Wykroczenia przeciwko prawom pracownika – część 1

Wykroczeniem jest, zgodnie z art. 1 w związku z art. 6 Kodeksu wykroczeń:

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

• czyn (działanie lub zaniechanie – umyślne lub nieumyślne),
• bezprawny (zabroniony przez prawo materialne),
• zagrożony karą w momencie jego popełnienia (areszt do 30 dni, ograniczenie wolności do 1 miesiąca, grzywna do 5000 zł lub nagana – chyba że ustawa przewiduje wyższe zagrożenie, jak to ma miejsce w przypadku wykroczeń przewidzianych w Kodeksie pracy, które są zagrożone minimalną karą grzywny w kwocie 1000 złotych i maksymalną w kwocie 30 000 złotych),
• społecznie szkodliwy,
• zawiniony w momencie jego popełnienia.

Czyn może przybierać formę działania lub zaniechania, przy czym popełnienie wykroczenia z zaniechania może mieć miejsce wówczas, gdy na sprawcy czynu ciążą określone obowiązki, których nie realizuje.

Bezprawność czynu sprawcy wykroczenia polega na działaniu wbrew obowiązkowi przewidzianemu prawem materialnym, w którym w tym przypadku są postanowienia Kodeksu pracy.

Czyn, aby był karalny musi być zagrożony karą w momencie jego popełnienia, przy czym nie podlega ukaraniu sprawca wykroczenia, jeżeli w momencie rozstrzygania sprawy o wykroczenie karalność danego czynu ustała.

Karygodność jest cechą, która podlega stopniowalności i zasadniczo odróżnia przestępstwo od wykroczenia. Czyn charakteryzujący się znikomą szkodliwością społeczną nie jest przestępstwem, natomiast może być wykroczeniem. Stopień społecznej szkodliwości wykroczenia uwzględnia się przy wymiarze kary.

Niezbędnym elementem wykroczenia jest zawinienie sprawcy w momencie popełnienia czynu, przy czym czyn może być zawiniony umyślnie lub nieumyślnie. Zawinienie ma miejsce wtedy, gdy sprawca czynu mógł zachować się zgodnie z przepisami lecz tego nie uczynił.

W myśl art. 6 K.w., wykroczenie umyślne zachodzi wówczas, gdy sprawca ma zamiar, to znaczy chce popełnić czyn zabroniony – czyli działa w zamiarze bezpośrednim (np. poleca wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych kobiecie, wiedząc że jest ona w ciąży), a także wtedy, gdy przewidując możliwość popełnienia czynu zabronionego, godzi się na to – czyli działa w zamiarze ewentualnym (np. pracodawca toleruje stałe wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, zdając sobie sprawę z tego, że w pewnym momencie limit dopuszczalnych godzin nadliczbowych zostanie wyczerpany).

Wykroczenie nieumyślne zachodzi wówczas, gdy sprawca nie ma zamiaru jego popełnienia, lecz je popełnia na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał (np. pracodawca zatrudniając pracownicę opiekującą się dzieckiem do lat 4, poleca jej, za jej zgodą wyjazd na delegację, po czym kolejny raz wydaje jej takie polecenie, sądząc, iż zgoda na nie jest wyrażona), a także wtedy, gdy sprawca mógł przewidzieć możliwość popełnienia czynu (klasyczny przypadek nieusprawiedliwionego tłumaczenia się nieznajomością przepisów prawa, np. pracodawca tłumaczy się, iż nie wiedział o obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy, chociaż jako prowadzący zakład pracy obowiązany jest znać podstawowe przepisy prawa pracy).

Zgodnie z art. 45 § 1 i 2 K.w. karalność czynu ustaje, gdy od jego popełnienia upłynął jeden rok, jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu (momentem wszczęcia postępowania jest data zarządzenia prezesa sądu, kierującego sprawę do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu – art. 59 § 2 K.p.w.).

Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia orzekania następuje z chwilą popełnienia wykroczenia przy czynach o charakterze jednorazowym, w sytuacji czynów ciągłych przedawnienie biegnie od popełnienia ostatniego z nich, a w przypadku czynów trwałych bieg następuje od ustania stanu bezprawnego.

Zgodnie z art. 45 § 3 K.w. orzeczona kara nie podlega wykonaniu, gdy od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły trzy lata (przedawnienie wykonania kary). Ukaranie za wykroczenie uznaje się za niebyłe po upływie dwóch lat od wykonania kary, darowania kary lub przedawnienia wykonania kary (art. 46 § 1 K.w.).

Art. 281 K.p. przewiduje 7 rodzajów czynów stanowiących wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Sprawcą tych czynów może być pracodawca albo osoba działająca w jego imieniu.

Zgodnie z art. 3¹ K.p., za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.

W przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą czynności z zakresu prawa pracy podejmuje właściciel firmy, lub inna osoba wyznaczona do zarządzania firmą, jeżeli właściciel nie dokonuje osobiście tych czynności.

Wskazane podmioty, realizując obowiązki przypisane w Kodeksie pracy pracodawcy, nie realizując ich, lub niewłaściwie realizując mogą popełnić niżej opisane wykroczenia.

1. Zawrzeć umowę cywilnoprawną, w warunkach spełnienia przesłanek wskazanych w art. 22 K.p. definiującym pojęcie stosunku pracy.
   
   
2. Nie potwierdzić na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę najpóźniej w dniu przystąpienia pracownika do pracy (art. 29 § 2 K.p.).
   
   
3. Wypowiedzieć lub rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia z rażącym naruszeniem prawa, np. dokonując tej czynności w stosunku do pracownika chronionego przed zwolnieniem z pracy (np. w warunkach opisanych w art. 177 K.p.).
   
   
4. Stosować wobec pracownika inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników (art. 108 K.p.).
   
   
5. Naruszać przepisy o:
   
   
   • czasie pracy (dział szósty Kodeksu pracy – naruszenie każdego z wymienionych tam przepisów powoduje wykroczenie),
   • uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem (dział ósmy Kodeksu pracy – naruszenie każdego z wymienionych tam przepisów powoduje wykroczenie),
   • zatrudnianiu młodocianych (dział dziewiąty Kodeksu pracy – naruszenie każdego z wymienionych tam przepisów powoduje wykroczenie).
     
     
6. Nie prowadzić dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników (art. 298¹ K.p. w związku z art. 94 pkt 9^a K.p.).
   
   
7. Pozostawiać dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem, czyli wbrew obowiązkowi zapisanemu w art. 94 pkt 9^b K.p.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>