• Autor: Marta Handzlik
Przez kilka miesięcy musiałem wykorzystywać własny sprzęt do celów służbowych. W moim zawodzie konieczne jest korzystanie z komputera i Internetu. Jednak pracodawca nie zapewnił mi odpowiedniego sprzętu. Po wielu moich prośbach zakupiono komputer i przekazano mi go. Przez jakiś czas normalnie pracowałem, korzystając z firmowego sprzętu. Jednakże okazało się, że firma zostanie zlikwidowana i odebrano komputery wszystkim pracownikom będącym na tym samym stanowisku co ja. Okres wypowiedzenia jeszcze się nie zakończył, więc znowu pracuję, wykorzystując swój sprzęt. Czy mogę dochodzić od pracodawcy odszkodowania/ ekwiwalentu za używanie prywatnego sprzętu do celów służbowych?
Odpowiadając na Pana pytanie, uprzejmie informuję, że brak stosownego zapisu w umowie o wykorzystywaniu przez pracownika swojego sprzętu do celów służbowych nie pozbawia go prawa do zwrotu kosztów jego użytkowania.
Niewątpliwie, jeżeli pracownik wykorzystuje własny sprzęt do wykonywania obowiązków służbowych, co odbywa się za wiedzą i zgodą jego pracodawcy, między stronami dochodzi w sposób dorozumiany do zawarcia nienazwanej umowy o wykorzystywanie własnego sprzętu do zadań służbowych (art. 300 Kodeksu pracy w zw. z art. 3531 Kodeksu cywilnego i w zw. z art. 60 K.c.). Umowa taka staje się częścią łączącej strony umowy o pracę.
Z zasady swobody kontraktowej wynika, że strony mogą stosunek umowny ułożyć według swojego uznania. Jednak pamiętać należy, że treść lub cel tej umowy nie może sprzeciwiać się właściwości (naturze) stosunku, ustawom ani zasadom współżycia społecznego (art. 3531 K.c.). Nieważne są również postanowienia mające na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 K.c.). Sąd oceni zgodność treści zawartej umowy według powyższych kryteriów.
Z istoty umowy o pracę wynika generalnie odpłatność wszystkich czynności wykonywanych na rzecz pracodawcy, za co pracownik powinien otrzymać godziwe wynagrodzenie.
Podstawowym obowiązkiem zatrudniającego jest ponoszenie wszelkich kosztów związanych z pracą, których nie może przerzucać na pracownika. Postanowienie o nieodpłatnym wykorzystywaniu własnego sprzętu do zadań służbowych może być więc uznane przez sąd za sprzeczne z właściwością (naturą) stosunku pracy.
Sąd rozważy przede wszystkim, czy w świetle wszystkich postanowień łączącej strony umowy o pracę brak wypłaty ekwiwalentu jest zgodny z zasadami współżycia społecznego. Pod uwagę weźmie w szczególności wysokość pobieranego przez pracownika wynagrodzenia oraz koszty użytkowania sprzętu.
Jeżeli zatrudniony pobiera relatywnie wysokie wynagrodzenie, a koszty używania własnego sprzętu do celów służbowych są niewielkie, to może uznać, że nie doszło do naruszenia zasad współżycia społecznego. Jeżeli natomiast koszty te są wysokie przy relatywnie niskim wynagrodzeniu, treść umowy może uznać za naruszającą zasady współżycia społecznego.
Podsumowując, jeśli nie ustalono ekwiwalentu w umowie łączącej strony, to jedynym rozwiązaniem w tej sytuacji jest pozew do sądu (przedawnienie wynosi 3 lata). Sąd – jak wspomniano wyżej – zbada, czy ekwiwalent powinien być wypłacany (gdyż jego brak narusza zasady współżycia społecznego), czy też nie.
Oczywiście może Pan jeszcze przed złożeniem pozwu próbować się porozumieć z pracodawcą i ustalić wraz z nim wysokość ekwiwalentu (prawo nie określa, w jakiej wysokości należy go ustalić). Jeśli jednak to nie pomoże – pozostaje pozew do sądu.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
