• Autor: Zuzanna Lewandowska
Jestem w ciąży. Dwa miesiące temu skończyło mi się wypowiedzenie. Jestem cały czas na zwolnieniu lekarskim – od 3 tygodni mam zwolnienie ciążowe. Mój lekarz ginekolog powiedział, że raczej nie może wystawić mi zwolnienia i żebym się dowiedziała, jaka jest moja sytuacja. Czy ZUS może mnie skontrolować, skoro mam zwolnienie ciążowe? Czy jako kobiecie w ciąży przysługuje mi zwolnienie do dnia porodu?
Co do zasady, zgodnie z art. 177 § 1 Kodeksu pracy (K.p.) – pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Powyższe nie ma zastosowania do pracownicy w okresie próbnym nieprzekraczającym jednego miesiąca (art. 177 § 2 K.p.).
Umowa o pracę zawarta na czas określony albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu, chyba że umowa o pracę na czas określony została zawarta w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy (art. 177 § 3(1) K.p.).
Z Pani opisu wynika, że umowa o pracę rozwiązała się w dniu 2 miesiące temu (wraz z zakończeniem okresu wypowiedzenia). W chwili obecnej, jeśli dobrze rozumiem, przebywa Pani na zwolnieniu, a od 3 tygodni – na zwolnieniu lekarskim z kodem literowym „B”, czyli z powodu ciąży. Pozostaje Pani bez zatrudnienia, ale jak dobrze rozumiem nie zarejestrowała się Pani w urzędzie pracy, bowiem przeszła Pani na zwolnienie lekarskie jeszcze w okresie wypowiedzenia umowy o pracę.
Pozostaje kwestia, w którym tygodniu ciąży Pani była, gdy zakończył się okres wypowiedzenia. Jeżeli bowiem dokonywała Pani wypowiedzenia umowy o pracę, nie wiedząc jeszcze o ciąży, dopiero później dowiedziała się Pani, że jest w ciąży, a umowa o pracę zakończyła się po upływie 3 miesiąca ciąży (po ukończeniu 12 tygodnia ciąży), to de facto ma Pani możliwość złożenia do pracodawcy oświadczenia o wycofaniu swojego oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę, jeżeli składając wypowiedzenie nie wiedziała Pani, że jest w ciąży.
Jeśli powyższe nie dotyczy Pani sytuacji (nie wynika to z Pani opisu sytuacji), ma Pani prawo kontynuować zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia, o ile przeszła Pani na zwolnienie jeszcze w czasie trwania zatrudnienia albo nie później niż w ciągu 14 dni po jego ustaniu.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (czyli w czasie zatrudnienia). Jeśli natomiast przeszła Pani na zwolnienie po ustaniu zatrudnienia, to zgodnie z art. 7 pkt 1 tejże ustawy – zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.
W mojej ocenie, jeśli przebywa Pani na L4 od czasu, gdy jeszcze była zatrudniona, albo przeszła Pani na zwolnienie najpóźniej w ciągu 14 dni po rozwiązaniu umowy o pracę i zostanie zachowana ciągłość zwolnienia (nie powinno być pomiędzy zwolnieniami przerwy, tj. lekarz prowadzący ciążę będzie przedłużał Pani zwolnienie lekarskie na kolejnych wizytach, np. o kolejne 30 dni, bez przerwy), to dalej zachowuje Pani prawo do zasiłku chorobowego zgodnie kolejno z art. 6 ust. 1 albo 7 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a lekarz nie może Pani odmówić przedłużenia zwolnienia lekarskiego o kolejny okres, jeśli jest Pani nadal niezdolna do pracy, powołując się wyłącznie na to, że umowa o pracę uległa rozwiązaniu.
Niemniej jednak zwracam uwagę, że w tej sytuacji ZUS rzeczywiście może wszcząć postępowanie wyjaśniające co do faktu, czy jest Pani niezdolna do pracy i czy należy się zasiłek chorobowy. W takiej sytuacji wypłata zasiłku może zostać wstrzymana do czasu wyjaśnienia sprawy. Jeśli ZUS doszedłby do wniosku, że była Pani w danym okresie zdolna do pracy (sama ciąża nie stanowi o niezdolności do pracy), a Pani pobierałaby w tym okresie zasiłek chorobowy, to zostałaby Pani obowiązana do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku. Od takiej decyzji ZUS ma Pani oczywiście prawo do odwołania do sądu i samo wszczęcie postępowania wyjaśniającego przez ZUS nie oznacza, że zasiłek chorobowy się Pani nie należy.
Jeżeli okazałoby się, że zwolnienie lekarskie nie zostanie Pani przedłużone, a pozostaje Pani obecnie bez zatrudnienia, rekomenduję zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotna. Po zarejestrowaniu nadal będzie Pani mogła skorzystać ze zwolnienia lekarskiego (choć w trakcie składania wniosku o rejestrację jako bezrobotna musi być Pani zdolna do pracy, czyli nie pozostawać na zwolnieniu lekarskim). Jeśli po zarejestrowaniu się w urzędzie pracy stanie się Pani niezdolna do pracy, lekarz wystawia wtedy zwolnienie lekarskie na NIP urzędu pracy, a Pani musi jedynie poinformować urząd, że nie jest już zdolna do pracy. Z uwagi na ciążę nie grozi Pani ryzyko wyrejestrowania z urzędu wskutek długotrwałego zwolnienia.
Kontrola ZUS podczas zwolnienia ciążowego
Pani Anna była zatrudniona na czas określony, który wygasł dwa miesiące temu. Przed końcem umowy dowiedziała się, że jest w ciąży i od tego momentu przebywała na zwolnieniu lekarskim, a od trzech tygodni ma zwolnienie ciążowe. Pani Anna martwi się, czy ZUS może ją skontrolować, mimo że nie pracuje i ma zwolnienie lekarskie z kodem "B". Rzeczywiście, ZUS może przeprowadzić kontrolę, aby sprawdzić, czy faktycznie jest niezdolna do pracy. Jednak jako kobieta w ciąży, Pani Anna ma prawo do kontynuowania zwolnienia aż do dnia porodu, o ile lekarz przedłuża zwolnienie zgodnie z przepisami.
Wypowiedzenie umowy o pracę a ciąża
Pani Magda, będąc nieświadomą swojej ciąży, wypowiedziała umowę o pracę. Kilka tygodni później dowiedziała się, że jest w czwartym miesiącu ciąży. Ponieważ jej umowa rozwiązała się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zgodnie z Kodeksem pracy, umowa powinna być przedłużona do dnia porodu. Pani Magda złożyła więc oświadczenie o wycofaniu swojego wypowiedzenia i udała się do pracodawcy, który musiał uwzględnić jej prawo do przedłużenia umowy, zapewniając tym samym prawo do zasiłku chorobowego oraz ochronę przed zwolnieniem.
Brak możliwości przedłużenia zwolnienia lekarskiego
Pani Katarzyna zakończyła pracę na umowie na czas określony dwa miesiące temu i od tego czasu przebywała na zwolnieniu lekarskim z powodu ciąży. Jej lekarz odmówił jednak przedłużenia zwolnienia lekarskiego, twierdząc, że nie ma już podstaw do dalszego zwolnienia. W tej sytuacji Pani Katarzyna zdecydowała się zarejestrować w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Dzięki temu, w razie dalszej niezdolności do pracy, mogła otrzymać nowe zwolnienie lekarskie, tym razem na NIP urzędu pracy, co pozwoliło jej kontynuować otrzymywanie świadczeń aż do porodu.
Kobieta w ciąży jest chroniona przed wypowiedzeniem umowy o pracę, a jej zwolnienie lekarskie może być kontynuowane aż do dnia porodu, nawet po ustaniu zatrudnienia. Ważne jest, aby zachować ciągłość zwolnienia i przestrzegać obowiązujących terminów, a w razie wątpliwości, skonsultować się z ZUS lub prawnikiem. W przypadku braku możliwości przedłużenia zwolnienia, warto rozważyć rejestrację w urzędzie pracy, co pozwala na dalsze korzystanie ze świadczeń.
Potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z ochroną praw pracowniczych w ciąży? Skorzystaj z naszej oferty porad prawnych online oraz profesjonalnego przygotowania pism, aby zabezpieczyć swoje prawa. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141
2. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - Dz.U. 1999 nr 60 poz. 636
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy
