• Autor: Marta Handzlik
Od początku ubiegłego roku pracowałam na 3/4 etatu. W czerwcu byłam w szpitalu i po powrocie do pracy mój stan zdrowia nie pozwalał na pracę w wymiarze 3/4 etatu i w związku z tym etat został zmieniony na 1/2. Jednakże pracodawca obiecał mi, że od listopada zwiększy mi etat do pełnego. Zmiana etatu ma nastąpić za kilka dni. Problem w tym, że zaszłam w ciążę. Planuję iść na L4, ponieważ wykonuję pracę, która nie jest w ciąży wskazana. Poinformowałam pracodawcę o ciąży i moim planowanym odejściu. Pomimo tej informacji pracodawca chce zwiększyć mi etat do pełnego. Jak wygląda ta sytuacja od strony prawnej? Czy zmiana etatu w ciąży i pójście na L4 będzie wiarygodne dla ZUS-u? Czy mogę iść do innego lekarza i udawać, że nie wiedziałam o ciąży? Pracodawca również w razie konieczności potwierdzi, że dowiedział się o ciąży już po zmianie etatu.
Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych działa w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tą ustawą, do zakresu działania Zakładu należy między innymi: stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, a także dysponowanie środkami finansowymi Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W związku z tym Zakład ma obowiązek podejmowania działań zapobiegających uzyskiwaniu ochrony ubezpieczeniowej, w tym świadczeń z ubezpieczeń społecznych, przez osoby nieuprawnione.
W przypadkach budzących wątpliwości, np. występowania o świadczenia w bardzo krótkim czasie od zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych lub pozyskania informacji, że dana osoba faktycznie nie świadczy pracy, podejmowane są postępowania wyjaśniające, w tym kontrole u płatników składek. Przedmiotem postępowania jest dokonanie ustaleń pozwalających na stwierdzenie, czy dana osoba posiada tytuł do ubezpieczeń, czy też zawarcie umowy o pracę miało na celu nie faktyczne świadczenie pracy, lecz uzyskanie nienależnych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W każdej sprawie indywidualnej dokonywana jest wnikliwa ocena zebranego materiału dowodowego. W sprawie spornej Zakład wydaje decyzję o wyłączeniu z ubezpieczeń, a w konsekwencji o odmowie prawa do zasiłku. Zakład nie kwestionuje więc dopuszczalności zatrudniania kobiet w ciąży, a jedynie przypadki zawierania pozornych umów o pracę – art. 83 K.c. Kwestia ta była m.in. przedmiotem orzeczeń Sądu Najwyższego, który kilkakrotnie potwierdzał stanowisko ZUS-u.
W razie stwierdzenia, że stosunek pracy nie został nawiązany albo nie jest realizowany, co jest jednoznaczne ze stwierdzeniem, w drodze decyzji ZUS, braku podstaw do objęcia ubezpieczeniami społecznymi – nie przysługują osobie rzekomo zatrudnionej świadczenia z ubezpieczeń społecznych, w tym zasiłki chorobowe, jak również zasiłki macierzyńskie z ubezpieczenia chorobowego.
Podsumowując – ZUS na pewno rozpocznie działania kontrolne. Obawiam się jednak, że pójście do innego lekarza i zeznania Pani pracodawcy mogą nie ustrzec przed zarzutem ze strony ZUS. Zdaję sobie sprawę z niefortunnego ciągu zdarzeń, jednakże aby wygrać sprawę musiałaby Pani udowodnić, że pracodawca podwyższyłby Pani wymiar zatrudnienia nawet wtedy, gdyby nie była Pani w ciąży. Obawiam się, że w opisanej sytuacji, gdy ZUS wyda niekorzystną opinię, dojdzie do sprawy sądowej i tylko od sądu będzie zależało, czy uzna Pani racje, czy też nie. Niestety na obecnym etapie nie mogę Pani doradzić żadnego skutecznego rozwiązania, gdyż takowego po prostu nie ma.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
