach, ale nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. O urlop mogą wnioskować także ojcowie dzieci urodzonych przed 1 stycznia 2010 r., które nie skończyły jeszcze pierwszego roku życia. Jeśli pracownik nie wykorzysta urlopu do czasu ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia – urlop ten przepadnie.
Trwają prace nad nowelizacją Kodeksu pracy, która ma umożliwić pracownikowi-ojcu, który wychowuje przysposobione dziecko, skorzystanie z urlopu ojcowskiego, także po ukończeniu przez dziecko 12 miesiąca życia. Obecnie pracownik-ojciec adopcyjny dziecka często nie może skorzystać z urlopu ojcowskiego, gdyż procedura sądowa, związana z uzyskaniem prawomocnego postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka, niejednokrotnie kończy się po ukończeniu przez dziecko 12 miesiąca życia, czyli po upływie wieku, który uprawnia ojca do skorzystania z urlopu ojcowskiego.
W celu otrzymania urlopu ojcowskiego pracownik musi złożyć pisemny wniosek swojemu pracodawcy na minimum 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (art. 1823 § 2 K.p.). Jeśli pracownik wnioskował o urlop na piśmie nie później niż w terminie 7 dni przed jego rozpoczęciem, to pracodawca powinien udzielić urlopu na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia.
Zgodnie z przepisami art. 29 ust. 5a ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej „ustawą zasiłkową” (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn. zm.) – za czas urlopu ojcowskiego ubezpieczony otrzyma zasiłek odpowiadający zasiłkowi macierzyńskiemu, a więc obliczany w ten sam sposób.
Oznacza to, że zasiłek podczas urlopu ojcowskiego zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy zasiłkowej wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, którym jest średnie wynagrodzenie z ostatnich 12 miesięcy, pomniejszone o składki finansowane przez ubezpieczonego.
Zasiłek wypłacany podczas urlopu ojcowskiego przysługuje wszystkim osobom, które są objęte ubezpieczeniem chorobowym, nie tylko pracownikom. Prawo do zasiłku mają więc także zleceniobiorcy i przedsiębiorcy.
Po zakończeniu urlopu ojcowskiego pracodawca dopuszcza pracownika do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu (art. 1832 K.p.).
Do pracownika, który zamierza skorzystać z urlopu ojcowskiego, stosuje się takie same zasady udzielania urlopów wypoczynkowych, jakie stosuje się do matek korzystających z urlopów macierzyńskich (art. 1823 § 3 K.p.). Oznacza to, że jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu urlopu ojcowskiego, to pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop wypoczynkowy na termin późniejszy (art. 165 pkt 4 K.p.). Jeśli zaś pracownik nie wykorzysta z powodu urlopu ojcowskiego części urlopu wypoczynkowego – pracodawca jest obowiązany udzielić mu w terminie późniejszym niewykorzystanej części urlopu (art. 166 pkt 4 K.p.). Ponadto na wniosek pracownika udziela się pracownikowi urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończonym urlopie ojcowskim (art. 163 § 3 K.p.).
Prawo do urlopu i zasiłku wypłacanego za okres urlopu ojcowskiego jest odrębne od prawa matki oraz niezależne od ewentualnego korzystania z podstawowego i dodatkowego zasiłku macierzyńskiego.
Fakt wykorzystania urlopu ojcowskiego powinien być odnotowany na świadectwie pracy odchodzącego pracownika. Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. z 1996 r. Nr 60, poz. 282 z późn. zm.), dopuszcza się umieszczenie w świadectwie pracy informacji dotyczącej wykorzystania dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia przewidzianego przepisami prawa pracy.
Pracownik-ojciec, wychowujący dziecko, korzysta również z ochrony przed rozwiązaniem lub wypowiedzeniem umowy o pracę w trakcie urlopu ojcowskiego, o rodzajach tej ochrony poinformujemy w kolejnym artykule.
-----------------------
W artykule wykorzystano stanowiska Głównego Inspektora Pracy w sprawie nowych przepisów rodzicielskich z dnia 29.01.2010 r. (GPP-316-4560–3–1/10/PE/RP) i z dnia 16.03.2010 r. (GPP-316-4560-18-1/10/PE/RP) oraz stanowiska Departamentu Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie uprawnień rodzicielskich z dnia 15.01.2010 r. i z dnia 04.03.2010 r.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>
Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
