Wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy na 3/4 etatu

Czy pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o obniżenie wymiaru czasu pracy?

Pracownik może przebywać na urlopie wychowawczym maksymalnie przez 3 lata i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4. roku życia. Może również skorzystać w tym czasie z innego rozwiązania.

Otóż pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Pracodawca nie może negatywnie rozpatrzyć Pani wniosku. Musi przychylić się do Pani prośby.

Wniosek taki składa się na dwa tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Jeżeli wniosek został złożony bez zachowania terminu, pracodawca obniża wymiar czasu pracy nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku (art. 186⁷ § 1 i 2).

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (art. 186⁸ § 1).

Proszę pamiętać, że wraz z obniżeniem wymiaru czasu pracy zmniejsza się również dotychczasowe wynagrodzenie pracownika oraz wymiar jego urlopu wypoczynkowego.

Pracownik w okresie świadczenia pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy może powrócić do niepłatnego urlopu wychowawczego, o ile jeszcze ma do niego uprawnienie.

Zobacz też: Ile wcześniej trzeba zgłosić urlop

Czy po okresie świadczenia pracy w zmniejszonym wymiarze pracownik może skorzystać z urlopu wychowawczego w przyszłości?

Obniżenie wymiaru czasu pracy na podstawie art. 186⁷ Kodeksu pracy nie wyklucza skorzystania z urlopu wychowawczego w przyszłości. Nie ma zatem przeszkód, aby po okresie świadczenia pracy w zmniejszonym wymiarze udała się Pani na urlop wychowawczy, o ile nie upłynął jeszcze okres, w którym będzie Pani mogła skorzystać z tego urlopu. Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego (podobnie jak wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy) jest dla pracodawcy wiążący. Tym samym, jeżeli w trakcie świadczenia pracy w zmniejszonym wymiarze wystąpi Pani do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie urlopu wychowawczego, pracodawca będzie miał obowiązek taki wniosek uwzględnić i udzielić urlopu w okresie wskazanym przez pracownika.

Rezygnacja z obniżonego wymiaru pracy i powrót na cały etat jest kwestią sporną, ponieważ nie odnoszą się do tej kwestii wprost żadne regulacje prawne. Nie ma żadnego przepisu, który stwierdzałby, że pracownik sam może decydować o dacie zakończenia pracy w obniżonym wymiarze (tak jak to jest w przypadku urlopu wychowawczego, gdzie o dacie jego zakończenia decyduje pracownik).

Zmniejszenie wymiaru czasu pracy a powrót na cały etat

Istnieje więc luka w prawie, jednak przyjmuje się, że w obecnym stanie prawnym do powrotu na normalny etat, przed upływem terminu wskazanego we wniosku o zmniejszenie wymiaru czasu pracy, konieczna jest zgoda pracodawcy.

Nie ma więc przepisu, zgodnie z którym pracodawca miałby obowiązek uwzględnić Pani ewentualny wniosek o przywrócenie Pani do pracy na normalny, pełen etat. Nie ma też przepisu, który dawałby Pani prawo odwołać się od braku takiej zgody np. do sądu pracy.

Pewnym sposobem na obronę przed brakiem zgody pracodawcy na powrót do pracy w pełnym wymiarze pracy, przed upływem terminu wskazanego we wniosku, jest składanie wniosku o pracę w obniżonym wymiarze na krótsze okresy, ponieważ pracy w obniżonym wymiarze pracy w czasie przysługiwania urlopu wychowawczego pracodawca nie może odmówić, a na wcześniejszy powrót na cały etat ma prawo się nie zgodzić. Gdyby więc złożyła Pani wniosek o pracę na 3/4 etatu na 3 miesiące, to po upływie tych 3 miesięcy, w zależności od Pani dalszych decyzji, mogłaby Pani wrócić na pełen etat lub ponownie złożyć wniosek o obniżony wymiar czasu na kolejne, załóżmy, 3 miesiące. I tak do zakończenia przysługującego Pani urlopu wychowawczego.

Czy pracodawca może zmienić stanowisko pracy pracownika po powrocie z urlopu wychowawczego?

Natomiast jeżeli chodzi o wynagrodzenie, to tę kwestię reguluje przepis art. 186⁴ Kodeksu pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek zatrudnienia pracownika powracającego z urlopu wychowawczego na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe – na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub innym, które musi jednak odpowiadać kwalifikacjom zawodowym pracownika. Dopuszczenie do pracy jest bezwzględnym obowiązkiem pracodawcy. Z tego względu w orzecznictwie przyjęto, iż pracodawca nie może odmówić zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym nawet wtedy, gdy nie dysponuje stanowiskiem dotychczasowym, równorzędnym lub odpowiadającym jej kwalifikacjom.

Z brzmienia cytowanego przepisu wynika, że punktem odniesienia do ustalenia wysokości wynagrodzenia za pracę dla osoby powracającej z urlopu wychowawczego ustawodawca uczynił nie zarobki tej osoby przed skorzystaniem z prawa do urlopu, lecz stan istniejący w chwili podjęcia przez nią pracy wyrażający się wysokością wynagrodzenia, jakie przysługuje w tej dacie na stanowisku zajmowanym przez nią przed urlopem (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 29 stycznia 2008 r., II PK 143/07, „Monitor Prawa Pracy” 3/2009).

Zmiany płacowe w czasie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego

Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że jeśli w trakcie korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego doszło do zmian płacowych dotyczących tego stanowiska, to zmiany te mają znaczenie przy określaniu wysokości wynagrodzenia dla pracownika po powrocie z urlopu. Innymi słowy, niezależnie od tego, jakie ostatecznie stanowisko zajął pracownik po powrocie z urlopu, wynagrodzenie, jakie powinien uzyskać, nie może być niższe od wynagrodzenia przysługującego u danego pracodawcy aktualnie na stanowisku, które ten pracownik zajmował przed urlopem.

Pracodawca nie czyni zadość przepisom prawa, jeżeli zatrudnia pracownicę (po urlopie wychowawczym) na stanowisku, dla którego górna granica wynagrodzenia jest niższa niż dla stanowiska poprzednio przez nią zajmowanego (uchwała Sądu Najwyższego z 27 września 1979 r., sygn. akt I PZP 37/79).

Jednym słowem: nie powinna Pani otrzymać wynagrodzenia niższego niż te, które obecnie przysługuje kierownikowi sklepowi.

Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy i płacy po powrocie pracownika z urlopu wychowawczego

Tak więc pracodawca powinien zatrudnić Panią na tym samym stanowisku, równorzędnym albo odpowiadającym Pani kwalifikacjom. Czy kierownik sklepu i sprzedawca to stanowiska równorzędne? Raczej nie, ale należałoby porównać obowiązujący zakres czynności na tych stanowiskach lub wymagane kwalifikacje.

Istniejące orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, że dopuszczalne jest wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy i płacy w trybie określonym w art. 42 K.p. pracownicy czy innej osobie powracającej do pracy po urlopie wychowawczym, jeżeli istnieje uzasadniona przyczyna wypowiedzenia (np. pracodawca nie dysponuje stanowiskiem zarówno dotychczasowym, jak i równorzędnym, które odpowiada kwalifikacjom pracownicy, dostępne stanowiska pracy są wynagradzane mniej korzystnie). W takim przypadku zastosowanie art. 42 K.p. może w konsekwencji doprowadzić do rozwiązania stosunku pracy, jeśli pracownik odmówi przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.