Wyśmiewanie i obrażanie pracodawcy (przełożonej) przez pracownika (podwładną)
• Autor: Dorota Kriger
Mamy młodą pracownicę, która publicznie, przy innych pracownikach i przy rodzicach, w sposób ironiczny i obraźliwy odnosi się do swojej przełożonej (ta, notabene, jest osobą w słusznym wieku i chociażby z tego tytułu należy się jej szacunek). Co w takim przypadku można zrobić?
Obrażanie i ośmieszanie przełożonego
Pracownik ma prawo do racjonalnej i słusznej krytyki działań pracodawcy lub przełożonych, ale powinien przedstawiać swoje opinie w kulturalny sposób, we właściwej formie i odpowiednich okolicznościach. Krytyce nie może jednak podlegać osoba pracodawcy lub przełożonego, a jedynie sprawy dotyczące pracy, np. jej organizacja.
Ponadto krytyka nie może być prowadzona w sposób obraźliwy, nie może też polegać na deprecjonowaniu w sposób obraźliwy umiejętności pracodawcy czy przełożonych. Pracownik, dopuszczając się takich działań, niewątpliwie w sposób ciężki narusza pracowniczy obowiązek dbałości o dobro zakładu pracy i przestrzegania zasad współżycia społecznego. Pracownik, który świadomie obraża i ośmiesza osobę pracodawcy lub przełożonego, powinien więc liczyć się z konsekwencjami, nawet takimi jak rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia. Nawet troska o interesy zakładu pracy nie może bowiem usprawiedliwiać nagannego zachowania pracownika, polegającego na obrażaniu pracodawcy i przełożonych, przypisywaniu im cech poniżających w opinii publicznej.
Czy pracownikowi nagannie zachowującemu się względem przełożonego można wypowiedzieć umowę o pracę?
Takie postępowanie pracownika, który w ewidentny sposób lekceważy dobre obyczaje i szkodzi dobremu imieniu pracodawcy, stanowi naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Jest ono tym samym przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie takiemu pracownikowi umowy o pracę (wyrok SN z 13 października 1999 r., I PKN 296/00, OSNP 2001/4/114).
Ponadto według wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 1976 r. (I PRN 54/76, LEX nr 14319): „Nawet uzasadniona krytyka stosunków istniejących w zakładzie pracy powinna mieścić się w granicach porządku prawnego, nie dezorganizować pracy i umożliwiać normalną realizację społecznych funkcji krytykowanego zakładu pracy. Za ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu przepisu art. 52 § 1 K.p. mogą być jednak uznane tylko przejawy nacechowane złą wiarą nadużywania pracowniczego prawa do krytyki stosunków istniejących w macierzystym zakładzie pracy”.
Krytyczne wypowiadanie się pracownika w sprawach dotyczących organizacji pracy
W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy przyjął, że pracownik, który starannie i sumiennie wykonuje swe obowiązki, nie może być pozbawiony możliwości otwartego i krytycznego wypowiadania się w sprawach dotyczących organizacji pracy, takich jak np. kolejność czynności czy podział zadań. Pracownik ma prawo tak długo wyrażać otwarcie, krytycznie i we właściwej formie swoją opinię na temat spraw dotyczących pracy, jak długo jego zachowanie nie będzie godzić w osobę przełożonego. Jeśli krytyczne uwagi będą przez cały czas odnosiły się wyłącznie do spraw dotyczących samej pracy, zachowanie pracownika nie będzie mogło być uznane za naruszanie jego podstawowych obowiązków, a tym samym nie będzie uzasadniało wypowiedzenia umowy o pracę (wyrok SN z 7 września 2000 r., I PKN 11/00, OSNP 2002/6/139).
W przypadku opisanym w pytaniu nie jest możliwe stwierdzenie, czego dotyczą krytyczne uwagi pracownicy (czy samej osoby przełożonej, czy też jej działań i spraw dotyczących pracy), ale na pewno nie została zachowana odpowiednia forma zgłaszanej krytyki.
Co grozi pracownikowi obrażającemu i szykanującemu przełożonego?
Z tego też względu pracodawca może wobec pracownika zastosować sankcje wynikające z odpowiedzialności porządkowej, takie jak kara upomnienia lub nagany (art. 108 § 1 K.p.) , a w przypadku braku poprawy zachowania ze strony pracownika, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z tym pracownikiem nawet w trybie dyscyplinarnym (art. 52 § 1 pkt 1 K.p.).
Należy jednak pamiętać o tym, iż w piśmie rozwiązującym umowę o pracę należy przedstawić okoliczności świadczące o tym, że pracownik naruszył podstawowe obowiązki pracownicze (bez względu na to, czy zastosowany zostanie okres wypowiedzenia, czy też nie). W przypadku zastosowania trybu dyscyplinarnego należy też wykazać rażące i negatywne skutki stosowanej przez pracownika w sposób nieprawidłowy krytyki, np. znaczne pogorszenie wizerunku zakładu pracy, uwidocznione w opiniach klientów.
Przykłady
Publiczne kpiny na zebraniu
Podczas zebrania zespołu młoda pracownica wielokrotnie w ironiczny sposób komentowała decyzje przełożonej, nazywając je „genialnymi pomysłami” i sugerując, że kierowniczka „nie zna się na nowoczesnych metodach zarządzania”. Jej zachowanie wywołało śmiech innych pracowników, a przełożona poczuła się upokorzona. Mimo rozmowy ostrzegawczej sytuacja powtarzała się, co doprowadziło do nałożenia kary nagany.
Obrażliwe komentarze w mediach społecznościowych
Pracownica, niezadowolona z grafiku pracy, opublikowała na Facebooku wpis, w którym wyśmiewała przełożoną, nazywając ją „dinozaurem z poprzedniej epoki”. Wpis spotkał się z komentarzami i reakcjami kolegów z pracy, a informacja dotarła do kierownictwa. Pracownica otrzymała ostrzeżenie, a następnie została zwolniona dyscyplinarnie za naruszenie dobrego imienia firmy.
Złośliwe komentarze przy rodzicach klientów
W przedszkolu, w obecności rodziców dzieci, młoda nauczycielka głośno skomentowała decyzję dyrektorki o zmianie harmonogramu zajęć, mówiąc: „Bo przecież nasza szanowna pani dyrektor zawsze wie lepiej, mimo że ledwo obsługuje komputer”. Rodzice byli zaskoczeni takim brakiem szacunku, co wpłynęło na wizerunek placówki. Po powtarzających się uwagach tego typu nauczycielka otrzymała wypowiedzenie.
Podsumowanie
Obrażanie i ośmieszanie przełożonego przez pracownika to poważne naruszenie obowiązków pracowniczych, które może skutkować konsekwencjami dyscyplinarnymi, a nawet zwolnieniem z pracy. Choć krytyka dotycząca organizacji pracy jest dopuszczalna, musi być wyrażana w sposób kulturalny i konstruktywny. Publiczne wyśmiewanie, ironiczne komentarze czy obraźliwe wypowiedzi szkodzą relacjom w zespole, psują atmosferę i mogą negatywnie wpłynąć na wizerunek firmy. Pracodawca ma prawo reagować na takie zachowania, stosując kary porządkowe lub w skrajnych przypadkach rozwiązując umowę. Szacunek i profesjonalizm powinny być podstawą każdej relacji zawodowej.
Oferta porad prawnych
Oferujemy profesjonalne porady prawne online dla pracodawców i pracowników w zakresie prawa pracy. Jeśli masz wątpliwości dotyczące relacji w miejscu pracy, naruszenia obowiązków pracowniczych lub zasad rozwiązania umowy, skontaktuj się z nami. Szybko i rzetelnie pomożemy w interpretacji przepisów, doradzimy w trudnych sytuacjach i wskażemy najlepsze rozwiązania. Nasze porady są dostępne wygodnie, bez wychodzenia z domu, z gwarancją poufności i indywidualnego podejścia.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1999 r., I PKN 296/00
3. Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 1976 r. I PRN 54/76
4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 2000 r., I PKN 11/00
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Dorota Kriger
Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.
Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
» Nowa organizacja oddziału szpitalnego a prawa pracownika, czy należy się dodatek?
» Niepłacący pracodawca i upadłość, na jakie świadczenia mogą liczyć pracownicy?
» Czy szkolny alarm powinna uruchamiać sprzątaczka ? przepisy i prawa pracownika
Kodeks pracy
