• Autor: Katarzyna Talkowska-Szewczyk
Jestem/byłam kierownikiem z wieloletnim stażem pracy u obecnego pracodawcy (umowa o pracę na czas nieokreślony), niedawno zasugerowano mi, w dość specyficzny sposób, zmianę stanowiska (z kierownika na głównego specjalistę) poprzez podpisanie pisma o rezygnację ze stanowiska i zaoferowanie 3-miesięcznego dodatku zadaniowego. Zapewniono mnie wówczas, że moje warunki wynagrodzenia nie ulegną zmianie (mimo że dodatek funkcyjny nie będzie mi już przysługiwał). Będąc pod wpływem szoku i bojąc się o utratę pracy (powody podawane przez pracodawcę podczas rozmowy w jego gabinecie były niejasne), podpisałam te dokumenty (pismo o rezygnację i dodatek zadaniowy na 3 miesiące w wysokości mojego dotychczasowego dodatku funkcyjnego). Po kilku dniach poproszono mnie o podpisanie porozumienia zmieniającego, okazało się, że dotyczy ono tylko zmiany stanowiska, a o wynagrodzeniu (jego wzroście ze względu na utratę dodatku funkcyjnego) nie było słowa. Nie podpisałam tego. Na moje stanowisko nie pojawiła się żadna inna osoba, a dział funkcjonuje bez kierownika.
Czy zapewnienie słowne pracodawcy o wysokości uposażenia jest wiążące? Czy podpisane przeze mnie, pod naciskiem, pismo o rezygnację ze stanowiska i dodatek mogę w świetle prawa wycofać? Czy fakt, że na spotkaniu z pracodawcą nie było nikogo z działu kadr, ma jakieś znaczenie? Dodam, że w ciągu mojej pracy nie wpłynęły na mnie żadne oficjalne skargi, uwagi, z których miałam się tłumaczyć przed pracodawcą. Dostawałam nagrody za pracę.
Co do zasady wszelkie zapewnienia słowne nie mają znaczenia prawnego, ponieważ w przypadku próby ich udowodnienia zawsze będzie słowo przeciwko słowu. Chyba że jest Pani w stanie udowodnić, np. poprzez zeznania świadków, że taka deklaracja ze strony pracodawcy padła.
W tym zakresie warto rozważyć, czy oświadczenie złożone przez Panią nie jest obarczone wadą oświadczenia woli. Zgodnie z art. 84 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360) W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej. Co ważne można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
Kodeks cywilny w art. 88 wskazuje zarówno formę złożenia takiego oświadczenia woli, jak i termin, do którego takie oświadczenie może być zawarte:
Forma – uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie.
Wobec powyższego powinna Pani złożyć pracodawcy na piśmie oświadczenie, że uchyla się Pani od oświadczenia złożonego uprzednio wraz z opisem, jak doszło do złożenia przez Panią oświadczenia, oraz że działała Pani pod wpływem błędu. Jeżeli zdecyduje się Pani na takie oświadczenie, należy bardzo szczegółowo opisać sytuację oraz ramy prawne podejmowanych przez Panią działań, tj. wykazać istotny błąd wywołany działaniem pracodawcy, a także opisać datę wykrycia błędu (tutaj warto wskazać na datę otrzymania porozumienia zmieniającego, którego Pani nie podpisała).
Termin – uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia.
Nie ma żadnego prawnego znaczenia, że na spotkaniu z pracodawcą nie było nikogo z działu kadr. Ewentualnie jeżeli Państwa przepisy wewnętrzne tego wymagają, to wówczas można mówić o naruszeniu obowiązującego zwyczaju.
Warto również rozważyć zawiadomienie Inspekcji Pracy o powyższej sytuacji. Po otrzymaniu takiego zgłoszenia, co do zasady pracodawca może spodziewać się przeprowadzenia kontroli.
Pani Anna, pracująca od 10 lat na stanowisku kierownika zespołu, została poproszona o rezygnację z tego stanowiska i przyjęcie roli starszego specjalisty. Podczas rozmowy z pracodawcą, zapewniono ją ustnie, że wynagrodzenie nie ulegnie zmianie, ale z racji stresu i obawy przed utratą pracy, podpisała dokumenty. Po kilku dniach zorientowała się, że porozumienie nie zawierało żadnych zapisów dotyczących jej wynagrodzenia. Postanowiła wycofać swoją zgodę, powołując się na fakt, że działała pod wpływem błędu.
Pan Marek, który od wielu lat pełnił funkcję kierownika produkcji, został wezwany do gabinetu swojego przełożonego, gdzie zaproponowano mu zmianę stanowiska na niższe z dodatkiem zadaniowym. Obawiając się o stabilność zatrudnienia, podpisał dokumenty, mimo że nie miał czasu na ich przemyślenie. Po przeanalizowaniu sytuacji z prawnikiem, zdał sobie sprawę, że został wprowadzony w błąd i postanowił wycofać zgodę na zmianę stanowiska.
Pani Katarzyna, pracująca w firmie od ponad 15 lat jako kierownik projektu, została poproszona o podpisanie rezygnacji ze swojego stanowiska na rzecz nowej roli, bez konsultacji z działem kadr. Zapewniono ją, że jej wynagrodzenie nie zmniejszy się, co okazało się nieprawdą. Po kilku dniach, zorientowawszy się, że była pod presją i działała pod wpływem błędu, napisała oświadczenie, w którym wycofała swoją wcześniejszą zgodę, wskazując na naruszenie przez pracodawcę jej praw.
Wycofanie zgody na zmianę stanowiska jest możliwe, jeśli pracownik działał pod wpływem błędu lub presji. Ważne jest, aby formalnie uchylić się od złożonego oświadczenia, szczegółowo opisując zaistniałą sytuację oraz powołując się na odpowiednie przepisy prawa. Działanie to może uchronić pracownika przed niekorzystnymi zmianami w warunkach zatrudnienia.
Oferujemy profesjonalne porady prawne online oraz pomoc w sporządzaniu pism, które pomogą Ci skutecznie chronić swoje prawa w relacjach z pracodawcą. Skontaktuj się z nami, aby uzyskać wsparcie dostosowane do Twojej sytuacji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
