Wypowiedzenie układu zbiorowego pracy

Rozwiązanie układu

Odpowiadając na Pana pytania uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 241⁷ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) układ rozwiązuje się:

1) na podstawie zgodnego oświadczenia stron;

2) z upływem okresu, na który został zawarty;

3) z upływem okresu wypowiedzenia dokonanego przez jedną ze stron.

Oświadczenie stron o rozwiązaniu układu oraz wypowiedzenie układu następuje w formie pisemnej.

Okres wypowiedzenia układu wynosi trzy miesiące kalendarzowe, chyba że strony w układzie postanowią inaczej.

Podjęcie czynności rozwiązującej układ nie wymaga uzasadnienia. Oznacza to, że dla tej czynności jej przyczyna jest prawnie obojętna nawet wówczas, gdy zostanie wskazana. Rozwiązać układ może wyłącznie strona do tego uprawniona. Jeśli czynność rozwiązującą układ podejmie jeden ze związków zawodowych tworzących stronę związkową, z pominięciem innych związków, nie sposób takiej czynności kwalifikować jako wypowiedzenie układu. Jeśli poszczególne związki chcą działać samodzielnie, każdy z nich musi podjąć czynność rozwiązującą tego samego rodzaju. Wykluczona jest sytuacja, gdy jeden związek godzi się na porozumienie rozwiązujące, a inne składają oświadczenie o wypowiedzeniu układu.

Sposoby rozwiązania układu

Ustawodawca określa sposoby rozwiązania układu w sposób wyczerpujący. Nie jest możliwe rozwiązanie układu w inny sposób, na przykład bez wypowiedzenia albo niezwłocznie – za kilkumiesięcznym uprzedzeniem. Dopuszczalne sposoby rozwiązania dotyczą każdego układu, bez względu na rodzaj układu (zakładowy i ponadzakładowy) i okres, na który go zawarto. Pewnym wyjątkiem jest tu upływ czasu trwania układu, który odnosi się wyłącznie do układu zawartego na określony czas. Z uwagi na konieczność zgłoszenia organowi rejestrowemu podjęcia czynności rozwiązującej układ, rozwiązanie układu powinno nastąpić na piśmie, pod rygorem niewywołania skutków prawnych. Jest zasadą, że układ rozwiązuje się na mocy oświadczeń woli stron układu, które nie mogą być utożsamiane z czynnościami prawnymi typu cywilnego. Układ rozwiązuje się również z upływem okresu, na który został zawarty. Okres ten jest jednak wyznaczany przez strony, w ramach ich autonomii, co dowodzi pośrednio, że w i tym przypadku układ rozwiązuje się w sposób typowy, a więc na mocy oświadczeń woli stron.

Porozumienie stron jest dalece odformalizowanym sposobem ustania układu. Jest więc możliwe, dla przykładu, ustalenie w porozumieniu, że układ rozwiąże się po upływie roku od dnia zawarcia porozumienia, albo że rozwiąże się, jeśli zostanie spełniony określony warunek (np. zostanie wynegocjowana treść regulaminu wynagradzania, który ma zastąpić układ).

Wypowiedzenie układu jest typowym, najczęściej praktykowanym sposobem rozwiązania układu. Jeśli jest możliwe wypowiedzenie całego układu, tym bardziej dopuszczalne jest wypowiedzenie jego części lub tylko niektórych postanowień układu. Ustawowy okres wypowiedzenia układu (trzy miesiące) może być w układzie ukształtowany inaczej. Na pewno może być wydłużony. Co się tyczy jego skrócenia, w doktrynie przeważa pogląd dopuszczający taką możliwość. Należy jednak do tego problemu podchodzić z dużą ostrożnością.

Skrócenie okresu wypowiedzenia układu

Skrócenie okresu wypowiedzenia układu może oznaczać rozwiązanie mniej korzystne dla pracowników, niż przewiduje to Kodeks pracy. Wcześniejsza utrata mocy obowiązywania układu może bowiem oznaczać wcześniejszą możliwość zmiany indywidualnych warunków pracy w drodze wypowiedzenia zmieniającego.

Część przedstawicieli doktryny przyjmuje, że układu zawartego na czas określony nie można wypowiedzieć z uwagi na jego cel. Inni autorzy są zdania, że wypowiedzenie takiego układu jest możliwe z uwagi na literalną wykładnię komentowanego przepisu. Na akceptację zasługuje drugi pogląd, z uwagi na ogólną konstrukcję komentowanego przepisu. Zezwala on na wypowiedzenie układu i nie zawęża zakresu jego odniesienia wyłącznie do układów zawartych na czas nieoznaczony.

Oświadczenie o wypowiedzeniu układu wymaga zachowania formy pisemnej. Dla wywołania skutków prawnych musi być doręczone drugiej stronie układu. Wypowiedzenie układu jest czynnością prawną jednostronną, a więc dochodzi do skutku bez względu na zgodę drugiej strony. Natomiast wycofanie wypowiedzenia jest możliwe pod warunkiem wyrażenia zgody przez drugą stronę układu.

Strony mogą dowolnie ustalić okres wypowiedzenia układu. Jeżeli jednak nie zamieściły odpowiedniego postanowienia w układzie (zawierając układ lub w okresie obowiązywania układu – w drodze protokołu dodatkowego), to wówczas zgodnie z art. 241⁷ § 3 Kodeksu pracy okres wypowiedzenia układu wynosi trzy miesiące kalendarzowe. Ponieważ przepis ten określa, że okres wypowiedzenia należy obliczać w miesiącach kalendarzowych, zatem stanowi on odrębną regulację, co oznacza, że wyłączone jest odpowiednie stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego (art. 112 Kodeksu cywilnego dotyczącego obliczania terminu oznaczonego w miesiącach). W związku z tym stosując ustawowy okres wypowiedzenia należy przyjąć, że upływa on z ostatnim dniem miesiąca, a nie kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

Informacja o wypowiedzeniu układu podlega zgłoszeniu do rejestru układów. W odniesieniu do układów zakładowych taki rejestr prowadzi właściwy okręgowy inspektor pracy.

Wniosek o wpisanie do rejestru informacji o wypowiedzeniu układu

Wniosek o wpisanie do rejestru informacji o wypowiedzeniu układu składa się na piśmie. Zgodnie z § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 4 kwietnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania w sprawie rejestracji układów zbiorowych pracy, prowadzenia rejestru układów i akt rejestrowych oraz wzorów klauzul rejestracyjnych i kart rejestrowych (Dz. U. Nr 34, poz. 408) w razie, gdy wniosek o wpis informacji dotyczy okoliczności wymagających stwierdzenia w formie pisemnej, do tego wniosku powinien być dołączony odpowiedni dokument. W przypadku wniosku o wpis do rejestru informacji o wypowiedzeniu układu wnioskodawca powinien dołączyć pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu układu, z potwierdzeniem przez drugą stronę układu terminu zapoznania się z jego treścią.

O dokonaniu wpisu informacji o wypowiedzeniu układu do rejestru układów organ rejestrujący powiadamia strony układu. Jeżeli jednak wniosek o wpis informacji o wypowiedzeniu układu nie spełnia wymogów przewidzianych w § 9 ust. 1 i 2 (np. do wniosku nie dołączono pisma o wypowiedzeniu układu, brak potwierdzenia powiadomienia drugiej strony układu o jego wypowiedzeniu), wówczas nie podlega on rozpatrzeniu. Wniosek taki łącznie z dołączonymi dokumentami podlega zwrotowi wraz z pisemnym uzasadnieniem odmowy jego rozpatrzenia.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.