• Autor: Marta Handzlik
Przebywam na urlopie wychowawczym, mam umowę o pracę na czas nieokreślony. Obecnie dowiedziałam się, że jestem w ciąży i lekarz od razu zaproponował mi zwolnienie, bo to ciąża zagrożona. Chcę więc wrócić do pracy i od razu złożyć L4. Czy mogę to zrobić pierwszego dnia pracy? Czy lekarz może mi wystawić zwolnienie 30 lipca podczas wizyty, ale z datą od 4 sierpnia (powrót do pracy)? Jak będzie mi naliczany zasiłek chorobowy? Czy ZUS może mnie posądzić o pozorność zatrudnienia?
Zgodnie z art. 1863 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:
Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży.
Podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru z tytułu niezdolności do pracy przypadającej na okres ciąży jest zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z kodem literowym „B” lub odrębne zaświadczenie stwierdzające stan ciąży. Uzasadnieniem podwyższonej kwoty zasiłku chorobowego dla kobiet w ciąży jest ochrona dziecka poczętego. Z brzmienia przepisu „przypada w okresie ciąży” wnioskować można, że każda choroba przypadająca w tym czasie powoduje prawo do pobierania zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, bez względu na to, czy ma ona związek ze stanem ciąży.
Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:
Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa wyżej, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
Ustawodawca ustanowił cztery wyjątki od zasady nieprzerwanego okresu wyczekiwania – w takiej sytuacji do okresu wyczekiwania zalicza się poprzednie okresy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo, jak i dobrowolnie:
Zobacz też: Czy urlop jest 100 płatny
Oznacza to, że już pierwszego dnia po powrocie z urlopu wychowawczego może Pani pójść na zwolnienie lekarskie, bez konieczności wyczekiwania 30 dni.
Lekarz nie może Pani wystawić zwolnienia na kilka dni do przodu (jeśli chodzi o początek zwolnienia), dlatego jeśli wizyta ma miejsce 30 lipca, to z tą datą powinno zostać wystawione zwolnienie lekarskie. Jednakże jeśli nawet otrzyma Pani zwolnienie lekarskie w tym dniu – i tak nie będzie ono płatne.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem okresu, o którym mowa wyżej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawą wymiaru zasiłku chorobowego jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest minimalne wynagrodzenie za pracę – teza wyroku SN z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy wywiódł, że przepis art. 36 ust. 1 określa wynagrodzenie jako wypłacone, co „nie pozostawia pola do jakiejkolwiek innej interpretacji” (w sprawie tej sąd okręgowy wskazał, że pojęcie „wypłacone wynagrodzenie” oznacza fizyczne uzyskanie przez pracownika świadczenia pieniężnego). Sąd zauważył, że skoro zasiłek chorobowy wylicza się od podstawy, jaką jest wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę, to pracodawca wypłaca wynagrodzenie zaniżone w stosunku do umówionego lub nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia – ma to wpływ na wysokość przyznanego pracownikowi zasiłku chorobowego. W takiej sytuacji pracownik ma podstawę do żądania odszkodowania od pracodawcy za pobawienie go możliwości otrzymania należnych świadczeń na skutek niewykonania przez niego obowiązku wypłacenia wynagrodzenia. Sąd Najwyższy wskazał również, że jeśli pracodawca nie wypłaca w ogóle wynagrodzenia, prawidłowo ustalona na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy podstawa wymiaru zasiłku chorobowego powinna być zerowa. Jednak w takiej sytuacji niezdolnemu do pracy z powodu choroby pracownikowi ustawa gwarantuje środki na zaspokojenie podstawowych potrzeb – art. 45 ust. 1 stanowi bowiem, że podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty najniższego (obecnie minimalnego) wynagrodzenia pracowników. W konsekwencji podstawą wymiaru zasiłku chorobowego w rozumieniu art. 36 ust. 1 jest wynagrodzenie faktycznie wypłacone przez pracodawcę, a w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca pracownikowi wynagrodzenia, podstawą tą jest, zgodnie z art. 45 ust. 1, minimalne wynagrodzenie za pracę (wyrok SN z dnia 7 września 2005 r., sygn. akt II UK 20/05, OSNP 2006, nr 13–14, poz. 222).
Wobec powyższego, skoro przez ostatnie 12 miesięcy nie otrzymywała Pani wynagrodzenia, podstawą zasiłku chorobowego będzie minimalne wynagrodzenie pracowników.
Jednocześnie pragnę podkreślić, że ZUS nie ma podstaw do kontrolowania Pani umowy o pracę, gdyż umowa ta jest umową na czas nieokreślony i nie może być mowy o pozorności stosunku pracy.
Maria, Przedszkolanka na Urlopie Wychowawczym
Maria jest przedszkolanką na urlopie wychowawczym, która właśnie dowiedziała się, że jest w ciąży. Lekarz zalecił jej natychmiastowe zwolnienie lekarskie z powodu zagrożonej ciąży. Maria skontaktowała się ze swoim pracodawcą, informując go o zamiarze powrotu do pracy na jeden dzień, po czym zamierza przejść na zwolnienie lekarskie. Po uzgodnieniu z pracodawcą, Maria wraca do pracy 1 sierpnia, a następnego dnia składa L4, które otrzymała od lekarza. ZUS nalicza jej zasiłek chorobowy na podstawie minimalnego wynagrodzenia, ponieważ przez ostatnie 12 miesięcy była na urlopie wychowawczym.
Anna, Specjalistka ds. Marketingu
Anna pracuje jako specjalistka ds. marketingu i obecnie przebywa na urlopie wychowawczym. Kiedy dowiedziała się, że jest w ciąży, jej lekarz zalecił jej zwolnienie lekarskie z powodu komplikacji zdrowotnych. Anna postanowiła wrócić do pracy na jeden dzień, aby móc skorzystać ze zwolnienia lekarskiego. 30 lipca odbyła wizytę u lekarza, który wystawił jej zwolnienie L4 z datą od 4 sierpnia, czyli od pierwszego dnia jej powrotu do pracy. Dzięki temu Anna ma pewność, że jej zasiłek chorobowy będzie naliczany od pierwszego dnia powrotu do pracy.
Katarzyna, Księgowa
Katarzyna, księgowa na urlopie wychowawczym, dowiedziała się, że jest w ciąży z komplikacjami. Lekarz zalecił jej zwolnienie lekarskie, aby mogła się odpowiednio zająć swoim zdrowiem. Katarzyna poinformowała swojego pracodawcę o chęci powrotu do pracy na jeden dzień przed przejściem na zwolnienie. 1 sierpnia wróciła do pracy, a tego samego dnia lekarz wystawił jej zwolnienie lekarskie z kodem "B". ZUS przyznał jej zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku, uwzględniając okres ciąży i przerwę spowodowaną urlopem wychowawczym.
Pracownicy przebywający na urlopie wychowawczym mogą wrócić do pracy na jeden dzień, aby przejść na zwolnienie lekarskie z powodu ciąży, co uprawnia ich do zasiłku chorobowego naliczanego na podstawie minimalnego wynagrodzenia. ZUS nie ma podstaw do kwestionowania umowy o pracę w przypadku umów na czas nieokreślony. Ważne jest, aby zwolnienie lekarskie było wystawione zgodnie z datą powrotu do pracy, co zapewnia prawidłowe naliczenie zasiłku.
Zapewniamy kompleksowe porady prawne online oraz profesjonalne sporządzanie pism, aby pomóc Ci w każdej sytuacji związanej z urlopem wychowawczym, zwolnieniami lekarskimi i innymi kwestiami pracowniczymi. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać szybkie i rzetelne wsparcie prawne. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
