Zatrudnienie na 1/2 etatu a wysokość odprawy emerytalnej nauczyciela
• Autor: Marta Handzlik
Rok temu, w związku ze zmianami organizacyjnymi w szkole uniemożliwiającymi dalsze zatrudnianie mnie w pełnym wymiarze godzin, otrzymałem od dyrektora szkoły propozycję zatrudnienia na 1/2 etatu. Propozycję przyjąłem. W roku bieżącym dyrektor znowu zaproponował mi zatrudnienie na kolejny rok szkolny tylko na 1/2 etatu. Pytanie dotyczy wysokości (podstawy) przysługującej mi odprawy emerytalnej po 2 latach zatrudnienie na 1/2 etatu: czy podstawą będzie pełny etat, czy 1/2? Jestem nauczycielem mianowanym. Mam 63 lata.
Ograniczenie zatrudnienia nauczyciela mianowanego
Zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (j.t. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) dyrektor szkoły w razie częściowej likwidacji szkoły albo w razie zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć rozwiązuje z nim stosunek pracy lub, na wniosek nauczyciela, przenosi go w stan nieczynny. Nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania może wyrazić zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie określonym w art. 22 ust. 2.
Proponowanie po raz kolejny ograniczenie etatu nauczycielowi mianowanemu
Pragnę podkreślić, że dyrektor, proponując Panu po raz kolejny ograniczenie etatu, złamał prawo. Ograniczenie etatu jest bowiem instytucją, która przez rok ma zabezpieczyć nauczyciela przed zwolnieniem w sytuacji, gdy nie ma dla niego pełnego etatu, ale jeśli etat ten się nie znajdzie, należy nauczyciela mianowanego zwolnić i podpisać z nim umowę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze czasu pracy, gdyż warunkiem mianowania jest zatrudnienie na cały etat. Działanie dyrektora zmierza do obejścia przepisów prawa o zatrudnieniu poprzez mianowanie i może zostać zakwestionowane przez organ prowadzący przy wypłacaniu późniejszej odprawy (choć nie musi tak być). Niestety dyrektorzy nagminnie w ten sposób łamią prawo, a organy prowadzące rzadko takie działania kwestionują.
Wysokość odprawy emerytalnej nauczyciela
Nauczyciel, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę, otrzymuje odprawę, której wysokość zależy od okresu przepracowanego w szkole. Jeżeli zatem nauczyciel posiada staż pracy:
- mniejszy niż 20 lat, odprawa przysługuje mu w wysokości 2-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia,
- co najmniej 20 lat, odprawa przysługuje mu w wysokości 3-miesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia.
Wysokość odprawy obliczana jest według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Szczegółowe zasady ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (Dz. U. Nr 71, poz. 737 i z 2004 r. Nr 264, poz. 2633 – dalej r.u.w.e.).
Zgodnie z § 1 r.u.w.e. do wynagrodzenia urlopowego wlicza się następujące składniki:
- wynagrodzenie zasadnicze,
- dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,
- wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, ustalone w średniej wysokości,
- dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
- odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze wykonywane w dniu wolnym od pracy,
- wynagrodzenie za pracę w święto,
- dodatek za uciążliwość pracy,
- dodatek uzupełniający.
Przepisy o odprawie emerytalnej stanowią, że wynosi ona wielokrotność ostatnio pobieranego wynagrodzenia, natomiast podczas ograniczenia etatu otrzymuje Pan proporcjonalnie zmniejszone wynagrodzenie (wraz ze zmniejszonym etatem), więc nie otrzyma Pan odprawy w wysokości wynagrodzenia za pełny etat, tylko za pół.
Przykłady
Pani Ewa, nauczycielka matematyki z 30-letnim stażem, przez ostatnie dwa lata pracowała na 1/2 etatu z powodu zmian organizacyjnych w szkole. W momencie przejścia na emeryturę była przekonana, że odprawa zostanie naliczona od pełnego etatu, w którym pracowała przez większość kariery. Niestety, wypłacono jej odprawę na podstawie ostatniego, obniżonego wynagrodzenia.
Pan Marek, nauczyciel języka polskiego, zgodził się na ograniczenie etatu do połowy, by uniknąć zwolnienia po likwidacji jednej z klas. Po dwóch latach ponownie otrzymał propozycję pracy na 1/2 etatu. Uznał, że to naruszenie przepisów Karty Nauczyciela i nie zgodził się na kolejne ograniczenie. Ostatecznie rozstał się ze szkołą, zachowując uprawnienia do odprawy z pełnego etatu.
Pani Danuta, nauczycielka biologii z 25-letnim stażem, od dwóch lat pracowała na 1/2 etatu. Gdy nadszedł czas przejścia na emeryturę, dyrekcja wypłaciła jej odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, ale przeliczoną od pensji za pół etatu. Pani Danuta była zaskoczona, jednak dowiedziała się, że przepisy rzeczywiście przewidują odprawę od „ostatnio pobieranego wynagrodzenia”.
Podsumowanie
Nauczyciel mianowany, który przyjął ograniczenie etatu do 1/2 z przyczyn organizacyjnych, musi liczyć się z tym, że odprawa emerytalna zostanie obliczona na podstawie rzeczywiście pobieranego wynagrodzenia, a więc proporcjonalnie niższego. Choć ograniczenie etatu jest dopuszczalne, to jego ponowne zastosowanie w kolejnym roku szkolnym może stanowić obejście prawa. W praktyce oznacza to, że nauczyciele powinni dokładnie analizować propozycje dyrekcji i być świadomi, że decyzje podejmowane dziś mogą znacząco wpłynąć na ich przyszłe świadczenia.
Oferta porad prawnych
Jeśli masz wątpliwości dotyczące swojego zatrudnienia, odprawy emerytalnej lub innych spraw związanych z pracą nauczyciela, skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online. Doświadczeni prawnicy szybko i rzetelnie odpowiedzą na Twoje pytania, analizując indywidualną sytuację i wskazując najlepsze rozwiązania. Wszystko wygodnie, bez wychodzenia z domu.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - Dz.U. 1982 nr 3 poz. 19
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika
NAJNOWSZE
» Czas pracy a przebieranie się i mycie po pracy, kto płaci za czas przygotowania do pracy fizycznej?
» Delegacja służbowa a rodzicielstwo, czy możesz odmówić wyjazdu, mając małe dzieci?
» Dodatek za nadgodziny, jak prawidłowo liczyć wynagrodzenie w systemie kwartalnym?
» Choroba w trakcie urlopu po wypowiedzeniu, jakie masz prawa?
» Problemy z urlopem zdrowotnym nauczyciela, jak wyjaśnić błędne obliczenia stażu pracy?
Kodeks pracy
